Recensie: De ongespitte tuin, Charlie Nardozzi

Bij tuinieren hoort spitten. Althans, dat menen veel tuiniers. Niks van waar, zo verkondigt Charlie Nardozzi in zijn boek De ongespitte tuin. Niet-spitten verbetert de gezondheid en vruchtbaarheid van de tuingroen en vermindert werk, zoals de noodzaak van wieden, water geven en bemesten. Goed nieuws dus voor elke tuinier!

Ja, want wie niet meer hoeft te spitten, die heeft opeens veel minder zwaar werk te verrichten in de tuin. En de andere voordelen zijn ook al groot. De tuin kan productiever worden. De grond legt veel meer koolstof vast (goed voor het klimaat). Daarnaast blijft er veel meer leven in de bodem behouden. Wist je dat één koffielepel aarde meer wezens bevat dan er mensen leven op planeet Aarde? Op dat ene lepeltje klonteren ontelbare aantallen bacteriën, protozoën, schimmels en andere wezens samen. Deze wezens onderhouden complexe netwerken met elkaar die de grond in balans houden. Ga je spitten, dan vernietig je een oneindig aantal van deze microben en is de grond plots compleet uit balans. Stoppen dus met spitten!

Nu is het niet zo dat niet-spitten je plots verlost van al het werk. Wie een tuin onderhoudt, die heeft altijd werk. En zeker wanneer je net begint met niet-spitten (wat een merkwaardige zin eigenlijk), dan heb je het even taai. Er is organisch materiaal op te stapelen, je zult verhoogde bedden gaan aanmaken en je zult compost moeten aandragen, al dan niet zelf geproduceerd. Maar al deze werkzaamheden staan in geen verhouding tot het zware spitwerk dat je altijd verrichtte.

Je voelt wel aan: wie een boek kan schrijven over de ongespitte tuin, die heeft meer te melden dan alleen dat je moet stoppen met spitten. Je leert de bodem van je tuin te testen door een aantal proefjes te verrichten. Zo ontdek je de verhouding tussen zand en klei of waar je het beste een tuinbed kunt aanleggen. En mocht je een stadstuin hebben op verontreinigde grond, dan krijg je de tip mee om verhoogde bedden te maken van gezonde aarde.

recensie de ongespitte tuin charlie nardozzi

Hoe je vanuit het niets een ongespitte tuin kunt aanleggen, leer je in hoofdstuk 3. Het begint eigenlijk met het aanleggen van verhoogde tuinbedden. Een van de methoden om dat aan te pakken is de laagjesmethode. Afwisselende laagjes bruin en groen materiaal stapel je op elkaar en die verteren tot humusrijke compost. Je kunt natuurlijk ook een composthoop aanleggen. Uit welk materiaal zo’n composthoop opgebouwd kan worden, staat uitgebreid beschreven. Hulpmiddelen als houten frames of stenen randen kunnen je in al je ijver verder helpen. En ik ontdek dat je zelfs op beton of steen een verhoogd bed kunt aanleggen.

Maar goed, hoor ik je al denken, dat onkruid dan? Dat verdwijnt wanneer ik fanatiek schoffel en spit. Hoe kan ik die wildgroei tegengaan? Het vervelende nieuws is dat dat tijd kost. Het goede nieuws is dat je door de tuin op te hogen met een flinke laag compost, je ook het onkruid in bedwang houdt. Weet het onkruid al door de laag door te dringen, dan komt het tevoorschijn als zwakke plantjes die zich eenvoudig laten verwijderen. Is het onkruid echt onuitroeibaar, dan rest niets anders dan om de bodem te bedekken met karton, doek of plastic. Door openingen in het doek te snijden, kun je ondertussen wel je eigen planten telen in de compost die onder het doek (of plastic) ligt. Kun je toch mooi oogsten in een periode waarin je het onkruid te lijf gaat.

In zijn boek De ongespitte tuin geeft Charlie Nardozzi je talloze tips over hoe je toch kunt tuinieren zonder je tuin te hoeven spitten. Hoe begin je ermee, hoe maak je een zaai-, plant- en teelplan. Welke variaties zijn er te bedenken van niet-spitten? En misschien voor veel mensen wel de grootste openbaring: je kunt ook telen in bakken, bij uitstek de oorsprong van de ongespitte tuin. Tot slot krijg je ook nog tips over hoe je kunt telen in de kas of zelfs in je eigen huis.

Het ziet er allemaal veelbelovend uit. De ultieme proef is natuurlijk om het zelf te gaan doen. Ik moet toegeven dat wij het principe van niet-spitten al jarenlang toepassen. Niet zozeer vanuit het oogpunt van behoudt van structuur en balans in de grond (dat misschien ook, maar dat is min of meer als excuus voor wat nu komt), maar vooral vanwege mijn ietwat luie aard. Een onkruidje hier en daar uit de bodem trekken, dat lukt me nog wel. Maar om mijn tuin nu ieder jaar te gaan spitten, daar pas ik voor. Het is gelukkig ook niet nodig, dat had ik ook al ontdekt.

Maar aangezien onze oprit bestaat uit alleen maar tegels, komt dit boek me echt van pas. Het reikt talloze ideeën aan hoe ik die tegelwoestenij kan omtoveren in een groene vlakte. Ik had gedacht dat ik de tegels zou moeten verwijderen (jazeker, het liefst wel concludeer ik na het lezen van dit boek), maar het hoeft niet. Dan had ik gedacht dat ik al het zand zou moeten wegscheppen en vervangen door aarde. Dat hoeft al helemaal niet. Gewoon een verhoogd tuinbed maken en daarop beginnen met telen.

Het boek De ongespitte tuin komt precies op tijd. Ik laat de ideeën tot me doordringen en ga er in het najaar mee aan de slag, heb ik me voorgenomen. Ik gok dat ik verhoogde tuinbedden ga aanleggen. Of ik ze ga vullen met groenten en kruiden of met bloemen, dat laat ik nog even in het midden. Een boek voor elke tuinier, traditioneel of vooruitstrevend. Voor iedereen geldt dat een bodem die in balans is, de meeste vrucht opbrengt. En hoe duurzamer de productie, hoe beter je de grond doorgeeft aan volgende generaties. Lezen dus dit boek, en beter nog: toepassen dit boek!

De ongespitte tuin / Charlie Nardozzi / KNNV Uitgeverij / als paperback

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!