Het lijkt er sterk op dat de aandacht voor de vogeltrek groeiende is. De laatste jaren zijn er verschillende gidsen over de vogeltrek verschenen en nu verscheen er zelfs een heus handboek. Een kloek boek dat je helpt om maar liefst 450 trekvogels te leren herkennen aan hun uiterlijk en aan hun geluid. Het Handboek trekvogels is geschreven door twee vooraanstaande Franse vogelexperts die zijn gespecialiseerd in het herkennen van vogelgeluiden.
Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? Wat blijkt? Een goede verrekijker hoeft niet duur te zijn! |  |
‘Het doel van dit boek is om iedereen de belangrijkste gereedschappen te geven om snel de overgrote meerderheid van trekkende vogels die ze in Europa kunnen tegenkomen te determineren.’ En daarvoor krijg je in het Handboek trekvogels per soort een aantal sleutels aangereikt die je helpen om de soort te leren herkennen:
- Visuele criteria (silhouet en gedrag).
- Akoestische criteria (de roep tijdens de vlucht).
- De tijd van het jaar en geografische gebieden.
Dat er zoveel aandacht is voor de vogeltrek, is natuurlijk niet verwonderlijk. Twee keer per jaar vliegen miljoenen vogels door en over Europa op weg naar hun overwinteringsgebieden. Deze grote trek fascineert talloze vogelaars. En Stanislas Wroza en Julien Rochefort, de auteurs, geven aan dat de vogeltrek al in juli begint. Dat beaam ik graag. Al in juli kun je de eerste steltlopers uit Scandinavië weer zien verschijnen. Reken daarbij dat tot begin juni sommige ganzen uit het hoge noorden nog in ons land te te zien zijn. Je kunt wel stellen dat de vogeltrek haast het hele jaar door gaat, maar met pieken in de maanden september en oktober en april en mei.
In het rijke inleidende hoofdstuk geven de auteurs een groot aantal tips voor het kijken en herkennen van trekvogels. Eén van die tips wil ik je niet onthouden. Niet de kennis van veel soorten is van belang, maar juist de herkenning van de meest voorkomende vijftien soorten. Wie die vijftien soorten meteen herkent, hoeft zich over deze soorten niet meer druk te maken. Dan kun je je richten op die soorten die afwijken. Of die een afwijkend geluid maken. Het geluid dat trekvogels maken krijgt in het handboek overigens heel veel aandacht. Niet vreemd, want beide auteurs zijn op experts op het gebied van het registreren van vogelgeluiden.
Het Handboek trekvogels kent verschillende hoofdstukken. De eerste hoofdstukken hebben de opzet van een veldgids. Allerlei soorten trekvogels worden afgebeeld en beschreven. Per hoofdstuk beschrijven de auteurs een groep trekvogels:
- Vliegende migratie
- De struiktrek
- De trek van watervogels
- De trek van roofvogels
- Enkele zeetrekkers
- Nachttrek
In het hoofdstuk van de vliegende migratie worden zangvogels beschreven die je overdag kunt zien overvliegen tijdens de trekperiode. Gierzwaluwen, bijeneters, leeuweriken, lijsterachtigen, kwikstaarten en vele andere zangvogels. In de beschrijving vind je informatie over de tijd en de plaatsen war je ze kunt zien. Het gedrag wordt kort beschreven evenals de kenmerken. Per soort één foto en op de tegenoverliggende pagina vind je de sonogrammen van het geluid dat de vogels maken. Die sonogrammen gaan mijn vermogens te boven, die moet je echt leren ‘lezen’. QR-codes verwijzen je naar de website xeno-canto.org waar je het geluid kunt afspelen. Dat vind ik een stuk makkelijker. Onder de sonogrammen vind je bovendien beschrijvingen van het geluid tijdens de trek.
Voor alle hoofdstukken geldt dat zowel algemene als zeer zeldzame doortrekkers worden beschreven. Het handboek is vertaald uit het Frans, maar de informatie is naar de Nederlandse situatie geschreven. Zo wordt bij zeldzame soorten aangeven in hoeverre die in Nederland is gezien, en hoe vaak.
Het eerste hoofdstuk is één van de meest uitgebreide. In het volgende hoofdstuk, dat over de struiktrek, passeren zangvogels die van struik naar struik fladderen de revue. Daarna volgen watervogels, steltlopers, zwanen, ganzen, eenden en waadvogels. Dan natuurlijk het hoofdstuk over de roofvogels die overdag meestal stil zijn.
Dan volgt het hoofdstuk over misschien wel één van de meest lastige disciplines in de herkenning van trekvogels: het hoofdstuk over de nachttrek. Dit is vooral een technisch hoofdstuk waarin de auteurs je uitleggen hoe en met welke apparatuur je trekgeluiden kunt opnemen. De top 100 van nachttrekvogels is gebaseerd op gegevens in Frankrijk. De technische informatie wordt gevolgd door een determinatiegids voor de nachtelijke trekvogels. Natuurlijk is de herkenning van het geluid als het donker is het meest belangrijk. Toch vind je ook hier foto’s van de vogel plus een beschrijving.
Het korte, afsluitende hoofdstuk presenteert een beperkt aantal vereenvoudigde determinatiesleutels voor het determineren van de roep van verschillende nachtelijke trekvogels.
Het Handboek trekvogels is een kloek naslagwerk dat je ondersteunt bij het herkennen van een groot aantal trekvogels. Zowel overdag als in de nacht. Hoewel het vanuit een Franse context is vertaald, is het (in beperkte mate) toegeschreven naar de Nederlandse situatie. Voor vogelaars die zich intensief bezighouden met de vogeltrek lijkt me dit handboek een mooie aanvulling. Ik vind sonogrammen altijd ontzettend lastig te interpreteren, maar misschien baart oefening kunst. Een goed gehoor is bij het determineren van trekvogels onmisbaar. Heel handig vind ik de QR-codes naar xeno-canto.org, een platform waarop met name Stanislas Wroza heel actief is. En wil je met technische apparatuur aan de slag, dan kun je met dit handboek vooruit. Hier zijn experts aan het woord, en zij leggen je haarfijn uit welke apparatuur je nodig hebt en hoe je die inzet.
Alle nadruk ligt dus op het herkennen van het geluid. Het is mooi dat elke soort ook wordt afgebeeld, maar voor de determinatie schiet dat te kort. Nu is het handboek daar ook niet voor geschreven. Het straalt ervan af: de geluiden leren herkennen, dat is van het grootste belang. Veel het veld in gaan dus, aandachtig luisteren. De QR-codes in het boek helpen je vervolgens verder. En voor wie ze doorgronden kan, zijn er de sonogrammen.
Handboek trekvogels / Stanislas Wroza en Julien Rochefort / Uitgeverij Noordboek / als hardcover
Alles voor een diervriendelijke tuin Het hele jaar rond de dieren in je tuin welkom heten. Met de juiste nestkast, een voederplank, waterschaal of schuilmogelijkheden. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |