Liefhebbers van literatuur zullen Marilynne Robinson vast kennen. Met haar roman Gilead won ze in 2005 de Pulitzer Prize. Zolang geleden alweer trouwens. Ik had het idee dat dat ergens rond 2015 moest zijn geweest. De schrijfstijl van Robinson laat zich denk ik het beste omschrijven als bedachtzaam, traag, rijk. Ze beschrijft het leven zoals het zich kan afspelen: in een traag tempo ogenschijnlijk zonder de uitbarstingen die een roman vaart kunnen geven. Dit jaar verscheen een heel ander type boek van Marilynne Robinson: Genesis. In dit boek gaat Robinson in op de literaire schoonheid van het eerste boek in de Bijbel.
 |
De manier waarop Robinson het eerste Bijbelboek benadert spreekt mij bijzonder aan. Ze kiest voor een literaire benadering. Geen wonder, ze is immers zelf een wereldberoemde schrijver van literatuur. Ze blijft op deze manier ook op weldadige wijze weg van vragen over evolutie en schepping. Natuurlijk komen de scheppingswoorden wel ter sprake, maar dan in hun literaire context en betekenis. Zelf schrijft ze expliciet: ‘De geschiedenis van de relatie tussen wetenschap en religie leert dat de twee het beste gescheiden kunnen blijven, ook al zijn hun overeenkomsten niet gering.’ Vrij baan dus voor de literaire interpretatie van de eerste hoofdstukken van Genesis.
Haar benadering heeft ook als prettig gevolg dat alle delen van Genesis met elkaar in verband worden gebracht of op zijn minst in elkaars gelengde worden geplaatst. Geen enkele persoon en geen enkele gebeurtenis staat op zichzelf. Mooi is ook dat ze de teksten in Genesis ook in verband brengt met geschriften van omringende volkeren of dat ze zich afvraagt hoe die geschriften zich tot elkaar verhouden. Al meteen in het begin van haar boek gaat ze in op het gebruik van de Godsnaam en vergelijkt ze die met hoe in bijvoorbeeld Enoema elisj en de Theogonie van Hesiodus wordt gesproken over het ontstaan van de goden. Het verhaal van de zondvloed nodigt ook uit tot een uitvoerige vergelijking met bijvoorbeeld een geschrift als het Gilgamesj-epos.
Nu en dan, als de tekst er aanknopingspunten voor geeft, trekt ze een kritische lijn met de actualiteit. Naar aanleiding van de het verhaal van de toren van Babel schrijft ze: ‘Had God de ontwerpers van de atoombom of andere wapens uiteengedreven, dan zou de aarde er misschien beter voorstaan of in elk geval op de lange termijn leefbaar blijven.’
De grote vragen over goed en kwaad vormen een rode draad in het betoog van Robinson, daartoe natuurlijk aangespoord door de lijn in het boek Genesis. Het Bijbelboek is geen geschrift voor romantici. Ze schrijft letterlijk: ‘Veel van wat hier is gebeurd is aanzienlijk ernstiger dan slecht, de beweegredenen dermate weerzinwekkend dat gewoon ‘slecht’ niet eens in de buurt komt.’ Telkenmale wijst Robinson ons op moreel twijfelachtige elementen in de verhalen in Genesis.
Over moreel twijfelachtige elementen gesproken. Broedertwist blijkt een terugkerend thema te zijn in Genesis en over die broedertwisten schrijft Robinson uitvoerig. Bijzonder is hoe ze de broederstrijd tussen Jakob en Ezau beschrijft en verderop de strijd die de broers van Jozef met hun ietwat arrogante broertje voeren. Ze munt in deze context het begrip ‘gelukkige schuld’ die ons de geschiedenis in heeft geslingerd. Bijzonder ook hoe ze het denken over wraak of straf kritisch afstoft en aanhoudt tegen een begrip als gerechtigheid. Hierbij kiest ze niet de gebaande wegen. En dat vind ik de meerwaarde van dit boek. Het is een literaire benadering, en in die zin vrij van theologie met zijn vaak vooringenomen uitgangspunten.
Ja, dit boek is ook weer hoogstaand. Wie een originele benadering van het boek Genesis tot zich wil nemen, die is bij Robinson aan het juiste adres. Let wel, Marilynne Robinson verloochent zichzelf op geen enkele bladzijde. Ook dit boek kenmerkt zich weer door een doordachte en trage stijl. Las ik het boek te lang achter elkaar, dan merkte ik dat mijn aandacht begon te verslappen. Een mens kan op een gegeven moment toch ook behoefte hebben aan een eruptie, een element dat de spanning opvoert. Mijn remedie was om korte stukjes te lezen. Dan heb je gedurig iets om over na te denken of – geheel in de stijl van Robinson – om eens een deeltje van je leven te peinzen over passage of een thema.
En dan zal blijken dat het bijbelboek Genesis inderdaad het literaire meesterwerk is zoals het op de voorkant van het boek wordt getypeerd.
Disclaimer
Dan nog een disclaimer waar ik niet aan ontkom: ik werk voor de uitgever waar Genesis is verschenen, sterker nog, ik ben de marketeer van het boek. Je zou me kunnen verdenken van vooringenomenheid. Die heb ik proberen te vermijden. Dit is mijn persoonlijke reflectie, maar ik heb dus ook een andere betrokkenheid op het boek.
Genesis / Marilynne Robinson / KokBoekencentrum Uitgevers / als paperback en als e-book
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |