Recensie: Een reis om de wereld in 80 bomen, Jonathan Drori

Bomen, daar draait het toch vaak om in het leven van een vogelaar. Want hoeveel vogels leven er niet in de takken van bomen en struiken? Vrijwel elke zangvogel kun je wel tussen de takken van een boom zien rond hippen. En anders er wel onder. Bomen, ze bepalen ons straatbeeld. En ze produceren de ademtocht die wij nodig hebben. Geen bomen, geen zuurstof. Maar bomen voorzien ons nog in tal van andere zaken. En daarom het leuke boek Een reis om de wereld in 80 bomen. De titel zegt het al: we gaan de wereld rond, op zoek naar 80 karakteristieke bomen. Al na de eerste beschrijving was ik om: een bijzonder leuk boek!

Bomen. Ik vind ze belangrijk vanwege de vogels. Ik filmde dit weekend nog een specht die in een gat in een boom kroop. Waarschijnlijk had hij het nest zelf uitgehakt. En vanwege de zuurstof die ze produceren. En vanwege het groen. Want een buurt zonder groen is een wel heel armoedige buurt. Hoewel je het niet zou zeggen, zijn bomen ingewikkelde organismen. Nee, bewegen kunnen ze niet, en daarom zijn ze optimaal ingesteld op hun leventje op één plaats. Zo onderhouden veel bomen ingewikkelde relaties met de organismen die hen omringen. Met schimmels bijvoorbeeld. Heel fascinerend, je leest erover over in de bestseller Het verborgen leven van bomen van de bekende Duitse boswachter Peter Wohlleben.

recensie een reis om de wereld in 80 bomen johanthan drori

In Een reis om de wereld in 80 bomen beschrijft Jonathan Drori tachtig karakteristieke bomen. Hij werd behept door het bomenvirus door zijn ouders. Op latere leeftijd raakte hij steeds meer betrokken bij organisaties die zich bezig houden met bomen. En nu schreef hij dus een ode aan de organismen die hem zo dierbaar zijn: die wonderlijke planten met die lange, houtachtige stammen. Hij verzamelde de mooiste bomenverhalen. En dat zijn in zijn ogen vooral: de verhalen waarin bomen verrassende gevolgen hebben voor de mens. Want bomen zorgen niet alleen voor zuurstof en hier en daar wat eetbare vruchten. Nee, bomen zijn leverancier van veel meer wonderlijks. En daarvan getuigt dit fascinerende boek, want ja, ik verklap het nu al: ik heb elk verhaal over een bomensoort met veel interesse en plezier gelezen.

Neem nu het verhaal van de kurkeik. Ik trok dit weekend een wijnfles open met een ‘kurk’ van kunststof. Foei, dat was geen beste beurt volgens de schrijver. Beter kun je kiezen voor wijn met een echte dop van kurk. Want de bossen van kurkeik zijn ontzettend belangrijk voor de biodiversiteit in Spanje en Portugal.

Of neem de kweepeer, een kleine, gedraaide boom die groeit in de Kaukasus en Iran. Tegenwoordig vind je in Turkije een kwart van alle kweepeerbomen wereldwijd. De kweepeer heeft mijn hart gestolen. Gegeten heb ik hem nog nooit, maar zijn verhaal vergeet ik nooit meer. Want de kweepeer is echt liefdeseten. In de Griekse mythologie was de goudgele ‘appel’ die Paris aan Afrodite, de godin van de liefde en schoonheid, schonk, beslist een kweepeer. Nu ja, zodra ik een kweepeer kan eten, ga ik dat meteen doen. Want binnenshuis is de geur van de vrucht bijna bedwelmend, en dat is de verklaring van haar reputatie als afrodisiacum. Ik ben plots helemaal vóór de kweepeer.

Over de liefde gesproken. Ja sorry, ik vind het gewoon een prachtig thema. Wat te denken van de Coco de mer? Het zaad van deze palmboom kan wel dertig kilo zwaar worden. En de vorm? Die doet denken aan ‘een weelderig vrouwenbekken, compleet met uitnodigende dijen en welgevormde billen’. Het is natuurlijk maar wat je erin wilt zien. Geheel genderneutraal is Een reis om de wereld in 80 bomen niet, maar in het bomenrijk is het onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk nu eenmaal niet weg te poetsen. Waarbij ik overigens niet uitsluit dat het onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk een te antropomorfisch perspectief is als het om bomen gaat (oftewel: te menselijk gedacht).

Laten we het dan even iets ‘hogerop’ zoeken. Bij de wierookboom bijvoorbeeld. Deze groeit in Oman, Hemen en de onherbergzame bergen van Somalië. Als de boom gewond is, scheidt hij hars uit en dat hars is de basis voor wierook. Je komt het dan ook tegen in vrijwel alle antieke geschriften uit dit deel van de wereld, inclusief de Bijbel. Ik lees in het verhaaltje over deze boom dat de wierook die aan het kindeke Jezus werd geschonken, meer waard was dan goud. Talloze tempeldiensten gewijd aan goden en afgoden werden vervuld met de geur van wierook.

Ik wil je ook nog wijzen op het verhaal van de cashewboom. Cashewnoten behoren wat mij betreft tot de lekkerste van allemaal. Maar wist je dat een cashewnoot aan een boom groeit? En dat je hem in onbehandelde vorm echt niet kunt eten? De harde noot heeft een dubbele laag met een ‘griezelige brandbare olie, die bij huidcontact direct leidt tot blaren en zwellingen. Daar zorgen de giffen cardol en anacardinezuur wel voor. Wil je de cashewnoot eten (en wie wil dat niet?) dan moeten de noten met stoom geopend worden en de zaden geroosterd om de gifstoffen te verwijderen. Mooi verhaal.

Bij elk bomenverhaal staan plaatjes van de betreffende boom. Dat maakt Een reis om de wereld in 80 bomen niet alleen heel plezierig om te lezen, maar ook om te bekijken.

Het is en blijft natuurlijk een vrij persoonlijke en wellicht ook willekeurige keuze van die 80 bomen. Maar ik verzeker je dat de verhalen prettig weglezen. Bekende een minder bekende boomsoorten passeren de revue. Je leert bijvoorbeeld waar onze appels hun oorsprong vinden en hoe een boom in Afrika complete volksstammen voedt, maar niet met zijn eigen vruchten. Geschreven in een heel prettige stijl. Ben je liefhebber van bomen, of wil je eens kennis maken met de meest bijzondere bomen ter wereld, dan beslist dit boek lezen. Het is weer eens wat anders dan al die plaatjesboeken met die cliché beelden van landen ver weg. Een reis om de wereld in tachtig bomen, bijzondere metgezellen op je reis over de aardbol!

Een reis om de wereld in 80 bomen / Johanath Drori / Luitingh-Sijfhoff / hardcover