De kreeftenvisserij is een eeuwenoude vorm van kustvisserij die niet weg te denken valt in Zeeland. De ambachtelijkheid en kleinschaligheid zijn ideaal voor een authentiek foto- en receptenboek. De auteurs van De Oosterscheldekreeft willen verdieping geven in woord en beeld. Zodat je weet waar de kreeft vandaan komt. En wie er zoals bij de visserij zijn betrokken.
Visser, ambtenaar, historicus, bioloog en boer, zij allen zijn op hun eigen manier betrokken op de kreeftenvisserij. Je ontmoet ze allemaal in het voorname boek De Oosterscheldekreeft van Ronald Timmermans. Hoewel Zeeland haar kreeften koestert, is er nooit veel geschreven over de Zeeuwse kreeft. Nu dus wel. En hoe! Dit prachtige boek is met jute bekleed en dat geeft zijn unieke karakter. En het staat vol met enorme karakteristieke foto’s die mij als geboren Zeeuw enorm aanspreken.
Zwartwit foto’s van jaren terug, daarmee opent het boek De Oosterscheldekreeft. De geschiedenis van de kreeftenvisserij begint in 1883, zo lees ik. Een visser op de Yerseke Bank ving de eerste kreeft. Een paar jaar later werden er vijftien gevangen en daarna ging het hard. Het lijkt erop dat er verband is met de afsluiting van de Kreekrak van de Oosterschelde. Er stroomde vanaf dat moment veel minder zoet water de Oosterschelde in en dat schiep de ideale omstandigheden voor de kreeft. Vanaf toen ging men doelbewust vissen op de kreeften. Kreeften die inderdaad levend de kookpot ingaan. Arnon Grunberg doet daarom een voorstel voor het oprichten van de kreeftenpolitie. Wie de kreeft onverdoofd kookt, die moet het Wilhelmus zingen op de Dam. Nu zullen veel kreeftenkokers de kreeft al doden voor het koken, en dat is toch verreweg te prefereren, nietwaar?
Wat volgt zijn schitterende foto’s van kreeften, gekookt en ongekookt, vissers in actie, vissersboten die de haven binnenvaren, netten, landschapsfoto’s van de Oosterschelde, de zo bekende Zeeuwse havenpalen, een pierensteker in bedrijf, onderwaterfoto’s, bovenwaterfoto’s. De foto’s van de kwelders met daarop zeekraal en lamsoor mogen er ook zijn. Een boek om gedurig in te bladeren dus.
Tussendoor lees je interessante artikelen over de Zeeuwse wateren waar de kreeftenvisserij plaats vindt. Van het Grevelingenmeer tot het Veerse Meer, alle wateren worden aan je voorgesteld. Bekende Zeeuwse restaurants delen hun favoriete kreeftenrecept. Ook het eten van Zeeuwwier wordt in een interessant hoofdstuk gestimuleerd. Wier is rijk aan eiwit, calcium, natrium, ijzer en jodium en een bron van vitamine A, B, C en E. En bovendien vetarm. Heel gezond dus om regelmatig zeewier te eten, en al helemaal wanneer het in Zeeland is geoogst. Je kijkt er natuurlijk niet vreemd van op dat kreeft zich op je bord prima laat combineren met zeewier.
Tot slot nog een paar biologische eigenschappen van de kreeft. Kreeften zien nauwelijks. De kreeft zal eerder op zijn reukzin vertrouwen. Kreeften paren in de zomer. Het vrouwtje produceert zo’n acht- tot twaalfduizend eitjes en plakt deze aan haar achterlijf. Zie hem daar zitten, die prachtige kreeft, verscholen tussen de oesters, stenen, mossels en het wier. Wat een prachtige foto’s bevat het boek De Oosterscheldekreeft toch!
De Oosterscheldekreeft van Ronald Timmermans is een boek dat elke Zeeuw en wat mij betreft elke Nederlander in huis mag hebben. Het behoort tot de mooiste boeken die ik ken. En één van de meest Zeeuwse boeken over een van de meest fascinerende dieren die in de Oosterschelde leven. Een mooi geschenk ook. Voor iedereen in de provincie én er ver buiten. Zeeland op zijn best.
De Oosterscheldekreeft / Ronald Timmermans / Uitgeverij Komma / hardcover
