De IJssel, de enige van de grote rivieren die in zijn geheel door Nederland stroomt. Sedert duizend jaar een aftakking van de Nederrijn. Voor velen de mooiste rivier van het land. In de zomer van 2017 werd de eerste IJsselbiënale georganiseerd, een internationaal kunstevenement met de IJssel als verbindende factor. Kester Frerik, bekend van zijn boek Het nieuwe vogels kijken, werd verzocht een lofzang op de rivier te schrijven. Met de afspraak dat hij een wandeling zou maken, van begin tot eind van het stroomgebied. Het leverde prachtige verhalen op over de landschappen, de natuur, de cultuur en de mensen die hij ontmoette op zijn tocht. Langs de IJssel, een aanwinst voor iedereen die iets met de IJssel heeft.
Toen de Rijn nog rechtdoor stroomde, bestond er nog geen langs de IJssel. Pas toen een jonge rivier zich afsplitste kon het: een wandeling maken langs de IJssel. Niet van oost naar west stroomde hij, maar van zuid naar noord. Het begin van de IJssel, bij Westervoort, heeft volgens Kester Freriks iets magisch. De IJssel werd in de middeleeuwen een belangrijke scheepvaartroute. Steden langs de rivier ontwikkelden zich tot economische bolwerken. Kampen, Deventer, Zutphen en Zwolle werden lid van het Duitse Hanzeverbond. De voorspoed was groot en Kester Freriks verhaalt er prachtig over in zijn boek Langs de IJssel.
Van Westervoort naar de Achterhoek. ‘Het is een kunst de IJssel niet als gefragmentariseerd te beschouwen, maar als een geheel,’ schrijft Kester Freriks op een dag. Deze wandeldag begint vroeg, bij de veerpont van Dieren naar Olburgen. En elke keer verwacht hij de kerktoren van Bronkhorst, de kleinste stad van Nederland. Een bezoekje waard, weet ik uit ervaring. In de uiterwaarden bij Bronkhorst zag ik ooit mijn eerste steenuil en het bleef vele jaren nadien ook mijn enige waarneming van deze kleinste onder de uilen. Ze leven daar nog, in het rivierenlandschap, die uilen ter grootte van een merel. Zie Kasteel Bronkhorst op een tekening van Abraham de Haen in 1730-1731. Een machtig burcht, een zogenaamd mottekasteel, meestal opgetrokken uit hout.
Verderop, bij Zutphen, nog een burcht, een fort: Fort de Pol. Genoemd naar de Polbeek die er uitmondt in de IJssel. Freriks wandelt verder, Langs de IJssel, en bereikt dijkpaaltje 264 waar hij zicht heeft op de dertiende-eeuwse donjon of verdedigingsburcht. Een mooie historische sensatie, zo schrijft hij. Ik geniet van de dromerige tekening van Constantijn Huygens uit 1672 genaamd Oude Poll bij Wilp aan de IJssel. Het kunstwerk hangt tegenwoordig in het Rijksmuseum Amsterdam. En tja, wat komt er na Zutphen? Jazeker: Deventer! Kester Freriks neemt de veerboot en ontmoet aan gene zijde een dichteres aan de stadszijde van Deventer. Ze vertelt hem over haar ervaringen met de IJssel: ‘Ik zie soms de Himalaya in haar golven, berglandschappen of een marmeren vloer, dan weer het patroon van een luipaard, afhankelijk van de wind.’
Kester Freriks wandelt in Langs de IJssel verder. Van Deventer naar Wijhe en van Wijhe naar Zwolle om in de IJsseldelta afscheid te nemen van de IJssel. In de oudste polder van Nederland, de Mastenbroek, al in de middeleeuwen aangelegd in een voormalig moeras.
