In de meer dan fraaie reeks Historia naturalis: de avibus komen natuur en cultuur samen. Welke rol spelen en speelden vogels in de cultuur? Symboliek, emblemen, heraldiek, rituelen, mythologie, devotie, magie, volksgeloof en onze taal, zo komen allemaal aan bod. Zo lees ik van de ijsvogel dat die vanaf de zestiende eeuw voorkomen in allegorieën van de ijdelheid, van wereldlijke genoegens en in bordeelscènes. Denk daar maar eens aan wanneer je deze wonderschone vogel in het vizier hebt! Dit gebonden boek is ook nog een verfraaid met ingekleurde gravures van vogels uit de Histoire Naturelles van Georges-Louis Leclerc de Buffon. Een regelrechte aanrader voor wie geïnteresseerd is in de rol die vogels speelden en spelen in onze cultuur en culturen in voorbije tijden.
Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? Wat blijkt? Een goede verrekijker hoeft niet duur te zijn! |  |
Het is niet de eerste uitgave van prof. dr. Marc de Cleene, werkzaam aan de Universiteit van Gent. Eerder schreef hij de niet minder fraaie boeken De Historia Naturalis: geschiedenis van de kruidengeneeskunde en De historia naturalis: vergeten toepassingen van planten. Deze driedelige reeks is werkelijk op magistrale wijze vormgegeven en de inhoud is al even magistraal rijk. Laten we eens een duikje nemen in het nieuwe deel Historia naturalis: de avibus. Vogels in de cultuur.
In de inleiding wordt al meteen duidelijk gemaakt dat vogels al van oudsher een belangrijke rol spelen in cultuur en religie. Trekvogels (die dan weer opdoken en dan weer verdwenen) behoorden in de oudheid de meest geliefde orakeldieren. De Romeinen hadden priesters die de wil van de goden afleiden uit de vlucht van vogels. En hoewel onder invloed van de Kerk de vogelschouw verdwenen, bleven dierenorakels nog lang aanwezig in het Europese volksgeloof. Zo zou het aantal roepen van de koekoek duiden op het resterende aantal jaren dat iemand te leven had.
Verder waren vogels populair als offerdier (denk bijvoorbeeld aan de Vikingen ergens langs de rivier de Dnjepr in de tiende eeuw die een vogel offerden). Vogels waren (en zijn) een symbool van de lucht. Ze verbinden hemel en aarde. Regelen de tijd. Bewaken de Germaanse levensboom. Zijn het symbool van vluchtigheid. En mocht je je verdiepen in niet-christelijke godsdiensten dan zal je ontdekken dat vogelvleugels verbonden worden aan het idee van spirituele verheffing.
Indrukwekkend hoe dit in het vervolg van het boek wordt uitgewerkt. Per soort gaat de auteur in op de culturele betekenis. Welke vogels je zoal tegenkomt? De lijst is te lang om hem hier in zijn geheel te vermelden. Van maar liefst veertig vogelsoorten en vogelgroepen worden de culturele achtergronden uitgebreid beschreven. Het eerste hoofdstuk gaat in op de culturele betekenis van de aalscholvers; het laatste op die van de zwanen. Daar tussenin vind je onder meer uitgebreide hoofdstukken over de arenden, ganzen, haviken, ijsvogels, kwartels, leeuweriken, snippen, wielewalen, winterkoninkjes en véél méér.
In de inleiding citeerde ik al uit het hoofdstuk over de ijsvogels. Kennelijk werd vanaf de zestiende eeuw de ijsvogel geassocieerd met exuberantie en wereldlijke genoegens. In de Middeleeuwen dacht men dat het pluimage van een dode ijsvogel jaarlijks kon verrijzen tot een prachtige nieuwe vogel. De christelijke traditie nam dat natuurlijk over in haar leerstuk over de verrijzenis. Wist je dat Willem de Zwijger de ijsvogel uitkoos als zijn embleem? In de Griekse mythe over Ceyx en zijn geliefde Alcyone veranderen beide geliefden in ijsvogels. Volgens oude mythen beschikten ijsvogels over een demonische aard waarmee ze zelfs het onweer tot bedaren wisten te brengen. En dan een sprong naar het soms behoorlijk wrede Frankrijk en Engeland. Daar kende men ooit de gewoonte om van de ijsvogel een soort weerhaantje te maken door een geprepareerde ijsvogel aan een draaide in balans op te hangen.
Sommige hoofdstukken zijn zéér uitgebreid. Neem nu het hoofdstuk over de kraaien. Kraaien konden in de cultuur op een heel wisselende ontvangst rekenen. Kraaien zijn een symbool van de ouderdom, denk aan de befaamde kraaienpoten rond de ogen. Dat raven op het galgenveld zich tegoed deden aan de ogen van terechtgestelden maakte hen tot symbool van de zondaars. Maar in vroegchristelijke en Romeinse bronnen hadden kraaien een veel positiever imago vanwege de huwelijkstrouw tussen mannetje en vrouwtje kraai. Tegelijkertijd was de raaf vanwege zijn zwarte kleur bij Germanen, Grieken en Romeinen een zielen- en dodenvogel. De Kelten bedreven vogelwichelarij met raven en in de Koran wordt de raaf geassocieerd met de dood. In Europese volksverhalen had de raaf de rol van demonisch wezen en na de kerstening nam de christelijke traditie deze negatieve beoordeling over en versterkte die. Zie je een kraai heen en weer lopen op het strand en af en toe zijn kop onder water dompelen, dan zou ik maken dat je thuis komt, dicht bij de warme kachel en onder een droog dak. Kraaien zijn namelijk uitstekende weervoorspellers en de dompelende kraaien op het strand kondigen storm of onweer aan. Althans, zo meende het volksgeloof.
De reiger ondertussen staat vanaf de vijftiende eeuw verrassend genoeg symbool voor de zinnelijke lusten. Verschillende reigersoorten werden gebruikt om de mensen te waarschuwen tegen het gevaar van aardse genoegens, overvloed en wellucht waarin de mens zich kan verliezen. Nou, daar heb ik de blauwe reigers nog nooit van verdacht. Ik vind het juist nogal koele kikkers als ze ijzig aan de rand van de sloot in het water staan te staren.
Ik heb een paar voorbeelden genoemd. Reken maar dat elk hoofdstuk vele malen rijker is dan ik kan laten zien in deze recensie. Elk hoofdstuk gaat zeer uitgebreid in op de betekenis van vogels in cultuur en (volks)geloof. Tot en met de ijsvogel op een of ander inmiddels vergeten Nederland bankbiljet aan toe.
Ben je na het lezen van deze schat aan culturele informatie nieuwsgierig uit welke bonnen prof. dr. Marcel de Cleene heeft geput, dan raadpleeg je het ruim twintig pagina’s tellende register achterin het boek. Alleen al de lengte van het register geeft aan hoe grondig de auteur te werk is gegaan bij het schrijven van dit standaardwerk. Ook de index is zéér uitgebreid. Handig voor wanneer je gericht op zoek bent naar een naam uit de geschiedenis, de cultuur of naar een vogel. Zo kom ik in de index een curieuze zoekterm tegen: banvloek op zwaluwen die verwijst naar pagina 282. En inderdaad, in de tiende eeuw vervloekte een of andere aartsbisschop deze edele vogels, omdat hun sjirpen de gelovigen stoorde tijdens de mis en omdat de zwaluwen tot overmaat van ramp hun uitwerpselen ook nog eens op het hoofd en de kazuifel van de toornige aartsbisschop lieten vallen. Nog niet zolang geleden dacht met in Trier dat zwaluwen die de kathedraal zouden invliegen, meteen dood op de grond zouden neervallen.
De illustraties van de illustere Georges-Louis Leclerc, graaf de Buffon, een Franse natuuronderzoeker en hoofd van de koninklijke tuinen van de Franse koning Lodewijk XV luisteren dit boek op. De schoonheid van de klassieke prenten is fenomenaal.
Tja, wat moet ik na zoveel loftuitingen en overtreffende trappen nog zeggen in de conclusie en samenvatting van deze recensie? Dit is simpelweg een boek dat zijn weerga niet kent. Vele culturen over het rond van de aarde, in heden en vooral verleden, lieten zich inspireren door vogels. Voor iedereen die geïnteresseerd is in natuur en cultuur een boek waarin je eindeloos kunt bladeren en lezen. Voor iedereen die weleens iets vertellen moet over vogels, biedt dit boek een oneindig aantal verrassende weetjes. Het is een sieraad en een verrijking van elke boekenkast!
Historia naturalis: de avibus. Vogels in de cultuur / Marcel de Cleene / Uitgeverij Sterck & de Vreese / als hardcover
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42  | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |