‘Wordt het boek niet te ernstig, niet te zwaar?’ werd Marinus van den Berg gevraagd. Het antwoord laat de schrijver over aan de lezer, waarvan ik er één ben. Nee hoor, zijn nieuwe boek Dichter op de dag is beslist niet te ernstig, te zwaar. Ik vond het juist een heel warm, invoelend boek. Een boek vol empathie, om Van den Berg na te volgen met woordkeuze. Een mooi boek om te mogen recenseren op de zondagavond.

Voor wie Marinus van den Berg niet kent: hij een auteur van tientallen boeken over omgaan met God, met elkaar, het leven en het sterven. Boeken over de grote vragen waarmee iedereen rond loopt, gelovig of niet gelovig. Ergens in Dichter op de dag gaat hij daar ook op in. Op het feit dat levensvragen blijven, ook als religie niet meer (ver)bindt. Wat geeft mij de zin om op te staan? Een vraag die veel mensen stellen en waar ook Van den Berg op ingaat zonder er pasklare antwoorden op te geven, ook al put hij wel degelijk uit een religieuze bron.

Dichter op de dag is een combinatie van een spiritueel dagboek, een reisboek en een ‘geloofsboek’, schrijft Marinus van den Berg in het Woord vooraf. Iedere avond overziet hij de dag die verstreken is en schrijft hij op wat in hem naar bovenkomt. En dat resulteerde in talloze stukjes over het ‘gewone leven, het leven van elke dag’. Ik zou denk ik dit boek niet gelezen hebben, ware het niet dat ik voor mijn werk in contact met hem kwam. En zijn boek een beetje doorbladerde en toen getroffen werd door de vele mooie gedachten. Diepe gedachten, maar altijd met een lichte toets, in die zin dat ze zonder worden opgediend. In hun eenvoud zijn de gedachten diep.

Marinus van den Berg vertelt over de vele ontmoetingen die hij heeft. Ontmoetingen met mensen van een Alzheimer-café. Met een man wiens vader tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet zat. Met een muzikante die bijna had besloten te stoppen met musiceren vanwege Parkinson, maar die door de woorden van Van den Berg voelde dat ze door moest gaan. Met zijn zus die te horen krijgt dat ze ongeneeslijk ziek is. Met zijn vriend die te horen krijgt dat zijn levensgezel niet meer beter zal worden. Met een man die een ijsje zit te eten. Met de chauffeur van de kersttram in Rotterdam, en met vele vele anderen.

En dan komen de gedachten haast als vanzelf. Over nadenken met en luisteren naar elkaar. Over het uitspreken van woorden die de ander laten voelen dat die gezien en verstaan wordt. Woorden die aankomen in het huis van het hart. Helende woorden. Van den Berg denkt na over onze samenleving en over de kerk. Hij ziet in het oplossingsdenken, ‘het neoliberalisme dat individualiseert, mensen tot concurrenten en te vrezen vreemden maakt,’ het kardinale probleem van onze tijd. De oplossing? Dat ‘mensen elkaar niet uitsluiten, maar elkaar beter willen zien en behoeden.’ En dan dient zich plots een zin over iemand helpen aan. Dat iemand helpen vaak allerminst rechtlijnig verloopt. En dat we denken in ronde vormen daarbij beter kan werken dan denken in rechte lijnen.

De schrijfsels van elke dag monden uit in proza en in poëzie. De dagboeknotities worden afgewisseld met gedichten van eigen hand. Vanaf ongeveer de tweede helft van het boek wordt de dimensie van verlies en rouw sterker. Geen wonder, want in deze periode wordt Van den Berg geconfronteerd met afscheid en rouw in eigen familie en kring. Ook dan blijft de toon licht en persoonlijk, en altijd verrassend diep. Wie meer van Marinus van den Berg gelezen heeft, zal begrijpen wat ik bedoel. En heb je nooit iets van hem gelezen, dan zou je met dit boek kunnen beginnen. Ik raad het van harte aan.

Eindconclusie: Marinus van den Berg schrijft met warm over de omgang met mensen, over geloof en samenleving. Zijn eenvoudige maar diepe gedachten raakten me zeer. Ik heb het gelezen in de dagen na Hemelvaart. Een fijngevoelig boek, heel passend om dat op zondagavond te mogen recenseren.

Dichter op de dag / Marinus van den Berg / Ten Have / als paperback en als e-boek

Tips van @De Visdief: