Dit vind ik een heel goed initiatief: een boek over de herkenning van plantproblemen in tuin-, moestuin- en kamerplanten. En niet alleen over de herkenning, maar ook over het oplossen van die problemen, en dat op biologische wijze! Want elke plantenliefhebber heeft immers het liefst groene, gezonde planten in huis of in de tuin. Het Handboek voor gezonde planten, geschreven door Mariken Schenkeveld, leert je hoe je je planten kunt laten wennen in je tuin en het reikt je voor allerhande ziekten, schimmels en plaagbeestjes biologische oplossingen aan.

Alles voor een diervriendelijke tuin Het hele jaar rond de dieren in je tuin welom heten. Met de juiste nestkast, een voederplank, waterschaal of schuilmogelijkheden. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. Bekijk het aanbod >> label

Mariken Schenkeveld heeft twintig jaar ervaring met biologische gewasbescherming in de professionele tuinbouw. Daar begon het allemaal met de inzet van hommels als bestuivers. Tja, als je hommels in de kassen laat vliegen om je tomatenplanten te laten bestuiven, dan kun je vervolgens de inzet van chemische bestrijdingsmiddelen wel achterwege laten, want die doden immers ook de hommels! Het gif tast overigens niet alleen de hommels aan. Ook voor de mensen die er mee in aanraking komen is het gif niet bijster goed. Integendeel.

Het hoofdthema van het Handboek voor gezonde planten is het voorkomen van plagen en ziekten in je planten. Dit thema valt uiteen in vier deelthema’s:

1. Hoe je zorgt voor biodiversiteit in je tuin.
2. Hoe je voor goede bemesting en een goede standplaats zorgt.
3. Hoe je afwijkingen in je planten tijdig ontdekt.
4. En hoe je de juiste bestrijdingsmethode bepaalt.

Om bij het eerste te beginnen: de wortels zijn het belangrijkst. Als de wortels van de plant gezond zijn, dan is de rest van de plant het meestal ook, zo lees ik. En dat betekent aandacht voor hoe het er onder de grond uitziet. Hoewel niet iedere tuinier voorstander is van schoffelen, is het volgens de auteur van het Handboek voor gezonde planten wel van belang om de grond luchtig te houden. Vooral omdat je daarmee slakkeneitjes kapot maakt. Overigens las ik in dit hoofdstuk nog een gouden tip: sproei niet in de avond, maar juist in de ochtend. Dat gaat allerlei ziekten tegen. ‘s Avonds en ‘s nachts drogen de planten immers niet meer op en in die vochtige omstandigheden gedijen schimmels en slakken. Als je in de ochtend sproeit, dan drogen de planten in de loop van de dag waardoor schimmels en slakken minder kans krijgen.

Natuurlijk gaat de auteur ook in op hoe je de bodem op een goede manier onderhoudt. Dat is voor kamerplanten heel anders dan voor tuinplanten. En voor tuinplanten kan het ook enorm verschillen, want de grondsoort kan immers ook enorm variëren. Van klei, zand, veen, leem en zavelgrond… elke grondsoort heeft zijn eigen kenmerken (en valkuilen).

De zorg om biodiversiteit in je tuin draait ook voor een groot deel uit het lokken van de juiste dieren naar je tuin. Mezen die de rupsen op je koolplanten opeten. Egels die de slakken verorberen. Amfibieën die ook wel weg weten met een insect. En als je het wil, dan neem je wat kippen. Dat zijn ook goede opruimers van plagen. Professionele tuiniers maakten daarbij ook gebruik van allerlei ongewervelde dieren die schimmels en plaagdieren op natuurlijke wijze bestrijden. Veel van die ongewervelde dieren zijn ook voor de ‘gewone’ tuinier verkrijgbaar.

Hoe herken je plagen en ziekten? Daar ga ik in deze bespreking snel aan voorbij, maar het is natuurlijk een onmisbaar en dus een buitengewoon nuttig hoofdstuk. Handige plaatjes laten zien hoe een plaag of ziekte eruit ziet. In de tabel naast de afbeelding word je verwezen naar de pagina’s waarop je over de verschillende veroorzakers van de plaag of ziekte kunt lezen. Een korte, toegankelijke tekst beschrijft de plaag of ziekte.

Op pagina 55 vind je een korte inleiding over de gebreksverschijnselen. Welke tekorten veroorzaken verkleurde bladeren of groeimisvorming? Een gebrek aan bijvoorbeeld zwavel, ijzer of borium uit zich op verschillende manieren die je op de tegenoverliggende bladzijde fraai in beeld ziet.

En dan komt het langste hoofdstuk: dat over de bestrijding van allerhande plagen en ziekten. Zover moet je het natuurlijk niet laten komen, maar ja, weersomstandigheden kunnen behoorlijk tegenwerken, of er breekt ondanks alles toch een bladluizenplaag uit. Of de fruitmot teistert je fruitboomjes, of de kersenvlieg. Ik kom allerlei plaaggeesten tegen, voor mij heel onbekende beestjes, ik noem er een paar:

• De paadenkastanjemineermot. De rupsen van deze mot eten het bladmoes tussen de nerven weg. In extreme gevallen kleuren de bladeren geheel bruin en verlies de boom al in de zijn zomer zijn blad.
• Slakken. Iedereen met een groene tuin weet er alles van.
• De spintmijt die plantencellen leegzuigt.
• Valse meeldauw die planten in zijn geheel doet afsterven.
• De varenrouwmug waarvan de larven van de plantenwortels eten. De gehele plant rot weg. Komt voor op tuinplanten. En, zo merkt de auteur op: ‘de volwassen mugjes in huis worden vaak als irritant ervaren.’
• Wantsen, kleine insecten, prikken in de groeipunten en jonge bladeren waardoor er groeimisvorming ontstaat.

Zo kunnen we nog wel even doorgaan. Wie wil voorkomen, plant een rijke variatie aan tuinplanten aan, liefst inheemse. Monoculturen zijn vaak funest want daar kan een plaag of ziekte welig in tieren. Maar in een afwisselende tuin hebben plaagdieren minder kans. Hetzelfde geldt voor de moestuinier, die met wisselteelt en strokenteelt plagen en ziekten kan tegengaan. Maar goed, het kan een keer misgaan, en dat zal het geheid een keer. Dan zoek je in het Handboek voor gezonde planten het ziektebeeld op. Je probeert de plaaggeest te determineren, en dan zoek je naar de remedie. Voor de witte vlieg betekent dit dat je het beste je kas elk jaar voor de winter schoon maakt. Je haalt de groene plantendelen weg, want daar overwintert dit insect op. Er zijn ook allerlei natuurlijke vijanden te koop die de witte vlieg bestrijden, zoals sluipwespen, roofmijten, roofwantsen en gaasvliegen. Maar ja, waarom zou je altijd maar moeten kopen als je het onheil ook eenvoudig voorkomen kunt?

Ben je op zoek naar een bepaalde plaag of ziekte, dan biedt het uitgebreide register de mogelijkheid om snel te zoeken. En op de pagina’s voor het register vind je uitgebreide tabellen met daarin vermeld allerhande plantensoorten met per plantensoort de plagen en ziekten die je erin kunt verwachten.

Conclusie

Zoals ik hierboven al aangaf, vind ik het Handboek voor gezonde planten een heel goed initiatief. Het zou eigenlijk een onmisbaar boek moeten zijn voor de ware plantenliefhebber. Plagen en ziekten voorkomen, dat is het allerbeste. Maar slaat het onheil dan toch toe, dan bestrijd je die het liefst met biologische middelen. Zo hou je je directe leefomgeving gezond, en kom je zelf ook niet in contact met gif. Je kunt het je misschien niet voorstellen, maar dit boek over plagen en ziekten in je planten, is vrolijk vormgegeven! Talloze kleurenfoto’s sieren het boek op, evenals fleurige graphics. Het handboek is heel toegankelijk geschreven en dus voor een breed publiek geschikt.

Ik zou zeggen dat iedereen die met planten werkt het Handboek voor gezonde planten in de boekenkast moet hebben staan!

Handboek voor gezonde planten / Mariken Schenkeveld / Kosmos Uitgevers / als paperback en als e-book

Alles voor een diervriendelijke tuin Het hele jaar rond de dieren in je tuin welom heten. Met de juiste nestkast, een voederplank, waterschaal of schuilmogelijkheden. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. Bekijk het aanbod >> label