Langs de IJssel is een ode aan de rivier de IJssel, de meest Nederlandse van de grote rivieren. Ook een ode aan de talloze kunstwerken die voor kortere of langere tijd langs de oever van de IJssel zijn geplaatst. Langs de IJssel is geen wandelgids in de klassieke zin van het woord. Je treft er geen wandelroutes in aan. Maar wie een beetje handig is, kan zijn routes zelf uitstippelen en wandelt met Langs de IJssel onder de armen van Westervoort naar polder Mastenbroek. En al lezend geniet je van de historische kunstwerken die je her en der in dit boek aantreft, van de natuur, de mensen, van de wind, de Hollandse wolken en bovenal: van de IJssel.
Langs de IJssel / Kester Freriks / WalburgPers / paperback
De mooiste reisgidsen voor vogelaars:
Geweldige natuurreisgids voor de Provence en de Camargue! Engelstalig. | Ontdek de beste vogelgebieden in Extremadura (en veel meer). Engelstalig. |
Een geweldige natuurgids om het Waddengebied te ontdekken! | Nog zo'n geweldige natuurgids, nu om de Veluwe te ontdekken. |
Per provincie de beste vogelgebieden met beschrijving. | Een reisgids naar een bijzonder gebied. |
Nederlandstalige natuurreisgids naar één van de beste vogelgebieden in Europa. | Nederlandstalige natuurreisgids voor wie vogels wil kijken in Noordoost-Duitsland. |
Costa Rica behoort tot de beste landen ter wereld om vogels te kijken! | Nederlandstalige vogelreisgids naar Extremadura, één van de beste gebieden in Europa om vogels te kijken. |
Weer zo'n fijne natuurreisgids voor wie vogels wil kijken op dit bijzondere Griekse eiland. | Wist je dat je uitstekend kunt vogels kijken op Mallorca? Deze gids beschrijft de beste vogelgebieden. |
Ontdek de mooiste natuurgebieden in België. | Helaas uitverkocht, maar deze gids koester ik. Beschrijft de beste vogelgebieden in Zuid-Frankrijk. Kun je hem bestellen, dan zeker doen (mits tegen een redelijke prijs uiteraard). |
Beschrijft de beste vogelgebieden in Noord-Frankrijk. Helaas ook uitverkocht. Kun je hem tegen een redelijke prijs bestellen, dan zeker doen. | Een (natuur)reisgids naar een bijzondere vakantiebestemming. |
De 50 spectaculairste wandelroutes ter wereld! | Deze geliefde vakantiestemming heeft je ook op het gebied van vogels kijken heel veel te bieden. Inclusief een beschrijving van De Brenne. Engelstalig. |
De meest complete natuurreisgids naar de Dordogne. Engelstalig. | De meest complete natuurreisgids naar de Cévennes. Engelstalig. |
Zuid-Portugal heeft spectaculaire natuur te bieden. Ontdek het in deze Engelstalige natuurreisgids. | Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Centraal-Europa. |
Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Italië. | Bevat een overzicht van de beste vogelgebieden in Nederland en België. |
Een leuk reisgidsje om de onderwaternatuur in de Middellandse Zee te ontdekken. | Wat mij betreft is Zeeland de mooiste provincie van Nederland. |
Voor wie een rustige camping zoekt in Polen, Tsjechië en Slowakije. | Piemonte in het noorden van Italië heeft alles wat een vakantieganger met liefde voor de natuur verlangt. |
Ontdek de natuur in Drenthe te voet. | Orta San Guilio, een bijzonder stadje gelegen aan de voet van de Alpen. |
Voor wie wandelen wil op IJsland. | Is er een betere manier om Schotland te verkennen dan te voet? |
De mooiste wandelingen over de Utrechtse Heuvelrug. | Ontdek de mooiste plekjes in Italië. |
De mooiste wandelroutes in Midden-Zweden. | Wandelingen voor beginners en gevorderden door één van de mooiste regio's in Frankrijk. |
De mooiste wandeltochten door Bretagne. | De beste plaatsen om walvissen te kijken. Dat wordt een bijzondere vakantie! |
Het langste natuurpad van Nederland is tevens het beste pad om vogels te kijken! | Uit in eigen land: maar liefst 80 natuurtochten in Nederland. |