Dieren zijn bijzondere wezens en of we ze altijd even goed begrijpen? Als het al zo lastig is om in de mensenziel door te dringen, hoe moeilijk moet het dan niet zijn om door te dringen in het innerlijk van dieren? En toch. Soms doet een schrijver een poging. Frans de Waal is een bekende Nederlandse auteur die het dit jaar nog probeerde in zijn nieuwe boek Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn. Ook de bevlogen boswachter Peter Wohlleben schreef over de zielenroerselen van dieren in zijn nieuwe boek Het innerlijke leven van dieren. Zijn stellige overtuiging: dieren staan veel dichterbij ons dan velen voor mogelijk houden!
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
Eeuwenlang hebben we aangenomen dat alleen mensen gevoelens hebben. Dat zou wel eens anders kunnen liggen, is de vaste overtuiging van Peter Wohlleben. Hoe vaker en hoe beter hij naar dieren keek, hoe meer ‘menselijke’ emoties hij ontdekte bij huisdieren en wilde dieren. En hij is niet de enige. Ook wetenschappers doen ontdekkingen in die richting. Wetenschappers verwoorden hun ontdekkingen echter in taal die de meeste mensen niet blieven. Saaie en taaie rapporten waar geen mens doorheen komt. Nu maar eens een boek met passie over het innerlijke leven van dieren, moet Wohlleben hebben gedacht. En hij schreef het. Hij ploos een groot aantal wetenschappelijke rapporten door en beschrijft de belangrijkste conclusies in gewone mensentaal. En hij observeerde de dieren op zijn erf en in zijn bos net zo lang tot hij er niet meer omheen kon: dieren hebben gevoelens.
Peter Wohlleben verstaat de kunst om gepassioneerd te schrijven. Naast het bos (waarover hij eerder de bestseller Het verborgen leven van bomen schreef) zijn dieren zijn passie. De wilde dieren uit zijn bossen, zoals marters, raven, bosmuizen, reeën, herten en lynxen. Maar ook de dieren op zijn erf. Ook de geiten, paarden, honden, konijnen en kippen van de familie Wohlleben bevolken de pagina’s in zijn boek. Zo is een van zijn vragen of dieren echt van mensen kunnen houden. Dat zou een makkelijke vraag zijn als dieren konden praten, maar dat kunnen ze nu net niet. Dan moet je dus naar gedrag kijken. En zo liet Wohlleben een kippenei uitbroeden onder een oud warmtekussen. Toen het ei uitkwam, kroop er een schattig kuikentje uit dat zijn even schattige kraaloogjes op Wohllebben richtte. En voortaan week het nooit meer van zijn zijde. Hij was de oudervogel waar het kuikentje op gefixeerd was. Het volgde hem overal. Tot de dag dat het Wohlleben te veel werd en de kip werd overgedaan aan een oud-leraar Engels. Man en kip werden snel bevriend en wandelden vaak samen door het dorp. Een bewijs voor Wohlleben dat dier en mens een relatie kunnen opbouwen. Tot zover niets nieuws.
Maar kan een dier zich ook uit vrije wil bij een mens aansluiten en bij hem blijven? Dat is een veel spannender vraag. Voor huisdieren valt die vraag bevestigend te beantwoorden. Tal van zwerfkatten en -honden hebben zich in de loop van de tijd vrijwillig aan een mens gehecht. Maar ook wilde dieren blijken zich soms te hechten aan een bepaalde persoon. Het overkwam Wohlleben in Scandinavië waar een groep rendieren zich om hem heen verzamelde. Ze bleven vredig bij hem. Maar als er een onbekende wandelaar voorbij kwam, dan trokken de rendieren zich schuw terug. Over voorkeuren gesproken…
Iets geheel anders. Kunnen dieren liegen? En dan het soort liegen om een vooropgezet plan te verwezenlijken? Wohlleben ging te rade bij zijn kippen en ontdekte dat zijn haan soms op bijzondere toon begint te koeren. Een teken dat er lekker voedsel bij hem ligt. En daar komen de twee hennen maar al te graag op af. Maar niet altijd ligt er lekker voedsel bij hem als hij zo koert. Dan stormen de twee hennen op hem af, zoeken naar voedsel en dan slaat de haan zijn slag: hij springt op een van de hennen en paart met haar. Kijk, dát was zijn vooropgezette plan! Een aansprekende vorm van geraffineerd bedrog.
Ook een mooi hoofdstuk is dat over rouwende dieren. Een boswachter heeft de voorbeelden van rouwende dieren vaak voor het grijpen. Er wordt in zijn bossen immers gejaagd. In Europa is jagen overal een populair tijdverdrijf. Maar wat als het kalf van een hinde sterft door een kogel? Rouwt de hinde dan over dit verlies?
‘Rouw? Kunnen herten zoiets echt voelen? Dat kúnnen ze niet alleen, ze móeten het zelfs: rouwen helpt om afscheid te nemen. De binding van hinde en kalf is zo intens dat die niet van de ene op de andere seconde over is. De moeder moet eerst langzaam leren begrijpen dat haar kind nu dood is en dat ze zich van het lijkje moet losmaken. Telkens weer keert ze terug naar de plek waar is gebeurd en roept hem, zelfs als het kalf al door de jagers is weggehaald.’
Onthullend vind ik het hoofdstuk over angst. Dat dieren angstig kunnen zijn, weten we denk ik allemaal wel. Een hond kan angstig reageren in bepaalde situaties. Ook angst behoort tot het terrein van het innerlijke leven. Alle reden dus om er in Het innerlijke leven van dieren bij stil te staan. Ook nu neemt Wohlleben ‘zijn’ herten als voorbeeld. Op herten wordt zo intensief gejaagd dat ze zich alleen ‘s avonds en ‘s nachts in het open veld wagen. Overdag trekken ze zich terug in de bossen. Dat vinden wij misschien normaal, maar dit is geen natuurlijk gedrag. Herten en wilde zwijnen die niet door de mens worden bejaagd, zijn ‘gewoon’ overdag actief. Maar nu de angst voor mensen zich van hen meester maakt, beperken ze hun activiteiten tot de nachten.
‘Hoe gevoelig herten zijn, vertellen onderzoekers uit het Nationale Park Eifel. Daar hadden een jagende houtvester en een bosarbeider hetzelfde type auto. Terwijl het wild zich meteen terugtrok wanneer het voertuig van de houtvester verscheen, bleven ze rustig als de bosarbeider over de weg reed.’
‘Zijn berenmannetjes slecht?’ vraag Wohlleben in het hoofdstuk over moraliteit. Hij beschrijft hoe een berenmannetje een vredelievend echtpaar doodde. En hoe berenmannetjes de kleintjes van een moederbeer doden om vervolgens met de moeder te kunnen paren. Zijn deze mannetjesberen nu slecht?
‘Wat is dat eigenlijk? Het woordenboek definieert ‘slecht’ als ‘niet goed in moreel opzicht, verwerpelijk’, of om het duidelijker te zeggen: om een daad als slecht te kwalificeren moet de wil erachter zitten om ten koste van anderen moreel over de schreef te gaan. De beer doet dat niet. Zijn handelingen behoren tot het normale gedrag van zijn soort.’
Hebben dieren een innerlijk leven? Je kunt er na het lezen van Het innerlijke leven van dieren haast niet omheen. En toch bestrijden veel mensen dit. Voor veel mensen zijn dieren niet meer dan voorgeprogrammeerde wezens. Voorgeprogrammeerd om volgens bepaalde instincten te handelen. Mensen die zo denken, verzetten zich vaak tegen de gedachte dat medeschepselen geluk kunnen voelen en pijn kunnen lijden. ‘Meestal gebeurt dit om de bio-industrie, met haar goedkope methoden om dieren te houden en te behandelen, zoals de al genoemde castratie van biggen zonder verdoving, te ontzien. Of de jacht, waarvan jaarlijks honderdduizenden grote zoogdieren alsook veel vogels het slachtoffer worden en die in zijn huidige vorm simpelweg niet meer van deze tijd is.’
Er zijn juist vele argumenten om te menen dat we dieren veel meer vermogens moeten toedichten dan nu vaak gebeurt. Ook dieren hebben een innerlijk leven. En dus is een vergelijking tussen mens en dier helemaal niet zo ver gezocht. Het is juist van belang om dieren beter te begrijpen.
‘Want door deze vergelijkingen beseffen we vooral dat dieren geen domme wezens zijn die evolutionair duidelijk onder ons zijn blijven steken, en als het om pijn en dat soort gevoelens gaat slechts vage variaties van ons rijke palet hebben meegekregen. Wie beseft dat herten, wilde zwijnen of kraaien hun eigen perfecte leven leiden en daarbij ook veel plezier hebben, die kan misschien zelfs het kleine snuitkevertje respecteren dat opgewekt en blij in het loof van onze oude bossen rondloopt.’
Peter Wohlleben vertelt ook in zijn tweede boek een gepassioneerd verhaal. Passie voor dieren en een hartstochtelijk pleidooi om respect te tonen voor de levende wereld om ons heen, of het nu dieren of planten zijn. Ik heb Het innerlijke leven van dieren met buitengewoon veel plezier gelezen. Zijn persoonlijke manier van schrijven en zijn verrassende observaties spreken me bijzonder aan. Het innerlijke leven van dieren is een heerlijk boek om je te verwonderen over de dieren om ons heen.
Het innerlijke leven van dieren / Peter Wohlleben / Lev / als hardcover en als e-boek
PS.
Peter Wohlleben schreef al vele boeken waarvan er een groot aantal in het Nederlands zijn vertaald. Bekijk daarom mijn overzicht van de 9 mooiste boeken van Peter Wohlleben.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42  | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |