Veel mensen zijn gefascineerd door dinosauriërs. Immers, veel dino’s waren spectaculair groot, ze hadden een intrigerend uiterlijk én ze stierven plotseling uit. Hoewel, stierven ze echt allemaal uit na de inslag van die vreselijke meteoriet ongeveer 66 miljoen jaar geleden? Paleontoloog Melanie During neemt je in haar boek De laatste lente van de dinosauriërs mee terug naar oeroude tijden waarin de dino’s de dienst uitmaakten. Van ontstaan tot uitsterven en het onderzoek in moderne tijden, in haar boek lees je er alles over.
Dat we van het bestaan van dinosauriërs afweten, is vrij uniek te noemen. Sterft een dier of plant, dan gebeurt het zelden dat het organisme fossiliseert. Het moet daarvoor in de buurt van sedimentrijk water sterven, snel en diep worden begraven en in de loop van de tijd verstenen om vervolgens op een gegeven ogenblik ook weer aan de oppervlakte te verschijnen en daar gevonden te worden. Voor het grootste deel van de dinosauriërs geldt dat ze roemloos verdwenen zijn. Ze verteerden, werden opgegeten of werden wellicht verzwolgen door gloeiendhete lavastromen. Maar een aantal dinosauriërs zakte in de modder weg en versteende in de loop der tijden. Daar lagen de versteende botten te wachten tot iemand erover zou struikelen, of op het moment dat iemand een eigenaardige tand uit een kaak trok en met een dinotand thuis kwam.
De geschiedenis van de dino’s heeft een lange voorgeschiedenis. Het grootste deel van de geschiedenis van de aarde was er helemaal geen leven te vinden op onze planeet. En toen er wel leven op de planeet verscheen, bleek dat te bestaan uit nietige meercellige algen. In het Cambrium ontstonden complexere diersoorten. In het Ordovicium verschijnen de eerste vissen met kaken. En in het Devoon begonnen de vinnen van sommige vissen zich te ontwikkelen tot armen en benen. In het Carboon, we zijn dan ongeveer 312 miljoen jaar terug in de tijd, liepen de eerste reptielen over het land. En toen verschenen de dino’s die miljoenen jaren achter elkaar de wereld zouden beheersen. Ze stierven plots uit, maar de grote en intrigerende vraag blijft: wat zou er van de wereld zijn geworden als de dino’s niet zouden zijn uitgestorven? Zou de mens dan ook zijn ontstaan? Later in haar boek gaat Melanie During op deze vragen in.
De dinosauriërs verschenen ergens tussen de 230 en 240 miljoen jaar geleden. Qua formaat zaten ze de eerste dino’s tussen kat en giraffe in. De eerste dinosauriërs komen uit Zuid-Amerika, Afrika en Europa, continenten die toen veel dichter bij elkaar lagen. Ook over de verschuivende continenten lees je uitgebreid in De laatste lente van de dinosauriërs. De eerste dino’s liepen op twee poten, maar later voegden zich ook viervoeters in het koor. En begint de ontdekkingstocht in het boek pas goed. Allerlei soorten dino’s komen voorbij, Diplodocus, Brontosaurus, Apatosaurus, Brachiosaurus en Carnotaurus bijvoorbeeld. Natuurlijk komt ook Tyrannosaurus rex voorbij, ongetwijfeld de bekendste dino die heeft bestaan, maar zeker niet de meest angstaanjagende van het stel. Verrassend genoeg, althans voor mij, waren dino’s warmbloedig. Ik had altijd het idee dat ze koudbloedig zouden zijn, omdat ik ze op reptielen vind lijken.
De geschiedenis van de dinosauriërs is een duizelingwekkend verhaal. Bij vlagen was ik het spoor bijster vanwege die eindeloze reeks van dino-soorten die de revue passeren. De één nog groter dan de andere, maar de Megalosaurus was de grootste van allemaal. Zou je denken dat dit enorme beest ver weg in Amerika rond liep, dan heb je het mis. Zijn restanten zijn gevonden in Engeland, aan de overkant van de Noordzee!
De meeste mensen weten waarschijnlijk wel dat de dinosauriërs plotseling uitstierven. Een meteoriet sloeg in op de plaats waar nu de Golf van Mexico ligt. Kwam een dino niet meteen om vanwege de regen van gloeiende glasbolletjes, dan kwam het dier wel om van de honger wanneer hij maanden na de inslag wakker werd uit zijn winterslaap, maar geen voedsel vinden kon. De uitgebreide reconstructie van de dag van de inslag is fascinerend. En ik ontdekte dat ik afgelopen voorjaar wat langer bij Stevns Klint in Denemarken had moeten zoeken naar de zogenaamde K-Pg grens. Deze zwarte lijn in de rotsen aldaar markeert het einde van het Krijt, de horizon van het grote uitsterven als gevolg van de meteorietinslag.
Maar er bleef lange tijd één vraag onbeantwoord: in welk jaargetij sloeg de meteoriet in op de aarde? Het was Melanie Sturing die na uitgebreid onderzoek deze vraag wist te beantwoorden. Op de achterflap wordt het raadsel al onthuld: het bleek het voorjaar te zijn.
En stierven de dinosauriërs echt allemaal uit? Nou, nee. Er leven nog altijd dinosauriërs op aarde. Het blijken de vogels te zijn. Zij stammen direct af van de dino’s. Dat vind ik ook fascinerend. Ik ben vogelaar en nu blijk ik feitelijk ook naar dino’s te kijken. Dat gegeven liet me na het lezen van het boek De laatste lente van de dinosauriërs niet meer los.
De inhoud van dit boek is bijzonder fascinerend. Dinosauriërs zijn om allerlei redenen dieren die ook tot mijn verbeelding spreken. Ik vond het soms wel lastig om alle beschreven soorten uit elkaar te houden. En daarmee groeide ook mijn bewondering voor de wetenschappers die zonder ophouden onderzoek doen naar de grootste én kleinste botjes, tanden en andere overblijfselen van de dino’s.
De laatste hoofdstukken hadden wat mij betreft beter geredigeerd kunnen worden. Vaak verzanden de verhalen in die hoofdstukken in een ‘toen dit en toen dat’ verslag. Daar had een redacteur nog wel een wat spannender tekst van kunnen maken.
Maar ben je gefascineerd door de dinosauriërs van weleer, dan is De laatste lente van de dinosauriërs een boek dat je zeker gelezen moet hebben. Hun ontstaan, hun leven en uitsterven. Het onderzoek naar deze giganten (en de geschiedenis van dit onderzoek). En natuurlijk het werk van Melanie During zelf. Alles komt aan bod in dit boek.
De laatste lente van de dinosauriërs / Melanie During / Harper Collins / als paperback en als e-book
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |