Liefhebbers van fijnzinnig geschreven natuurboeken opgelet: er is weer een nieuw boek van Stefan Brijs verschenen met de titel Het geduld van de bloemen. Ik behoor tot die liefhebbers, laat ik mijn kaarten maar meteen op tafel leggen. Groot was dan ook de vreugde toen dit nieuwe boek op mijn deurmat plofte. En nog groter de vreugde keer op keer dat ik het boek opende en er een hoofdstuk, of een paar, tot me nam.
 |
Het vorige boek van Stefan Brijs, Berichten uit de vallei, las ik ook al met veel genoegen. Zijn nieuwste kent een zelfde opzet. Brijs observeert al het leven in de directe omgeving van zijn huis in het Spaanse Andalusië en in de weide omtrek ervan. Veel stemt overigens treurig, want ook in Spanje is het met de natuur niet altijd even goed gesteld.
Helaas is er ook menselijk leed te betreuren. Een lange tijd verbleef Brijs onafgebroken in België om voor zijn zieke moeder te zorgen. ‘Ze zwaaide nog een laatste keer naar ons en vertrok voorgoed.’ Deze ene korte zin verraad groot verdriet. Een zwarte specht vertoonde in België nog zijn rouwkleed en de roerdomp liet zijn weemoedige roep horen. De vogels delen in het verdriet.
Terug in Spanje, in Andalusië. Er was iets aan de hand met één van de zwaluwnesten. Van een van de boerenzwaluwnesten was de muur van modder opgetrokken tot de onderkant van het dak. Hoogst ongebruikelijk, en het gevolg van het langdurig verblijf in België. Een paartje roodstuitzwaluwen had zijn intrek genomen in het nest en dat hadden ze waarschijnlijk niet gedaan wanneer het Spaanse huis niet zo lang verlaten was geweest. Heeft het paartje roodstuitzwaluwen troost te bieden? Vermoedelijk wel gezien de titel van het eerste deel en in elk geval biedt het welkome afleiding, want de terugkeer van Brijs deert hen niet. Ze bleven net zo lang tot de kuikens uitgevlogen waren.
Het tweede deel zet in met hoop. De hoop moeten we inderdaad nooit verliezen en dat weet Brijs als katholiek mooi te verwoorden. Je moet echter wel in staat zijn door enige misère heen te kijken. Door de grote droogte die het land teistert bijvoorbeeld. Klimaatverandering eist zijn tol. Hij heeft niet veel woorden nodig om die dreigende situatie onder woorden te brengen. Dit ene zinnetje spreekt bijvoorbeeld boekdelen: ‘Ik zag een junikever. In januari.’ Meer woorden zijn niet nodig om het onheilspellende van de klimatologische omstandigheden te typeren. Het is typisch voor Stefan Brijs. Hij weet vaak met één of twee zinnen een complexe situatie te duiden.
En toch. Gelukkig. Er is hoop. Een koperen tamarisk valt Brijs bij het stuwmeer op. En op de terugkeer van zijn wandeling doet hij een vrolijk stemmende ontdekking: hij ziet een orchidee. Hij zal er in de loop van het boek nog veel meer gaan zien. De planten zijn lang niet altijd even makkelijk op naam te brengen, maar ik heb bewondering voor de kennis die Brijs heeft van orchideeën.
Maar dan lijkt de hoop toch een deukje te krijgen. Het waterpeil in het stuwmeer is nog slechts twaalf kubieke meter, amper zeven procent van zijn capaciteit. Ook in dit deel van Spanje eist de landbouw zijn tol. Het enorme aantal avocadoplantages in de streek slurpt immense hoeveelheden water op. De boeren zochten naar alternatieven en kwamen uit mij de mango maar die heeft ook veel water nodig. Na de grote droogte zijn veel plantages verdroogt. Maar de boeren blijven inventief en een nieuwe te kweken vrucht doet zijn intree. Overal hetzelfde liedje. Waar de intensieve landbouw zijn ware gedaante toont, daar zijn de gevolgen voor de natuur funest. Later meer daarover.
Ondertussen onderneemt Brijs de nodige uitstapjes in de omliggende natuur. Hij bezoekt een moerasgebied dat omringd wordt door een zee van vele hectares plastic. Hij laat een nieuwe nestkast voor het paartje torenvalken plaatsen en prompt neemt het stel zijn intrek in de kast. Dat wordt een voorjaar lang genieten van het wel en wee van de valken. Af en toe valt er wat regen, maar altijd onvoldoende. En toch, daar is de hoop weer, staan talloze planten na een spaarzame regenbui in bloei, waaronder opnieuw de nodige orchideeënsoorten.
De heiligen huilen aan het begin van de paasweek. Het regent. Dit voorjaar nog geen spoor van de boerenzwaluwen en roodstuitzwaluwen. De heiligen blijven huilen.Honderdzestig millimeter water valt in maart uit de hemel en bronnen beginnen weer te kolken. En de lente barst uit haar voegen. ‘Alles zwelt. Alles groeit. Alles bloeit.’ Daar is de hoop weer.
Hoewel: ‘Maar nog steeds geen zwaluwen.’
En: de milieudienst laat weten dat de perken van meerdere straten in het dorp zijn bespoten met herbiciden. Het gebruik van gif is ook in deze Spaanse contreien niet mals. Gemak dient milieudienst en boer.
Gelukkig zijn er altijd lichtpuntjes. De hoop blijft en zegeviert nu en dan. Als Stefan Brijs de zo vurig gewenste en uiterst zeldzame heremietibissen ziet bijvoorbeeld. Maar al te vaak verlept de hoop echter. Wanneer de paar duizend flamingo’s in de lagune bijna allemaal verdwenen zijn vanwege te lage waterstanden. Of wanneer uitheems bruinwier enorme hopen rottend organisch materiaal vormt op de stranden. Overal waar mensen komen, volgt verwoesting en ellende.
En die ellende kan niet onbenoemd blijven. Brijs maakt de hoosbuien mee die steden en dorpen veranderden in modderpoelen. In Valencia vielen honderden dodelijke slachtoffers. De modder stroomt van de berghellingen af niet vastgehouden door wortels van planten en bomen. De langdurige droogte, het verdelgen van ‘onkruid’, het verwijderen van inheemse bomen – alles in naam van de hoogste economische god die efficiëncy heet – vraagt offers. De economische schade wordt geschat op tientallen miljarden euro’s. Het menselijk leed is niet te overzien.
En toch, daar komt plots de hoop weer tevoorschijn. Een blauwe rotslijster vertoont zich op het dak van het huis. Brijs wandelt door een oerbos dat hem miljoenen jaren terug in de tijd voert. Hij zoekt naar paddenstoelen (niet in een plastic zak), eet ze en is blij dat hij de volgende dag nog leeft.
Zomaar wat leesherinneringen, enkele van de vele. In Het geduld van bloemen wisselen hoop en wanhoop elkaar voortdurend af. De natuur wordt met volle overgave beleefd, de menselijke natuur bij vlagen gewantrouwd en onder kritiek gesteld. De beschrijvingen van de natuur, van wandelingen door de natuur zijn buitengewoon mooi. Ondanks verwoestingen op grote schaal valt er nog veel te zien en te horen. Als je maar opmerkzaam bent, nieuwsgierig, gericht op het mooi. En zelfs al verandert het landschap langdurig in een woestijn … na overvloedige regen verandert datzelfde landschap alras in een bloemenzee. Stefan Brijs weet zijn natuurbelevenissen weer op aanstekelijke manier te verwoorden. Begin je met lezen, dan blijf je lezen. Avonden achtereen. Ik heb weer genoten van de fijnzinnige schrijfstijl van Stefan Brijs. De natuur in Andalusië moet waanzinnig mooi zijn, en de taal waarmee Brijs die natuur beschrijft niet minder. Zeer aanbevolen dus, Het geduld van de bloemen!
Het geduld van bloemen / Stefan Brijs / Atlas Contact / als paperback en als e-book
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |