De mens heeft zich geëvolueerd van boombewoner naar stadsbewoner. Was voor onze voorouders het bos hun thuis, daar zijn dat voor ons de centra van beton en steen. En dat heeft grote gevolgen voor ons én voor al het overige leven op aarde. Onze voorouders moesten rekening houden met duizenden organismen die hen omringden (en soms bedreigden). Stadsbewoners hoeven nauwelijks rekening te houden met andere organismen en daarmee werd de mens de maat der dingen. Met catastrofale gevolgen. De vermaarde plantendeskundige Stefano Mancuso voert in zijn nieuwe boek De levende stad een pleidooi voor een alternatief. Hoe kunnen we onze steden zodanig transformeren dat we weer kunnen voldoen aan onze oorsprong? Is zijn nieuwe boek even inspirerend en vernieuwend als zijn vorige boeken?
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
Door de natuur uit zijn blikveld te wissen, heeft de mens zich buiten de natuur geplaatst. Nu is Stefanu Mancuso een plantenkenner. Hij schreef razend interessante boeken als Briljant groen en Plantenrevolutie. Heb je nog nooit een boek van hem gelezen, dan raad ik je aan om te beginnen met Briljant groen. Je zult versteld staan van de ongedachte eigenschappen (en zintuigen) waarover planten beschikken. Het zal niet verbazen dat al in het begin van zijn nieuwe boek De levende stad Mancuso ten strijde trekt tegen de ondergeschikte rol die planten in ons mensenbestaan vervullen. We behandelen planten als simpele dingen, gebruiksvoorwerpen die ver afstaan van onszelf en zelfs het dierlijke leven. En dat terwijl wij mensen écht afhankelijk zijn van planten, en niet van dieren.
De schrijver van De levende stad heeft een wijde scope. In één van de eerste hoofdstukken gaat hij in op de architectuur die, niet verwonderlijk, ook de mens als de maat van alle dingen neemt. Hij gaat allerlei scholen na, en gaat uitvoerig in op het Le Corbusiers opvattingen over architectuur die het menselijk lichaam als uitgangspunt nam. Beter uitgedrukt: de verhoudingen van het menselijk lichaam werden het uitgangspunt voor de architectuur en het ontwerp van mechanische voorwerpen. Uit dit soort theorieën vloeiden in de loop der eeuwen dan ook de ‘ideale stadsontwerpen’ voort. Gebaseerd op het menselijk lichaam met zijn ene brein. En dus zijn onze steden ontzettend kwetsbaar. Neem het beleidscentrum weg (vergelijkbaar met het hoofd van de mens) en je controleert de hele stad.
Het kan ook anders. Je kunt de stad ook benaderen als levend organisme dat onderworpen is aan de regels van het leven. Een voorloper van Mancuso, de Schotse plantkundige Patrick Gedded, was de grondlegger van een stedenbouwkunde die zijn uitgangspunt neemt in termen van evolutie. Natuurlijk ingegeven door de theorie van Charles Darwin. Niet alleen steden ontwikkelen zich, ook het leven in de steden evolueert op geheel eigen wijze. Bepaalde vissen kunnen zich zo snel evolueren dat ze zelfs bestand worden tegen ongehoorde hoeveelheden vervuiling die in principe dodelijk voor ze zijn. Ook planten evolueren zich in steden anders dan erbuiten. Maar stedenbouwkundigen houden nog nauwelijks rekening met stedelijke evolutiebiologie.
Maar wat doet de stad met ons mensen? Met veel mensen dicht op elkaar wonen betekent voor het individu en de samenleving meer kansen en gedeelde kosten. Er zijn ook nadelen, denk aan de risico’s van epidemieën. Op sommige momenten in de geschiedenis was het ontvluchten van de stad juist de enige kans op overleven, denk bijvoorbeeld aan het uitbreken van de pest. Daar staat dan weer tegenover dat juist ook in steden onze natuurlijke afweer tegen virussen kan toenemen. Ook het resultaat van evolutie. Maar daar staat dan ook weer tegenover dat in stedelijke omgevingen het risico om te overlijden door vervuiling enorm is toegenomen.
In het hoofdstuk over stedelijk metabolisme beschrijft Mancuso hoe de stad enorme energie- en materiaalstromen nodig heeft die van buitenaf moeten worden aangevoerd. En dat de stad zorgt voor enorme afvalstromen. De stad als saprofyt en als parasiet monster. De stad levend ten koste van dode organismen én ten koste van levende organismen. De ecologische voetafdruk van steden is enorm. En waar de hulpbronnen die steden nodig hebben, vandaan komen, weet vrijwel geen enkele stadsbewoner. En daar gaat het mis. Stadsuitbreiding zoals we die nu kennen, heeft zijn grenzen. En die grenzen lijken te zijn bereikt. Want hulpbronnen die de stad binnenkomen, worden verbruikt en gaan verloren. In de stad vindt de conversie plaats ‘van natuur in maatschappij.’ Het stedelijk metabolisme staat gelijk aan een enorme roofbouw op de planeet. Op zoek dus naar een alternatief model!
En die nood aan een alternatief model is groot, want door klimaatverwarming zullen de steden binnen tientallen jaren een heel ander klimaat kennen met grote veranderingen in temperatuur, luchtvochtigheid en neerslag tot gevolg. En wat gebeurt er in de meeste steden om dit soort bedreigingen te voorkomen? Helemaal niets, volgens Mancuso. Of dat waar is, betwijfel ik. Ik lees althans regelmatig over klimaatadaptief beleid, ook in stedenbouw.
En dan komt Mancuso tot zijn punt: als we bomen nu eens als uitgangspunt nemen voor de ‘nieuwe’ stedenbouwkunde? Dat klinkt interessant en het is het ook. Maar eerlijk gezegd: ik vind de afsluitende hoofdstukken een beetje ‘te weinig’. Tachtig tot negentig procent van De levende stad gaat Mancuso in op de bedreigende factoren voor de stad. Pas in het laatste korte hoofdstuk komt hij tot zijn echte punt, namelijk dat bomen de sleutel zijn om steden toekomstbestendig te maken. Een deken van bomen kan opwarming tegengaan en heeft tal van andere gunstige effecten. Bomenwegen zouden de groene longen van de stad van de toekomst moeten worden. Decentralisatie is het kenmerk van planten en deze wijze van organiseren zou ook het stadsontwerp van de toekomst moeten zijn. Op zichzelf goede ideeën, maar of ze echt heel revolutionair zijn, betwijfel ik, want zelfs in mijn woonplaats Alblasserdam wordt nagedacht over de ‘groene longen’ van ons dorp.
De levende stad vind ik vooral een waarschuwing aan het adres van ons stadsbewoners. Mancuso laat zien waar het mis gaat, en waar het in de toekomst vrijwel zeker mis zal gaan. Ik vind de oplossing die hij biedt, namelijk plant en boom als uitgangspunt nemen in de stedenbouw, ontzettend interessant en inspirerend. Hij had echter wat mij betreft de beschrijving van de bedreigingen mogen comprimeren en aan zijn vernieuwende ideeën meer en uitgebreidere hoofdstukken mogen wijden. Het boek doet in die zin onevenwichtig aan.
De levende stad / Stefano Mancuso / Uitgeverij Cossee / als paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |