Bij Tilburg werden schrale stukken landbouwgrond omgetoverd tot natuurgebied. Oud Brabants landschap, op de meeste plaatsen helaas verloren gegaan, kwam ervoor in de plaats. Houtwallen kwamen terug, kleine vennetjes, natuurlijke graslanden, droge heide en nog meer van die kleinschalige landschapselementen. De biodiversiteit nam er spectaculair toe. Een gloednieuw gebied met zo veel potentie, dat nodigt ook uit om er jarenlang onderzoek te doen. En dat gebeurde, inmiddels liefst 25 jaar lang. En daarmee werd De Kaaistoep het best onderzochte stukje Nederland. Het resultaat van dat onderzoek ligt voor me. Een imposant, vuistdik boek waarin de enorme diversiteit aan levensvormen in het gebied voorbij komen.
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
De laatste ijstijd en de periode erna vormden het oorspronkelijke landschap waar De Kaaistoep ligt. Het gebied maakte deel uit van een enorme rivierdelta die klei, zand, grind en keien aanvoerden uit omringende streken. Ongeveer 15.000 jaar geleden, tegen het einde van de laatste ijstijd, was het een deel van een uitgestrekte toendra en poolwoestijn. Er was nauwelijks begroeiing en de wind had er vrij spel. In later tijden ontstonden er moerassen, veengebieden, bossen en toen werd het weer een kaal gebied omdat de mens het gebied grondig ontboste. De moderne mens reduceerde het gebied tot landbouwgrond, maar gelukkig komt ook de moderne mens soms tot wijze inzichten. Het gebied werd weer teruggegeven aan de natuur. Natuur die bovendien intensief werd onderzocht door tal van professionele onderzoekers en amateurs. Het resultaat ligt dus voor me, een schitterend werk, rijk geïllustreerd met ontelbare kleurenfoto’s van planten en dieren. Een hooggestemde ode aan een gebied dat mij tot het lezen van het dit boek volslagen onbekend is. Dat gaat binnenkort veranderen, want het lezen van dit boek heeft me benieuwd gemaakt naar de vogels in De Kaaistoep. Ik moest snel eens een bezoekje brengen aan dit natuurgebied, heb ik me voorgenomen.
Is De Kaaistoep belangrijk voor Nederland? De soortenrijkdom is er in elk geval heel groot. In totaal zijn 8.984 soorten planten en dieren in het gebied aangetroffen. Maar liefst 31% van alle insectensoorten die in Nederland leven, komt in De Kaaistoep voor. Van de vlinders (dagvlinders en nachtvlinders) zelfs 46%. Maar de libellen en schorpioenvliegen scoren nog hoger: meer dan 60% van alle Nederlandse soorten tref je aan in dit kleine stukje Holland. Kijk je naar planten en dieren op de Rode Lijst staan, de meest kwetsbare soorten in ons land dus, dan komt maar liefst 8% voor in De Kaaistoep, met een uitschieter bij de vogels: 70% van alle Rode Lijstsoorten komt voor in dit natuurgebied. Hoe kan het dat zo’n parel tot nu toe voor mij onbekend terrein was?
Onderzoek bracht aan het licht dat het een komen en gaan is van soorten. De Kaaistoep is geen geïsoleerd gebied. Het staat in verbinding met omliggende gebieden. Ook in dit natuurgebied verdwijnt wel eens een soort. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe soorten melden, of dat verdwenen soorten zich weer herintroduceren. Dat toont aan dat het een dynamisch gebied is. Aldoor in beweging, immer onderhavig aan verandering. Wil je trouwens weten welke soorten je allemaal kunt aantreffen in De Kaaistoep, raadpleeg dan de tabel in het midden van het boek. Daar vind je alle soorten en soortnamen die in het gebied voorkomen. Alleen de wetenschappelijke namen en dat snap ik wel, want de tabellen nemen al vele bladzijden in beslag.
Het leuke is dat je niet alleen kennis maakt met de planten en dieren in het gebied, je maakt ook kennis met de gepassioneerde onderzoekers en hun methoden. Gepassioneerd is echt van toepassing. Elke bladzijde van dit boek getuigt van de grote liefde voor dit natuurgebied. Het is dan ook een zeer stimulerend boek voor natuuronderzoekers in spe. In dit boek ontdek je hoe je jarenlang systematisch onderzoek kunt verrichten in de natuur. Hoe pak je het aan? Hoe stel je een projectgroep samen? Welke onderzoeksmethoden kies je? En hoe pak je het onderzoek praktisch aan? Nou, met colavallen, amfibieënfuiken en kreeftenkorven bijvoorbeeld. En dan vind je op haast elke bladzijde indrukwekkende foto’s van planten, dieren, onderzoekers, technieken en veel meer.
Dambordje, Heikorst en Schorssteeltje. Zo maar een paar namen van korstmossen die in de Kaaistoep voorkomen. Maar de slijmzwammen mogen er ook zijn. Wat een spectaculair mooie foto’s tref ik ervan aan. Maar waar ik niet aan zou denken, en de onderzoekers in het gebied wel, is dat schimmels niet alleen op hout voorkomen. Ook de allerkleinste insecten hebben te kampen met schimmels. En dus werden ook deze kleinste onder de insecten op schimmels onderzocht. Bij het lezen van het hoofdstuk over de schimmels op geleedpotigen ging een wereld voor me open. En dan ligt er op een dag een blauwe reiger dood op de oever van een poel. Op en om zo’n lijk vinden ook allerhande natuurlijke processen plaats. Al bij het eerste bezoek werden al de eerste kevertjes gevonden. Bij het tweede bezoek trof Paul van Wielink een vossendrol op de reiger aan. Hij tilde het lijk op en trof er een exemplaar van de Zwarte doodgraver aan, een aaskever. Later treft hij er nog een keur aan andere kevers en insecten aan. Uiteindelijk bleef er van de reiger niets over, en deden ook planten zich tegoed aan de sporen en mineralen die het dier in de bodem achterliet. Zo zie je, haast alles in de natuur is het bestuderen waard. En in elk geval wordt alles opnieuw gebruikt voor nieuw leven.
Het is onmogelijk om alle hoofdstukken aan te stippen, maar ik verzeker je dat elk hoofstuk het lezen meer dan waard is. Natuurlijk dwaalde ik af naar het hoofdstuk over de vogels. Geelgors, boomleeuwerik en die geheimzinnige nachtzwaluw komen langs. En ook de heikneuter, de bijnaam voor de kneu, die voorkomt in de kleinschalige heidegebieden. Andere soorten die er zijn aangetroffen zijn draaihals, klapekster, beflijster en houtsnip. Maar een appelvink in de hand van de vogelvanger is ook een onvergetelijke ervaring. De vogelvanger die tegenwoordig niet vangt voor de kookpot maar voor wetenschappelijk onderzoek.
Wat is de toekomst van De Kaaistoep? De hoofddoelstelling is natuurontwikkeling. Maar het blijft ook intact als waterwingebied. Gelukkig lees ik dat de visie voor de toekomst neerkomt op het vergroten van de natuurwaarden door middel van gericht beheer, het behoud van waterpartijen en poelen.
Passie voor de natuur, passie voor De Kaaistoep. Elke bladzijde in dit kolossale boek ademt passie. Dit boek verdient niet anders dan een warme aanbeveling. Hopelijk inspireert het andere natuuronderzoekers om ook langlopende studies in natuurgebieden te verrichten én te beschrijven. De Nederlandse natuur verdient het, want wie meer weet over de natuur, die zal diezelfde natuur ook veel meer gaan waarderen.
De Kaaistoep, het best onderzochte stuk natuur in Nederland / Paul van Wielink, Ron Felix, Jaap van Kemenade (e.a.) / KKNV-afd. Tilburg / hardcover
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |