Recensie: Insectenhotels, Helga Hofmann

Kinderen van de zon. Zo zou je wilde bijen kunnen noemen. Kijk maar eens in je tuin. Zodra de zon van achter de wolken tevoorschijn komt, gonst het in je tuin van de bijen en hommels. Wanneer er bloeiende bloemen in je tuin staan althans. Je kunt deze nuttige en ook o zo bijzondere insecten ook helpen door ze nestgelegenheid aan te bieden. En wat is er nu leuker voor de handige mens om deze nestgelegenheden zelf te maken? In het boek Insectenhotels geeft Helga Hofmann voor elk type bij een aantal praktische tips voor hoe je zelf insectenhotels, of beter: bijenhotels kunt maken. Hoewel ik al menig bijenboek heb gerecenseerd, viel ik toch nog van de ene in de andere verbazing over zoveel variatie om je tuin op te vrolijken met bijenhotels.

Wie een enigszins groene tuin bezit, die heeft grote kans dat wilde bijen gebruik zullen maken van een insectenhotel. Nest en voedselbronnen op korte afstand van elkaar is ideaal voor deze insecten. Denk nu niet dat die wilde bijen gevaarlijk zijn. Dat ze je zullen steken of zo. Honingbijen, daarvan kan ik me voorstellen dat je liever niet in een zwerm wil zitten. De gedomesticeerde bij kan op gezette tijden behoorlijk humeurig zijn en als ze dan in je haren of je wollen trui blijven hangen, dan kunnen ze je op een pijnlijke steek trakteren.

Zo niet de wilde bijen. Sommige wilde bijen zijn niet veel groter dan een paar millimeter. Andere zijn slank. En weer andere doen door hun kleuren aan een wesp denken, maar zijn de lieverds zelve, zoals de grote wolbij. Tja, je moet ook wilde bijen natuurlijk niet in het nauw drijven, maar dat geldt voor alle dieren. Ook zij zullen dan hun angel gebruiken, maar gelukkig: de angel van de meeste wilde bijen is zo zacht dat hij alleen onze huid kan binnen dringen op kwetsbare plekken. Bovendien is de steek van een wilde bij veel minder pijnlijk dan die van een honingbij of wesp. De steek brandt een paar minuten en daarna ebt het branderige gevoel al weer weg. Ben je echter allergisch voor insectenbeten, dan moet je ook met wilde bijen oppassen, zo waarschuwt Helga Hofmann, actief als bioloog. Gezondheid gaat natuurlijk voor alles.

recensie insectenhotels helga hofmann

In haar boek geeft Helga Hofmann de nodige tips voor het maken van insectenhotels. Eerst een paar inleidende tips. Zoals het bevestigen van gaas voor het hotel om te voorkomen dat vogels het insectenhotel open hakken op zoek naar de dikke en voedzame larven. Als je lijm wilt gebruiken om het hotel te verdedigen tegen aanvallen door vogels, gebruik dan geen agressieve chemische lijmen. Gips werkt het best. Je kunt ook bijenwas overwegen of waterbestendige siliconen.

Er kan bij de bouw van insectenhotels ook het nodige fout gaan. Zo moeten bamboe- en rietstengels geen versplinterde of gerafelde ingang hebben, want daarmee raken de tere vleugels van de wilde bijen beschadigd. Gebruik geen plastic rietjes of kokers, want daarin ontstaan schimmels. Ook het gebruik van zacht hout van bijvoorbeeld wilgen is geen goed idee. Bij vochtig weer neemt zacht hout vocht op en komen er houtvezels in de boorgaten te zitten. En naaldhout is af te raden vanwege de hars die erin zit. Dan vinden onze nakomelingen over tienduizend jaar bolletjes versteend hars met bijenbroed erin en vragen ze zich af hoe die larven in die bolletjes terecht gekomen zijn… En zo zijn er nog een paar tips.

Het mooiste en indrukwekkendste van dit boek is echter het deel over de bouwmaterialen. Werkelijk, daar heb ik van genoten. Was ik maar gezegend met een stel rechterhanden! Mijn linkerhanden zijn zo onhandig en mijn hersenhelften weigeren ook al om die linkerhanden op de juiste wijze aan te sturen. Maar wie wel gezegend is met technische vaardigheden, die kan zijn hart ophalen in het boek Insectenhotels. Ik overdrijf natuurlijk een beetje. Je hoeft beslist niet handig te zijn wil je de insectenhotels in dit boek kunnen (na)maken.

Het mooie is dat elke wilde bijensoort zijn eigen behoeftes heeft wat nestgelegenheid betreft. De ene bij legt zijn eieren in een rietstengel, de ander kiest voor een holte in een gebakken steen, in een dakpan of zelfs in een verlaten slakkenhuis! Metsel-, masker-, behangers- en klokjesbijen kruipen graag in een holle rietstengel. Plaats holle stengels in een riethouder, bevestig er een rooster voor en klaar ben je. Laat de metselbijen maar komen! Je kunt blikken gebruiken om de rietstengels te bundelen. Met bamboestengels creëer je dezelfde nesten, maar trek je vooral rosse metselbijen aan en misschien zelfs de wat zeldzamere slangenkruidbij en zwartbronzen houtmetselbij.

Loofhout met boorgaten zijn populair bij de gewone maskerbij, de tronkenbij en de ranonkelbij. Een stam van appel, berk, eik, es, iep en nog een aantal andere bomen doet het goed. Boor er op de juiste wijze gaten in, en de bijen zullen je dankbaar zijn. Geperforeerde dakpannen kun je gebruiken, maar let op de doorsnede van de openingen. Die moeten niet te wijd zijn, anders zijn ze véél te groot voor de bijen. Ik vind het kistje met de vrolijke dakpannen schitterend om te zien! Zet er een paar planten op en je tuin is een sieraad rijker. Helemaal verbluft was ik door het idee om neststenen te bakken. Kies wel voor natuurlijke klei zonder chemische toevoegingen. Snij een blok af, steek er spijkers met verschillende diameter in en bak de stenen keihard in een kleibakoven. Dit zijn insectenhotels voor het leven!

Ben je liever van het echt organische materiaal waar je ook andere ongewervelden mee blij maakt, leg dan een stapel dood hout op een hoop. Op de holtes die in dat hout ontstaan komen ook wilde bijen af. En ach, je hoeft niet altijd zelf de holtes te maken. Vul een bloembak met speciale leem of klei en laat de bijen zelf hun holtes uitgraven of beter gezegd: knagen. Wel eerst een paar ondiepe gaten voorboren, dat werkt als een magneet op bijen.

Vervolgens geeft Hofmann je ook nog tal van tips op welke plaatsen je jouw creaties het beste kunt plaatsen. En in de winter laat je de hotels gewoon staan of hangen waar ze stonden. Wel ervoor zorgen dat er geen water in kan komen!

Nou, ik vind dit vrolijk vormgegeven boek een lust voor het oog en een must-have voor elke op de natuur betrokken tuinbezitter. Ook in moestuincomplexen zijn insectenhotels natuurlijk onmisbaar in het kader van de bestuiving. Stap voor stap je eigen insectenhotels maken. Ik zeg: volg de aanwijzingen in dit boek en je zult versteld staan van de bijzondere wilde bijen die je tuin komen bevolken!

Insectenhotels / Helga Hofmann / Forte Groen / als paperback

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!