Landschappen in de Kempen

Het huidige landschap van de Kempen is ontstaan door zandverstuivingen tijdens de ijstijden en door de aanvoer van allerhande materiaal door de rivier de Maas. Zo’n 12.000 jaar geleden begon een warmer en natter tijdperk waardoor zich vennen en bos ontwikkelden. Toen 6.000 jaar geleden de eerste landbouwers zich in de streek vestigden, verdween geleidelijk aan het bos om plaats te maken voor tijdelijke akkers. Eerst groeiden de akkers snel dicht omdat de arme grond al snel uitgeput raakte, maar toen de landbouwers ook vee gingen houden en mest over de akkers konden strooien, vormden zich heidegebieden en duinen. Trouwens, wie spreekt over de Kempen, die zal als eerste denken aan Vlaams land. Het grootste deel van de Kempen ligt namelijk op Belgisch grondgebied. Slechts onder Eindhoven steekt het gebied de grens over en maakt ook Nederlands grondgebied deel uit van het Kempense landschap.

Aansprekende natuurgebieden

Aansprekende natuurgebieden die ikzelf dringend eens zou moeten bezoeken zijn bijvoorbeeld Grenspark Kalmthoutse Heide, de Roversche Heide, het Turnhouts Vennengebied en Averbode Bos en Heide. Over Landschap De Liereman las ik al eens een boeiende roman geschreven door Achilles Cools. Mijn recensie over deze roman kun je hier lezen.

Biotopen in de Kempen

Welke biotopen tref je zoal aan wanneer je op verkenningstocht gaat door de Kempen? Dennenbossen allereerst, met daarbij eiken- en berkenbossen. Beekdalen hebben zich gevormd door uitstromend kwelwater en afstromend regenwater. Droge heide, stuifduinen, vochtige schrale hooilanden en natte heidegebieden met vennen vind je er ook. En natuurlijk, ook in de Kempen is helaas niet alles natuur. Je vindt er ook landbouwgebieden, sommige nog intensiever bewerkt dan andere, en industriële gebieden waar de steenkoolwinning het landschap ingrijpend heeft veranderd. Hier en daar liggen steenbergen die tot 100 meter hoogte reiken. De kalkrijke en droge bodem zorgt voor een flora die je nergens anders in de Kempen aantreft.

Beschrijvingen van de soorten

Na de uitgebreide beschrijvingen van de biotopen gaat de gids verder met zijn hoofdtaak: het beschrijven van de talloze soorten planten en dieren. Op de kaft lees ik dat de gids liefst 709 soorten afbeeldt. Te beginnen met de korstmossen, mossen, paddenstoelen, varens, loofbomen en met wat sprongen door de gids insecten, vogels, reptielen, amfibieën en zoogdieren. Elke soort wordt afgebeeld met een fraaie tekening. De omschrijvingen zijn beknopt en toegankelijk, zeer geschikt voor de ‘gewone natuurliefhebber. De gids sluit af met een uitgebreid soortenregister.

Conclusie

Het is eigenlijk heel simpel: ben je een natuurliefhebber die zich niet beperkt tot één soortgroep, bijvoorbeeld vogels, maar ben je een allrounder en richt je je vooral op de meest voorkomende soorten, dan is de gids Fauna en flora van de Kempen ideaal voor je. Door het formaat neem je hem makkelijk mee in je rugtas. De toegankelijke opzet is prima voor iedereen die zich op een brede variatie aan planten en dieren wijdt. En je ontdekt de belangrijkste en mooiste natuurgebieden in deze regio, ook mooi meegenomen. Deze gids verschijnt overigens met de gids Fauna en flora van het Groene Woud van dezelfde auteurs. Het Groene Woud is een aangrenzend gebied dat zich op Nederlandse bodem uitstrekt tussen Tilburg, ‘s-Hertogenbosch en Eindhoven. Beide gidsen kwamen tot stand met steun van de Provincie Noord-Brabant.

Fauna en flora van de Kempen / Bart Muys, Hans Baeté en Toni Llobet / Sterck & de Vreese / als paperback