Recensie: Gevleugelde architecten. Hoe vogels hun nesten ontwerpen en bouwen, Peter Goodfellow

gevleugde architectenOei, wat doen wij vogelaars onszelf toch te kort! We zijn over het algemeen behoorlijk gericht op het waarnemen van vogels. Bij sterke voorkeur zien we ze. Althans, als ik mezelf als uitgangspunt mag nemen. Dat is altijd gevaarlijk, maar de reacties van medevogelaars om me heen beoordelend, denk ik dat ik er niet ver naast zit. Maar daarbij zien we een van de meest opzienbarende verschijnselen in de vogelwereld over het hoofd: hun nesten. Ik schreef in een eerdere recensie al over het belang dat vogels hechten aan een ‘thuis’, maar ik heb nu een boek ontdekt dat een wonderbaarlijk licht laat schijnen over de kraamkamers van onze vogels: Gevleugelde architecten. Hoe vogels hun nesten ontwerpen en bouwen door Peter Goodfellow.

Koop dit boek

Om er deze keer maar eens mee te beginnen: de prijs is bespottelijk laag. Het is vast een ramsjpartij zijn, want je krijgt maar liefst 60% korting bij Bol.com. Als de navolgende bespreking je niet kan overtuigen, schaf het dan maar aan vanwege de prijs. Het is een heerlijk kassakoopje! Laat alsjeblieft dan wel een reactie achter waarom mijn geschrijf je niet kon overtuigen. Dat is voor mij dan weer leerzaam.

Hoewel we als vogelaars meer naar de vogels kijken dan naar hun nesten, zijn veel mensen gefascineerd door nesten. Hoe komt dit? Bioloog en gastschrijver Mike Hansell denkt dat dit komt omdat wij mensen zelf zulke geweldige bouwers zijn. Hij wijst verder op de verrassende vaardigheden van vogels om in korte tijd soms ingewikkelde bouwwerken te creëren. En tegelijkertijd is het gereedschap waarover vogels beschikken wel erg eenvoudig: vaak niet meer dan hun snavel. Waarmee ze wel tot kunststukjes in staat zijn.

Nu die nesten zelf! Peter Goodfellow onderscheidt twaalf nesttypen en bespreekt die in even zoveel hoofdstukken. Van nestkuiltjes tot Holen & tunnels en Priëlen, alle vernuftige nestvormen komen aan de orde met daarbij soms wonderbaarlijk gedrag. Zo bouwt de regenboogpitta, een zogenaamde koepelbouwer uit Australië, een koepelnest op de grond van het regenwoud. En daar wil nog wel eens een hongerige slag voorbij glijden. Om het fijnzinnige reukorgaan van de reptielen te misleiden, verzamelt de pitta de stinkende keutels van de wallaby en legt die in zijn nest om zijn eigen aanwezigheid te maskeren. Heerlijk lijkt me dat.

Zo’n koepelnest is mooi, maar het kan nóg mooier! Wat te denken van de moddernesten van de Amerikaanse klifzwaluw? Het lijken wel van die kruiken uit het Antieke  Mesopotamië, maar dan met de hals naar beneden tegen een rotswand geplakt. Wat zijn dat toch voor kunstenaars? Trouwens, wat denk ik wel aardig is te vermelden: bij elk nesttype wordt een aantal blauwdrukken getekend, zeg maar de bouwtekeningen. Knappe tekeningen die je een inkijkje geven hoe de binnenkant van het nest is ingedeeld. Je zou soms denken dat die vogels architectuur hebben gestudeerd!

De auteur kan het natuurlijk niet altijd laten om parallellen te schetsen met de mensenwereld. Zo plaatst hij naast het enorme kolonienest van de republikeinwever een afbeelding van een flatgebouw in Manhattan. De gelijkenis is verbluffend. En wat nog verbluffender is: elk lid van de kolonie heeft een eigen taak bij het groot onderhoud van het kolonienest. Enig organisatietalent is deze vogels blijkbaar niet vreemd.

Zo kan ik nog wel even doorgaan. Maar dat kan niet, mij is immers uitgelegd dat teksten op internet kort moeten zijn. Anders leest niemand ze. Maar zomaar stoppen met het recenseren van dit verrassende boek kan niet zonder de eetbare nesten te hebben genoemd. Vogelnestjes eten, we associëren het allemaal met Oosterse eetgewoonten. Maar wist je dat de Romeinse keizer Nero al een medicijn kreeg toegediend dat gemaakt was van eetbare vogelnestjes? Wat ik me altijd heb afgevraagd is uit welk materiaal die eetbare vogelnestjes bestonden. Het zouden toch geen takjes of modder zijn die je naar binnen moest werken? Of visseneitjes, het schuim van de golven of het sperma van walvissen zoals men in vroeger tijden dacht? Nee, gelukkig niet. Het blijkt dat de bouwers van eetbare nestjes het bouwmateriaal zelf produceren. De eetbaar-nestsalangaan zoals de vogel heet, beschikt over speekselklieren waarmee ze verharde draden kunnen maken. Los die draden op in een bouillon en je hebt een heerlijk gerecht, naar schijnt.

Wel, eet smakelijk, maar realiseer je dat eetbare vogelnestjes een van de duurste vormen van voedsel zijn.

Het boek Gevleugelde architecten doet je van de ene verbazing in de andere rollen. Het is uitermate boeiend en zeer begrijpelijk beschreven waarbij Peter Goodfellow meer dan honderd vogelsoorten uit de hele wereld aan je voorstelt. Een beetje het effect van de natuurplaatjes die kinderen bij Albert Heijn kunnen sparen. Papa, wist je dit? En: Mama, weet je dat? Dit boek wekt bij elke volwassene dezelfde kinderlijke verbazing op.

Gevleugelde architecten / Peter Goodfellow / Tirion Natuur / Luxe paperback

Koop dit boek

 

recensies van natuurreisgidsen