Oogsten uit eigen tuin en dan ook nog een onverwachte planten en vruchten. Madelon Oostwoud schreef er eerder de bestsellers Een kleine eetbare tuin met vaste planten en Voedselbos over en nu verscheen een heuse plantengids met de titel die aan duidelijk niets te wensen over laat: Eetbare planten. In deze gids vind je maar liefst 300 eetbare planten, bomen en struiken die geschikt zijn voor bodems en klimaat in Nederland en België. Genoeg om jaarrond de buik(en) te vullen met de meest uiteenlopende en verrassende planten!
 |
Dit is een gidsje wat voor mij precies op het goede moment komt. Ik ben onze tuin namelijk beu. Het is een ongeordende wildernis waarin de kwetsbaarste planten al in het vroege voorjaar worden gesmoord door de hyacinten die op grote delen van de bodem een monopolie hebben verworven. Aan de andere kant van het pad woekert een andere plant, en die vind ik tot mijn verrassing terug op pagina 252: zevenblad. Een ware woekerplant, zo lees ik. Inperken lukt alleen wanneer we er veel van eten, of wanneer we aardappelen tussen het zevenblad poten. Geen van beide gaan we doen. Onze tuin is te klein voor aardappelen en eten uit eigen tuin lijkt me in ons geval geen aanrader vanwege de drukke weg langs onze weg.
Goed, onze tuin dus. Om nog een aantal redenen is hij dringend aan herinrichting toe. Ook geïnspireerd door het boek De kleine natuur van Renze Borkent. Meer natuur in de tuin. En laat deze gids nu ook een groot aantal planten aanbevelen die ik in diverse andere tuinboeken ook ben tegengekomen, maar waarvan ik niet wist dat ze ook eetbaar zijn.
Denk aan knikkend nagelkruid, grote kattenstaart (voor bij de gewenste vijver), stalkaars, echte kamille, wilde peen, akkerdistel, korenbloem, valeriaan of grote engelwortel. Stuk voor stuk planten die veel insecten aantrekken en die je kennelijk ook nog eens kunt eten.
Artisjok als voorbeeld
De artisjok is ook zo’n plant. Ik neem de beschrijving en pagina van de plant als referentie om te beschrijven hoe de gids is opgebouwd. Een tweetal foto’s geeft een beeld van hoe de artisjok eruit ziet. Boven de foto’s staan de Engelse en Franse naam. Links van de pagina vind je informatie over de eetbare delen (in dit geval de bloemknop), op welke grondsoorten de plant zich thuis voelt, hoe hoog de plant maximaal wordt en of of de plant gedijt in de zon, schaduw of halfschaduw. Onder de foto’s vindt je praktische informatie over de plant. Bij de artisjok staat onder meer vermeld: oogst de knoppen voordat de bloem vormt, einde lente of vroeg in de zomer en: als je de knoppen niet opeet verschijnen helder violette bloemen.
Onderaan elke pagina vind je in het oranje kader aanwijzingen voor de bereidingen van de eetbare delen. Bekijk het inkijkexemplaar op Bol.com om te zien hoe de pagina is opgebouwd.
Driehonderd soorten dus. Genoeg voor de grootste tuinen. Op de binnenkant van de voorste flap vind je een handige zoekwijzer. Die begint met bessen en kleinfruit, oogstgevende bomen en struiken, overige bomen en struken, eetbare bloemen, groenten, smaakmakers, uien, wilde planten en water- en oeverplanten. De gids Eetbare planten sluit af met paddenstoelen, strikt genomen geen planten maar volgens velen erg smakelijk.
Soms kom ik een waarschuwing tegen. Bijvoorbeeld dat je beter geen fluitenkruid in het wild kunt plukken. De plant lijkt namelijk sterk op giftige evenknieën als hondspeterselie, dolle kervel of de gevlekte scheerling.
Afsluitend beschrijft Oostwoud een aantal recepten, ze legt een aantal begrippen uit, geeft aanwijzingen hoe je de planten in je tuin kunt vermeerderen (heel nuttig) en inspireert met een boekenlijst die je nog verder op weg helpt met het tuinieren met eetbare planten. Een uitgebreid register sluit de gids af.
Wat vind ik van deze stevige gids? In de eerste plaats vind ik het een heel nuttige gids. De 300 eetbare planten vormen voor elke tuinier een heerlijk uitgebreide catalogus. Hiermee kun je plannen smeden voor het completeren of herinrichten van je tuin. En dat geldt zeker ook voor iedereen die grootsere plannen heeft, bijvoorbeeld voor een voedselbos of regeneratieve landbouw. Zoveel planten die verrassend genoeg eetbaar blijken te zijn (of een onderdeel ervan) … Ik vind de gids ook inspirerend. Het overzicht van de 300 planten smaakt direct naar meer. De planten smeken om gekozen te worden. Er kan dus sprake zijn van enige keuzestress bij het raadplegen van de gids, maar de stress is denk ik goed in de hand te houden door te selecteren op grondsoort, plantlaag en de mate van zonnetolerantie.
O, wacht even. De gids gaat misschien ook nog leiden tot een dispuut in onze relatie. Ik roep al een paar jaar dat ik de magnolia in onze tuin wil kappen. Hij neemt te veel licht weg in mijn ogen, maar mijn lief hecht aan de bloemenpracht in het vroege voorjaar. Ik ontdek in Eetbare planten dat de bloemblaadjes en schors van deze boom eetbaar zijn. De bloemblaadjes smaken gemberachtig. En de auteur benadrukt: geluk is… een magnolia met smakelijke bloemen. Weer een argument minder om die ‘parasol’ om te hakken en te vervangen door één van de andere bomen in de gids. Ik zal moeten wachten tot het volgende voorjaar om de bloemblaadjes te proeven.
De gids zelf is compact en voorzien van flappen me aan de binnenzijde nuttige informatie. De beschrijvingen zijn beknopt en duidelijk. Op elke pagina staat minimaal één kleurenfoto, vaak meerdere. Het is tot slot ook een stevige gids. Die valt zomaar niet uit elkaar, ook niet na veelvuldig gebruik.
In allerlei opzichten een heerlijke gids!
Eetbare planten / Madelon Oostwoud / KNNV Uitgeverij / als paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |