Boswachter Thomas was de ‘jongste boswachter van Nederland’ in Nationaal Park De Biesbosch. Hij deelt zijn enthousiasme over dit vermaarde natuurgebied overal waar hij kan. Via Youtube, een weblog en nu ook met het boek De nieuwe Biesbosch. Zoals de achterkant van het boek terecht vermeld: ‘Een eerbetoon aan dit unieke stuk herstellende rivierdelta.’
De Biesbosch is altijd in beweging. Tweemaal per etmaal jaagt het zoetwatergetijde door het gebied. Twee keer eb en twee keer vloed. Helaas is het getij niet meer zo sterk als vroeger. Was het getijdeverschil voor de Watersnoodramp van 1953 meer dan twee meter (echt heel veel voor het binnenland), daar is het nu nog slechts zeventig centimeter. Het is natuurlijk begrijpelijk dat ons land wordt beschermd door de Deltawerken, maar ondertussen kleven er ook grote nadelen aan onze kustverdediging. Een ervan is dat vissen als zalm, spiering en paling nauwelijks meer de rivieren op kunnen zwemmen. Gelukkig gaat de Haringvlietdam in 2018 ‘op een kier’. Vanaf dat moment kunnen de vissen weer stroomopwaarts zwemmen en de Biesbosch bereiken.
Bevers in de nieuwe Biesbosch
Wie denkt aan de Biesbosch, die denkt automatisch aan dieren als de bever, de zeearend en de visarend. De bever stierf in de negentiende eeuw uit, maar werd eind jaren tachtig van de vorige eeuw weer uitgezet. Het werd een groot succes. Voor veel mensen is dit dier dé reden om de Biesbosch te bezoeken, schrijft Thomas van der Es. ‘Fluisterboten vol toeristen varen door het zoetwatergetijdengebied op zoek naar bevers’. Helaas zijn de bevers nog erg schuw en worden ze pas in de schemer actief. Je moet boswachter zijn om ze overdag te zien. Boswachter Thomas schrijft dat hij ze in de winter wel op klaarlichte dag ziet. Maar hij weet dan ook de plekjes die jij en ik niet weten. Stiekem ben ik wel een beetje jaloers…
Iconische vogelsoorten
Andere vogelsoorten die inmiddels iconisch zijn voor de Biesbosch zijn de lepelaar en de grote zilverreiger. Je kunt ze zien foerageren in de ondergelopen polders. En in de winter kun je bij het Gat van Lijnoorden enorme groepen grote zilverreigers zien staan. Op het ijs of op de oever. De zeearend en de visarend mogen we natuurlijk ook niet vergeten. Door deze prachtige roofvogels komt de Biesbosch elk jaar weer in het nieuws. Wanneer de nesten weer worden bezet en er wordt gebroed.
Biodiversiteit verbeteren in de nieuwe Biesbosch
Thomas van der Es beschrijft in De nieuwe Biesbosch ook wat Staatsbosbeheer zoal doet om de biodiversiteit in het Nationaal Park te verbeteren. Zo verarmen de boswachters op een aantal plekken de grond. Door te maaien en dat maaisel direct af te voeren. De grond verschraalt en dat biedt kansen aan bijzondere planten als de grote pimpernel, bijenorchis en rode bremraap. Die grote pimpernel intrigeert mij trouwens. Helemaal aan het eind van De nieuwe Biesbosch stelt Boswachter Thomas een verlanglijstje op van welke dieren hij graag in de Biesbosch ziet terugkeren. De zalm bijvoorbeeld, de steur en de bosbeekjuffer. Ook de otter zou hij graag welkom heten, en de bijeneter. Daar zeg ik ook meteen ja op, maar lees ik grote pimpernel dan denk ik direct aan het pimpernelblauwtje. Dit super zeldzame dagvlindertje mag zich wat mij betreft ook (weer) in de Biesbosch vestigen, indien het biotoop dat toelaat. En als het niet anders kan met een beetje hulp van …
Een bever met een snee in zijn kop
Gaan natuur en recreatie samen? Een lastige vraag voor natuurbeschermers. Ook daar gaat Thomas van der Es in De nieuwe Biesbosch op in. De Biesbosch wordt jaarlijks bezocht door tienduizenden mensen. Tijdens feestdagen krioelt het van de mensen. Dat gaat niet altijd goed. De boswachter vond er zelfs een keer een dode bever met een snee van een schroef in zijn schedel. Een schroef van een speedboot wel te verstaan. Gelukkig heeft de moderne boswachter daar zo zijn oplossingen voor. Een kreek of een pad afsluiten bijvoorbeeld. Om te voorkomen dat mensen een broedende zeearend of visarend verstoren.
Verrassingen in De nieuwe Biesbosch
De nieuwe Biesbosch had ook nog een paar verrassingen voor me in petto. Dat er meer dan 100 paartjes kleine bonte spechten broeden bijvoorbeeld. Een paar jaar geleden zag ik er ééntje in de flits op de Tongplaat, maar dat het er nu zoveel zijn… Deze specht zo klein als een mus, is voor de fijnproevers een bezienswaardigheid. Evenals de middelste bonte specht die ook af en toe in de Biesbosch zit. In de rivierbossen kun je in mei ook het dudeljo van de wielewaal horen. Die heb ik zelf alleen nog maar in Frankrijk gehoord en gezien. Komend voorjaar toch maar eens een tijdje in een van de bossen gaan zitten…
De ijsvogel
Even was ik bang dat die andere geliefde vogel ontbrak in De nieuwe Biesbosch: de ijsvogel. Geen natuurgebied is zo rijk aan ijsvogels als de Biesbosch. Maar gelukkig, daar zie ik op bladzijde 27 een ijsvogel op een tak zitten. Ik zie ze in de Biesbosch regelmatig op de hekjes rond de duikers. En tot slot ook heel handig: de overzichtskaart met alle locaties in de Biesbosch. Kun je meteen zien hoe uitgestrekt het nationale park is. Mooi ook dat de kaart alvast rekening houdt met de volgende uitbreiding: de Nieuwe Dordtse Biesbosch. Zo zie maar: de Biesbosch staat nooit stil. Het water stroomt onafgebroken en ook de mens blijft actief in het gebied.
Stef den Ridder verzorgde de karakteristieke illustraties die elke pagina in De nieuwe Biesbosch opluisteren. Van zoveel passie voor een natuurgebied als de Biesbosch word ik enthousiast. En ik denk velen met mij. En wil je helemaal bij blijven, volg de boswachter dan via Youtube. Dan hoor je als eens van de eersten dat de visarend er weer is.
De nieuwe Biesbosch / Thomas van der Es en Stef den Ridder / KNNV Uitgeverij / gebonden
De beste vogelgidsen van dit moment:
#1. ANWB Vogelgids van Europa
Eindelijk ook verkrijgbaar in een heel praktische plastic hoes. Een enorme verbetering! Zeer complete gids waarin ruim 900 vogelsoorten in Europa en Noord-Afrika worden beschreven. De omschrijvingen zijn uitstekend, de tekeningen gedetailleerd. Het register achterin vermeldt ook de Engelse namen, handig voor in het buitenland. Op dit moment is de ANWB Vogelgids van Europa in mijn ogen de meest complete vogelgids. Meer hoef ik niet te schrijven. Ook volgens de redactie van Roots Magazine is dit de beste gids van dit moment. De terechte nummer 1 dus. Zie ook mijn recensie over de ANWB Vogelgids.
#2. Alle vogels van Europa
Een gloednieuwe vogelgids, een absolute aanwinst in de rubriek vogelgidsen. Alle vogels van Europa is vertaald uit het Frans en beschrijft alle 860 soorten die in Europa voorkomen. En dat in dus inclusief dwaalgasten. Het formaat is iets handzamer dan de ANWB Vogelgids van Europa. Deze vogels in deze gids worden afgebeeld door middel van foto’s. Per soort een aantal foto’s die de verschillen goed in beeld brengen. Een prima alternatief voor de gids hierboven. Ik weet zeker dat deze gids veel vogelaars zal bekoren.
#3. Zakgids Vogels van Nederland en België
Bespreekt iets meer dan 300 soorten. Daarmee kom je een aardig eind in Nederland. De teksten zijn kort en toegankelijk geschreven waarbij de auteur erin is geslaagd vaktermen te vermijden. Deze gids is daarmee ook geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 14. Elke vogel wordt afgebeeld met een kleurenfoto of -illustratie. Voor beginnende en minder gevorderde vogelaars zeer geschikt. Legt het af tegen de nummers 1 en 2, maar vanwege het gebruiksgemak en duidelijke detailafbeeldingen plaats ik deze op nummer 4. Mooi vormgegeven ook, dat mag telt ook mee.
#4. Vogeldeterminatie
Zelfs de beste vogelgids behoeft soms aanvulling. Hoe compleet een vogelgids ook pretendeert te zijn, de informatie blijft altijd beperkt. Maar wat wanneer je een vogel zelfs met behulp van een goede vogelgids niet op naam kunt brengen? Wanneer je twijfelt tussen een bosruiter of een witgatje, een fitis of een tjiftjaf? Dan is Vogeldeterminatie een heel handige gids: een groot aantal vogels die erg op elkaar lijken wordt heel gedetailleerd met elkaar vergeleken. Een handige aanvulling bij je vogelgids of een naslagwerk voor na je vogeltochten.
#5. Petersons vogelgids
De Petersons vogelgids is de klassieker onder de vogelgidsen. Er worden maar liefst 526 verschillende soorten en 170 dwaalgidsen in besproken. Bij de omschrijving worden ook de Engelse, Franse en Duitse naam gegeven, handig in het buitenland. De Petersons vogelgids is al jaren een van de meest gebruikte vogelgidsen, maar het heen en weer bladeren tussen omschrijving en afbeelding vind ik nu toch wel erg achterhaald.
#6. Roofvogels van Europa, Noord Afrika en het Midden-Oosten
Voor beginnende én ervaren vogelaars zonder meer nu al de standaard in Nederland en België voor roofvogelherkenning. Dit handboek is bestemd voor wie vliegbeelden van alle roofvogels van Europa en omstreken wil herkennen. De gedetailleerde informatie, de overvloed aan foto's en het feit dat alle roofvogels worden beschreven maken dit een gids van formaat.
#7. Vogelkijkgids
De Vogelkijkgids is een fraai uitgevoerde en uitstekende basisgids voor wie wil leren vogels kijken. En gezien de toegankelijke teksten denk ik geschikt voor jong en oud. En jong is in dit geval vanaf veertien jaar.
#8. Vogelsporen
Een briljante vogelgids die het begrip vogels kijken een andere dimensie geeft. Je ziet de vogel niet, maar herkent hem wel aan de hand van veer, ei of pootafdruk. Geweldig!
#9. Welke vogel is dat?
Populaire vogelgids voor jongeren, beginnende vogelaars en vakantiegangers. Toegankelijk en compact.
#10. Veldgids Roofvogels en uilen
Een compact en heel toegankelijke veldgids die alle Europese roofvogels en uilen beschrijft.
Toegift: MINIGIDS Vogels van Nederland en België
Oké, een toegift om af te sluiten. Met deze uitvouwkaart heb je in één oogopslag 200 vogelsoorten in beeld. Wil je iemand enthousiast maken om vogels te gaan kijken, dan is dit een leuk cadeau. Voor de prijs hoef je het echt niet te laten.