Op pad met Koos Dijksterhuis, één van de bekendste natuurschrijvers in ons land. In zijn Handboek voor natuurwandelingen beschrijft hij twaalf wandelingen door de natuur, door evenveel landschappen. Nee, het is geen wandelgids in de traditionele zin van het woord. Het zijn vooral beschrijvingen van wandelingen door de natuur. En als je die beschrijvingen leest, dan begrijp je waarom Dijksterhuis ook één van de beste natuurschrijvers is in ons land. Oftewel: ik ben heel enthousiast dit boek.

De twaalf wandelingen bieden een dwarsdoorsnede van de landschappen die je in ons land aantreft: strand en duin, bos, akkerland, weiland, hei, plassen, moeras, rivier, kwelder, beekdalen, heuvelland en stad. Natuurlijk, vaak kom je in een bepaald gebied meerdere landschapsvormen tegen, maar dat maakt het alleen maar boeiender.

Waar het Dijksterhuis om gaat in zijn Handboek voor natuurwandelingen lees je in zijn inleiding: het plezier dat hij beleeft aan zijn waarnemingen en ontdekkingen tijdens de wandelingen overbrengen. ‘De natuur zit echt stampvol verbazingwekkende verhalen.’ En in zijn boek vertelt hij er heel wat. Dijksterhuis hoopt ‘de lezer aan te steken met mijn verwondering over die gruwelijke, prachtige, ontroerende natuur!’

En dat vind ik op zichzelf al een heel mooi zinnetje. ‘Die gruwelijke, prachtige, ontroerende natuur!’ Want dat betekent in ieder geval dat er nog natuur is in ons land. En dat blijkt. Bij Bergen wandelt Dijksterhuis op een winterse dag door duin en over strand. Hij vindt een aardappelbovist, ziet goudhaantjes en vindt een joekel van een Corsicaanse dennenappel. Kleine roofdierprenten in de sneeuw doen vermoeden dat er een bunzing heeft rond geslopen. En op het strand droomt hij bij het zien van de golfbrekers over krabben, zeepissebedden, strandvlooien, keverslakken en mossels. Het vriest en het waait en het sneeuwt, dus geen kans om de golfbreker te inspecteren. Hij loopt verder en speurt naar schelpen en staat stil bij de introductie van oestersoorten uit het buitenland die niet bij iedereen op gejuich kan rekenen. Dan is het tijd om de zintuigen af te sluiten tegen het winterse geweld. Negentien kilometer gewandeld en 27.657 stappen gezet. Duin en strand zijn verkend.

Elke wandeling verdient een verslag en natuurlijk veel beter: om gelezen te worden. Het Balloërveld is een heidegebied ten noorden van Assen. Veldleeuweriken en graspiepers vliegen op en Dijksterhuis memoreert de teloorgang van het landschap en de biodiversiteit in ons land. De veldleeuweriken zijn letterlijk weggemaaid. Gelukkig is er nog natuur te vinden in Nederland, maar je voelt wel aan: het is aangetaste natuur die, bij al het goede dat gebeurt, nog altijd flink onder druk staat.

De havik vliegt voorbij en in de verte hoort hij het donkere, ‘keelachtige’ gekras van een raaf. En dan ligt hij plat op zijn buik te kijken naar een zandbij. Hij ziet een zandbij die totaal de kluts kwijt is: hij blijkt geïnfecteerd door een parasiet, het zandbijwaaiertje. ‘De natuur is mooi, maar je moet er een borrel bij drinken,’ citeert hij Willem Kloos. Om vervolgens nog iets langer stil te staan bij al die gruwelen in de natuur. Van zandloopkevers die achter insecten en spinnen aanrennen. Roofkevers met grote, sterke kaken waarmee ze hun prooien in stukken knippen. En even verderop ontdekt hij een slang, een adder. Mooi zeg, ik moet toch ook weer eens naar het Balloërveld! En dat onrustige gevoel bekroop me eerlijk gezegd bij het lezen van alle wandelroutes. Als ik er dan toch nog eentje mag noemen: de wandeling over Schiermonnikoog. Te lang geleden dat ik op dat heerlijke natuureiland ben geweest.

Het lezen van de beschrijvingen van de wandelingen in Handboek voor natuurwandelingen is werkelijk een genot. De soepele zinnen, de fijnzinnige beschrijvingen van de gebieden en waarnemingen, ik ken weinig auteurs die natuurbelevenissen zo mooi weten de verwoorden. Wie zelf regelmatig de natuur te voet door kruist zal misschien verbaasd staan van wat je zoal in de Nederlandse natuur kunt zien. Om voortaan zelf ook met een opmerkzaam oog door het landschap te gaan. Want te weten wat je allemaal kunt zien doet ontdekken en opmerken.

Ga naar buiten en lees als je thuis bent ondertussen het Handboek voor natuurwandelingen. Twee manieren om de rijkdom van de Nederlandse natuur te ontdekken – met Koos Dijksterhuis als boeiende gids.

Handboek voor natuurwandelingen / Koos Dijksterhuis / Atlas Contact / als paperback en als e-book

Ontdek zelf ook mooie natuurgebieden met deze reisgidsen voor natuurliefhebbers:

Geweldige natuurreisgids voor de Provence en de Camargue! Engelstalig.	Ontdek de beste vogelgebieden in Extremadura (en veel meer). Engelstalig.
Een geweldige natuurgids om het Waddengebied te ontdekken!	Nog zo'n geweldige natuurgids, nu om de Veluwe te ontdekken.
Per provincie de beste vogelgebieden met beschrijving.	Een reisgids naar een bijzonder gebied.
Nederlandstalige natuurreisgids naar één van de beste vogelgebieden in Europa.	Nederlandstalige natuurreisgids voor wie vogels wil kijken in Noordoost-Duitsland.
Costa Rica behoort tot de beste landen ter wereld om vogels te kijken!	Nederlandstalige vogelreisgids naar Extremadura, één van de beste gebieden in Europa om vogels te kijken.
Weer zo'n fijne natuurreisgids voor wie vogels wil kijken op dit bijzondere Griekse eiland.	Wist je dat je uitstekend kunt vogels kijken op Mallorca? Deze gids beschrijft de beste vogelgebieden.
Ontdek de mooiste natuurgebieden in België.	Helaas uitverkocht, maar deze gids koester ik. Beschrijft de beste vogelgebieden in Zuid-Frankrijk. Kun je hem bestellen, dan zeker doen (mits tegen een redelijke prijs uiteraard).
Beschrijft de beste vogelgebieden in Noord-Frankrijk. Helaas ook uitverkocht. Kun je hem tegen een redelijke prijs bestellen, dan zeker doen.	Een (natuur)reisgids naar een bijzondere vakantiebestemming.
De 50 spectaculairste wandelroutes ter wereld!	Deze geliefde vakantiestemming heeft je ook op het gebied van vogels kijken heel veel te bieden. Inclusief een beschrijving van De Brenne. Engelstalig.
De meest complete natuurreisgids naar de Dordogne. Engelstalig.	De meest complete natuurreisgids naar de Cévennes. Engelstalig.
Zuid-Portugal heeft spectaculaire natuur te bieden. Ontdek het in deze Engelstalige natuurreisgids.	Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Centraal-Europa.
Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Italië.	Bevat een overzicht van de beste vogelgebieden in Nederland en België.
Een leuk reisgidsje om de onderwaternatuur in de Middellandse Zee te ontdekken.	Wat mij betreft is Zeeland de mooiste provincie van Nederland.
Voor wie een rustige camping zoekt in Polen, Tsjechië en Slowakije.	Piemonte in het noorden van Italië heeft alles wat een vakantieganger met liefde voor de natuur verlangt.
Ontdek de natuur in Drenthe te voet.	Orta San Guilio, een bijzonder stadje gelegen aan de voet van de Alpen.
Voor wie wandelen wil op IJsland.	Is er een betere manier om Schotland te verkennen dan te voet?
De mooiste wandelingen over de Utrechtse Heuvelrug.	Ontdek de mooiste plekjes in Italië.
De mooiste wandelroutes in Midden-Zweden.	Wandelingen voor beginners en gevorderden door één van de mooiste regio's in Frankrijk.
De mooiste wandeltochten door Bretagne.	De beste plaatsen om walvissen te kijken. Dat wordt een bijzondere vakantie!
Het langste natuurpad van Nederland is tevens het beste pad om vogels te kijken!	Uit in eigen land: maar liefst 80 natuurtochten in Nederland.