Recensie: Griend. Eiland voor vogels, Jan Veen en Hanneke Dallmeijer

Dat het eiland Griend een bijzondere plek is in de Waddenzee, dat weten de meeste vogelaars wel. Wat ik niet wist is dat de aankoop van Griend door Natuurmonumenten indirect ook het startsein was voor de oprichting van Vogelbescherming Nederland. Griend is dus niet alleen belangrijk voor de duizenden wadvogels die er jaarlijks broeden, doortrekken of overwinteren, het is ook een plek om te koesteren vanwege de symbolische waarde. Oud vogelwachters Jan Veen en Hanneke Dallmeijer, beiden actief op Griend, schreven een stijlvol boek over Griend: Griend. Eiland voor vogels.

 

 

Jan Veen verrichte gedurende zeven jaar promotie-onderzoek naar het wel en wee van de grote sterns op Griend. In de jaren zestig dreigde deze stern uit Nederland te verdwijnen, en dus ook van het eiland Griend. Hij schreef een dissertatie over zijn onderzoek en bleef ook daarna betrokken op sterns en meeuwen. Zo ver gaat zijn passie dat hij zelfs in West-Afrika onderzoek deed in broedkolonies van sterns en meeuwen. Voor Hanneke Dallmeijer geldt ook dat zij internationaal actief is. Als natuurfotograaf. Haar betrokkenheid op Griend begon in haar studententijd. Zij verrichtte destijds ook onderzoek naar de grote stern. Nu is ze een gevierd natuurfotograaf. Beide werkten aan dit boek over de geschiedenis van het eiland Griend. Uit alles blijkt dat ze zeer betrokken zijn op dit verlaten eiland met dat markante gebouwtje waar de onderzoekers in verbleven en verblijven.




In Griend. Eiland voor vogels worden tal van facetten van dit natuurgebied beschreven. De geschiedenis, het leven van de vogelwachters, de zeehonden, broedvogels, trekvogels, ja, eigenlijk alles wordt beschreven. En dat alles in gedetailleerde vorm. Oftewel: het boek Griend. Eiland voor vogels bevat een schat aan informatie. Over de ontwikkeling van het aantal paartjes visdiefjes en noordse sterns dat jaarlijks op Griend broedt bijvoorbeeld.

Tot mijn verrassing lees ik dat Griend heel lang geleden bewoond is geweest. Er zijn archeologische vondsten die erop duiden dat 300 voor Christus mensen op het eiland woonden. Aardewerk en botten van huisdieren zijn op vier meter diepte gevonden en zijn richtingaanwijzers naar die periode die ongeveer drieëntwintig honderd jaar achter ons ligt. Inmiddels is er veel veranderd. Griend is een wandelend eiland geworden. Hier een paar meter eraf, aan de andere kant een paar meter erbij. Slechts een paar vogeltellers bewonen gedurende een paar maanden in het jaar het eiland om er tellingen te verrichten. Een eenzaam bestaan waar niet iedereen voor geschikt is. Maar het moet toch een geweldige ervaring zijn om op zo’n verlaten eiland je werk te mogen doen. En wat voor werk! Uiterst belangrijk voor de Waddenzee en voor de vogels die er leven.

Grappig om te lezen dat lange tijd alle vogelwachters afkomstig waren van Terschelling. Het waren wat je noemt echte buitenlui die leefden van de zee. Varen, stropen, strandjutten en stropen, niets was hun vreemd. Een vrij leven en op dat eiland verrijkt met nog een activiteit: vogels tellen. Deze buitenlui bereikten dat Griend beschermd gebied werd. Heel belangrijk, met name voor de sterns. Wat je nu niet meer kunt voorstellen is namelijk dat tal van vrouwenhoedjes in die tijd werden opgesierd door veren van sterns. Ik zag zelfs een hoedje voorbij komen met een complete stern erop. Tijden zijn gelukkig veranderd, hoewel ik stilletjes vermoed dat er in die tijd ook ontelbaar veel meer sterns in het Waddengebied broedden dan nu. Hoewel er zorgen zijn over de Waddenzee (denk alleen maar aan de gas- en zoutwinning onder het gebied), gaat het met veel vogels gelukkig weer een stuk beter. Er is gelukkig geen sprake meer van het verdwijnen van de grote stern uit Nederland. Maar in ons hyperkapitalistische landje blijft het nodig om kritisch te zijn op alles wat de dames en heren politici en bedrijfsmagnaten uit hun hoge hoeden toveren.

Griend. Een eiland voor vogels is een ode aan een verlaten eiland, aan haar markante bewoners, de vogels en andere dieren die er voorkomen. Heb je iets met de Waddenzee of met de vogels van het wad, dan is dit een aanwinst voor je boekenkast. Niet alleen vanwege de inhoud, maar ook vanwege de bijzonder fraaie uitvoering.

Griend. Een eiland voor vogels / Jan Veen en Hanneke Dallmeijer / Griendboek / hardcover