Invasieve exoten genoeg in ons land. Ze worden bestreden, maar wat moet je ermee? Na te zijn gevangen worden ze vernietigd, maar valt er niet iets beters mee te doen? Ze opeten bijvoorbeeld? Dat is toch alleszins beter dan deze dieren en planten te vernietigen? Een prima biologisch alternatief bovendien voor de dieren die een miserabel leven leiden in de schuren van de intensieve veehouderij. Maar hoe smaakt een exoot? Nou, over het algemeen best lekker! Joël Broekaert, restaurant-recensent en (culinair) journalist voor NRC ging op reis door het land der exoten en nam de proef op de som: die exoten, smaken ze een beetje? Zijn reis mondde uit in een bijzonder smakelijk boek: Eet eens een wasbeer.
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
Allereerst: over welke exoten hebben we het? Nou, over bekende en vaak niet zo heel geliefde soorten als nijlgans, rivierkreeft, muskusrat, de oester, de halsbandparkiet, stierkikker, termiet, wasbeer en zo nog een paar. Dat je een oester met smaak verorberen kunt, dat weet ik maar al te goed, en ik doe het graag. Maar een halsbandparkiet? Een termiet? Of een wasbeer? Die laatste soorten zie ik nog zo snel niet op mijn bord verschijnen. Van de nijlgans, rivierkreeft en muskusrat kan ik me dat wel voorstellen. Of ik de billen van de stierkikker op mijn bord wil hebben, weet ik eerlijk gezegd niet zo. Het vlees schijnt onvergetelijk lekker te zijn, maar de beelden van onderlijven die van levende kikkers worden afgehakt staan me nog te veel op het netvlies. Dat kan natuurlijk ook anders, haast ik om te zeggen.
Ze horen hier niet, die invasieve exoten. Hun natuurlijke ecosysteem ligt op een ander werelddeel en zonder hulp van de mens waren ze hier niet gekomen. Maar een nijlgans die ontsnapt, een halsbandparkiet die vrij wordt gelaten, een Amerikaanse rivierkreeft die de vrijheid wordt gegund, of een Japanse oester wiens broed uit een kweekbassin ontsnapt, trekt zich van grenzen niets aan. Hij gaat niet op zoek naar zijn thuis, nee hij maakt van zijn nieuwe omgeving zijn thuis! Met vaak fatale gevolgen voor de inheemse dieren en planten. De Amerikaanse rivierkreeften brachten de pest mee waaraan de Europese rivierkreeft ten onder gaat. De stierkikker bracht ook een paar ziekten en schimmels mee waar onze inheemse amfibieën niet prettig op reageren. De nijlgans blijkt relatief onschuldig en dus een verrijking. En de halsbandparkieten zijn vooral funest voor onze vleermuizen. Dat termieten niet zo onschuldig zijn weet iedereen die wel eens een tekenfilmpje heeft gezien waarin termietenlegers in een luttel aantal seconden complete houten woningen opeten. Zelfs een met spinazie volgetankte Popeye stelt daar niets tegenover. En wat te denken van de Japanse duizendknoop die zelfs beton doet barsten?
Ecosystemen die in gevaar komen, inheemse soorten die met uitsterven worden bedreigd, menselijke bouwwerken die beschadigd worden of zelfs verwoest. Goede redenen om exoten te bestrijden en dat gebeurt dus ook, hoewel niet alle exoten worden bestreden. Sterker nog: een invasieve en bijzonder schadelijke soort als de termiet mag in Nederland zelfs niet worden bestreden, vanwege ontbrekende wetgeving rondom de toelating van bestrijdingsmiddelen. Nu ja, dat is maar goed ook, want de opdracht die Joël Broekaert zich zelf heeft gegeven is om de exoten ook te proeven. Dan kun je maar beter een niet met gif geprepareerde termiet nuttigen. Het blijken overigens zeer voedzame insecten te zijn. ‘Vol met eiwit en vet.’ En: ‘Heerlijk notig als geroosterde pinda’s.’ Je kunt ze in Nederland al vangen, alleen één nadeel: de verzekeraars en makelaars in Nederland zijn als de dood dat de locaties waar termieten voorkomen bekend worden. Dat zou de waarde van huizen en andere objecten doen kelderen. Geen idee dus waar je zijn moet om termieten te oogsten.
Dan heb je het met de muskusrat een stuk makkelijker, en met de nijlgans ook. Je klampt een jager aan, of een muskusrattenbestrijder en je hebt vroeg of laat een paar dieren voor in pan in handen. Beide soorten blijken trouwens opperbest te eten. De bouten van de nijlgans laten zich goed stoven in rode wijn en bouillon (die je van het karkas kunt trekken). De muskusratten kun je stoven met een beetje rode wijn, wildbouillon en peperkoek. Dat laatste zorgt voor de zoete toets die wild zo lekker maakt.
Het verhaal over wakame, het bekende zeewier dat bij sushi hoort is minder bekend, vermoed ik. De sliertjes die felgroen zijn, hebben overigens niet hun natuurlijke kleur, zo ontdek ik. Het zijn de conserveringsmiddelen die de wakame uit de Japanse keuken zijn felgroene kleur geeft. Beter is het om de wakame onbehandeld te eten. Dan is het natuurlijk bruin. En het kan, want wakame komt tegenwoordig ook in de Oosterschelde voor, en op een steiger onder Terschelling. In de Oosterschelde is zelfs een heuse wakame-kweker actief, maar op volle kracht produceren is er nog niet bij. Het merendeel van de wakame bestemd voor de sushi wordt nog altijd geïmporteerd. Wonderlijk zijn de wegen van de mens.
Ik moet gaan stoppen. Ik kan nog wel even blijven schrijven, want te schrijven over Eet eens een wasbeer is ontzettend aangenaam. Joel Broekaert is een verhalenverteller eerste klas. De verhalen over de herkomst van de exoten, hoe ze hun plaats in de Nederlandse natuur hebben weten te veroveren en of ze eetbaar zijn en lekker, ze zijn net zo smeuïg als de gebakken billen van de stierkikker of het zoete, bloemig-aromatische vlees van de muskusrat.
Dat we sommige exoten maar beter kunnen opeten is voor mij geen vraag meer. We zullen de populaties er weliswaar niet mee uitroeien, maar we plezieren er wel onze smaakpapillen mee. Laten we er maar het beste van maken, denk ik dan.
Eet eens een wasbeer is een heerlijk boek om te lezen, in allerlei opzichten! En ook nog eens bijzonder fraai vormgegeven!
Eet eens een wasbeer / Joël Broekaert / Atlas Contact / als hardcover en als e-book
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |