Op pad met Koos Dijksterhuis, één van de bekendste natuurschrijvers in ons land. In zijn Handboek voor natuurwandelingen beschrijft hij twaalf wandelingen door de natuur, door evenveel landschappen. Nee, het is geen wandelgids in de traditionele zin van het woord. Het zijn vooral beschrijvingen van wandelingen door de natuur. En als je die beschrijvingen leest, dan begrijp je waarom Dijksterhuis ook één van de beste natuurschrijvers is in ons land. Oftewel: ik ben heel enthousiast dit boek.
De twaalf wandelingen bieden een dwarsdoorsnede van de landschappen die je in ons land aantreft: strand en duin, bos, akkerland, weiland, hei, plassen, moeras, rivier, kwelder, beekdalen, heuvelland en stad. Natuurlijk, vaak kom je in een bepaald gebied meerdere landschapsvormen tegen, maar dat maakt het alleen maar boeiender.
Waar het Dijksterhuis om gaat in zijn Handboek voor natuurwandelingen lees je in zijn inleiding: het plezier dat hij beleeft aan zijn waarnemingen en ontdekkingen tijdens de wandelingen overbrengen. ‘De natuur zit echt stampvol verbazingwekkende verhalen.’ En in zijn boek vertelt hij er heel wat. Dijksterhuis hoopt ‘de lezer aan te steken met mijn verwondering over die gruwelijke, prachtige, ontroerende natuur!’
En dat vind ik op zichzelf al een heel mooi zinnetje. ‘Die gruwelijke, prachtige, ontroerende natuur!’ Want dat betekent in ieder geval dat er nog natuur is in ons land. En dat blijkt. Bij Bergen wandelt Dijksterhuis op een winterse dag door duin en over strand. Hij vindt een aardappelbovist, ziet goudhaantjes en vindt een joekel van een Corsicaanse dennenappel. Kleine roofdierprenten in de sneeuw doen vermoeden dat er een bunzing heeft rond geslopen. En op het strand droomt hij bij het zien van de golfbrekers over krabben, zeepissebedden, strandvlooien, keverslakken en mossels. Het vriest en het waait en het sneeuwt, dus geen kans om de golfbreker te inspecteren. Hij loopt verder en speurt naar schelpen en staat stil bij de introductie van oestersoorten uit het buitenland die niet bij iedereen op gejuich kan rekenen. Dan is het tijd om de zintuigen af te sluiten tegen het winterse geweld. Negentien kilometer gewandeld en 27.657 stappen gezet. Duin en strand zijn verkend.
Elke wandeling verdient een verslag en natuurlijk veel beter: om gelezen te worden. Het Balloërveld is een heidegebied ten noorden van Assen. Veldleeuweriken en graspiepers vliegen op en Dijksterhuis memoreert de teloorgang van het landschap en de biodiversiteit in ons land. De veldleeuweriken zijn letterlijk weggemaaid. Gelukkig is er nog natuur te vinden in Nederland, maar je voelt wel aan: het is aangetaste natuur die, bij al het goede dat gebeurt, nog altijd flink onder druk staat.
De havik vliegt voorbij en in de verte hoort hij het donkere, ‘keelachtige’ gekras van een raaf. En dan ligt hij plat op zijn buik te kijken naar een zandbij. Hij ziet een zandbij die totaal de kluts kwijt is: hij blijkt geïnfecteerd door een parasiet, het zandbijwaaiertje. ‘De natuur is mooi, maar je moet er een borrel bij drinken,’ citeert hij Willem Kloos. Om vervolgens nog iets langer stil te staan bij al die gruwelen in de natuur. Van zandloopkevers die achter insecten en spinnen aanrennen. Roofkevers met grote, sterke kaken waarmee ze hun prooien in stukken knippen. En even verderop ontdekt hij een slang, een adder. Mooi zeg, ik moet toch ook weer eens naar het Balloërveld! En dat onrustige gevoel bekroop me eerlijk gezegd bij het lezen van alle wandelroutes. Als ik er dan toch nog eentje mag noemen: de wandeling over Schiermonnikoog. Te lang geleden dat ik op dat heerlijke natuureiland ben geweest.
Het lezen van de beschrijvingen van de wandelingen in Handboek voor natuurwandelingen is werkelijk een genot. De soepele zinnen, de fijnzinnige beschrijvingen van de gebieden en waarnemingen, ik ken weinig auteurs die natuurbelevenissen zo mooi weten de verwoorden. Wie zelf regelmatig de natuur te voet door kruist zal misschien verbaasd staan van wat je zoal in de Nederlandse natuur kunt zien. Om voortaan zelf ook met een opmerkzaam oog door het landschap te gaan. Want te weten wat je allemaal kunt zien doet ontdekken en opmerken.
Ga naar buiten en lees als je thuis bent ondertussen het Handboek voor natuurwandelingen. Twee manieren om de rijkdom van de Nederlandse natuur te ontdekken – met Koos Dijksterhuis als boeiende gids.
Handboek voor natuurwandelingen / Koos Dijksterhuis / Atlas Contact / als paperback en als e-book
Ontdek zelf ook mooie natuurgebieden met deze reisgidsen voor natuurliefhebbers:
Het complete overzicht van natuurreisgidsen
Ontdek de mooiste natuurgebieden in Europa. Bekijk hier het complete overzicht van natuurreisgidsen.
De 101 mooiste vogelkijkgebieden van Nederland
Een heel handig gidsje voor de vogelaar. Het beschrijft de mooiste vogelkijkgebieden in Nederland.
Natuurgids Veluwe
Ontdek de mooiste plekjes op de Veluwe. Een aanrader!
Spitsbergen
Dit eiland op de Noordpool is één groot en ongerept natuurgebied. Een bezoek aan de onherbergzame natuur op dit eiland is een onvergetelijke ervaring.
Vogels kijken in de Camargue en de Crau
Een prachtige reisgids voor liefhebbers van natuur, vogels en reizen in Frankrijk. De Camargue is een uitgestrekt natuurgebied in Zuid-Frankrijk. Op de grens van zoet en zout vind je er een uniek landschap van meren, moerassen, rietvelden en zoutpannen, met tal van bijzondere planten- en diersoorten.
Vogels kijken in Noordoost-Duitsland
Duitsland heeft vogelliefhebbers veel te bieden. Het noordoosten is rijk aan uitgestrekte natuurgebieden: grote en kleinere meren, gevarieerde loofbossen, rijke uiterwaarden en zompige moerassen. Deze natuurreisgids laat je kennismaken met deze prachtige landschappen, waar je zomaar bevers, kraanvogels, grote trappen, vis- en zeearenden kunt tegenkomen. Een schitterende uitgave van de KNNV en 100% Nederlandstalig.
National Geographic Reisgids Costa Rica
Vogels kijken in Costa Rica en ondertussen ruimschoots genieten van de rest… De National Geographic Reisgids Costa Rica is een uitstekend hulpmiddel bij de voorbereiding van je reis en een deskundige metgezel tijdens je rondreis door dit land.
Vogels kijken in de Extremadura
Je vogelvakantie naar de Extremadura begint met het lezen van de reisgids Vogels kijken in de Extremadura. Deze natuurreisgids is in het Nederlands geschreven. Een fenomenale natuurreisgids.
Vogels kijken op Lesbos
Het Griekse eiland Lesbos staat bij vele vogelaars, vogelfotografen en natuurliefhebbers bekend als een waar paradijs. Dit is de ideale natuurreisgids voor iedereen die deze rijkdom wil ontdekken. Opnieuw een schitterende uitgave van KNNV Uitgeverij. 100% Nederlandstalig.
Vogels kijken op Mallorca
Er liggen schatten op je te wachten en Vogels kijken op Mallorca is een uitstekend hulpmiddel om die schatten te ontdekken. In sommige kranten en tijdschriften worden sterren gegeven, nou, deze gids krijgt van mij de volle vijf sterren. Dubbel en dwars verdiend. Ook 100% Nederlandstalig.
Adembenemend België verrassende natuur
België is een heerlijk land om vogels te kijken en om van de natuur te genieten. De mooiste natuurgebieden worden beschreven in het boek Adembenemend België verrassende natuur .
A birdwatching guide to France south of the Loire including Corsica
Dit vind ik een fenomenale vogelreisgids. Hoewel in het Engels geschreven, is hij goed leesbaar. Per regio geeft de auteur gedetailleerd aan wat de hotspots zijn, hoe je die kunt bereiken en welke bijzondere vogels je er kunt waarnemen. Voor een geslaagde vogelvakantie in Frankrijk ten zuiden van de Loire is dit voor mij een onmisbare gids. En door de uitvoering praktisch onverwoestbaar.
A birdwatching guide to France north of the Loire
Deze auteur schreef ook de gids hierboven. Wat ik hierboven schreef, geldt ook voor deze gids, maar dan voor hotspots in Frankrijk ten noorden van de Loire.