Recensie: Daniël in de vallei, Jan Siebelink




Echte fans van Jan Siebelink zullen er evenals mij weer van smullen: van zijn roman Daniël in de vallei. In 1982 voltooide Siebelink deze roman, maar zijn uitgever wilde het niet uitgeven. En zo bleef het manuscript ongepubliceerd op de planken liggen. Misschien was het maar goed ook, want wie weet waren dan al die andere prachtige romans niet verschenen, of in een andere vorm. Want Daniël in de vallei mag met recht het oerboek van Siebelink worden genoemd. Krijg je niet genoeg van de thema’s van Jan Siebelink, dan deze oerroman zeker lezen.

 

 

 

 

Oerroman of oerboek. Nooit gepubliceerd en dus in stilte wachtend op publicatie. Wat eigenlijk zelden de bedoeling is, want waarom zou de auteur het anders nooit hebben gepubliceerd? Daar kunnen natuurlijk andere redenen voor zijn. Bijvoorbeeld een uitgever die de uitgave niet zag zitten. En precies dat was aan de hand met Daniël in de vallei. Toen Jan Siebelink het manuscript voorlegde aan zijn uitgever, weigerde die de roman uit te geven. Merkwaardig eigenlijk, want het is voorwaar een volwaardige roman. Met dezelfde lichte en precieze toetst geschreven als alle latere romans van Siebelink. Natuurlijk, deze roman is in een paar decennia tijd gegroeid. Het begon met een schoolopstel en in de loop van de jaren voegde Siebelink er allerlei elementen aan toe totdat het een complete roman was. Geen wonder dat er hier en daar stilistisch wel iets op aan te merken valt, maar dat zal de ‘gewone’ lezer niet opmerken. Pas na het lezen van een van de toelichtingen achterin de roman zul je ze herkennen.

Jan Siebelink. Geen andere Nederlandse auteur die zo vasthoudend zijn vaste thema’s heeft beschreven. Het loodzware geloof van zijn vader, de relatie tussen zijn ouders, de school, erotiek en de natuur. Het is toch wel knap dat een schrijver zoveel romans en verhalen kan schrijven rond deze thema’s (die hij geraffineerd met elkaar weet te combineren) en toch zoveel lezers blijft boeien. Je zou zeggen: na één of twee romans weten we het wel. Nu ja, bij Siebelink weet je het wel, maar je wilt wel blijven lezen. Althans, zo verging en vergaat het mij. Ook nadat ik zijn toppers als Knielen op een bed violen, De overkant van de rivierSuezkade en al die andere romans heb gelezen.

Tijdens een weekje vakantie aan de Franse kust had ik gelegenheid genoeg om Daniël in de vallei te lezen. Toen ik deze oerroman uit had herkende ik direct wat op de achterflap staat: ‘Alle obsessies en motieven uit het oeuvre van Jan Siebelink zijn expliciet al aanwezig.’ Ik vind het prachtig. Daniël in de vallei begint al meteen met vader en jonge zoon die op weg zijn naar een oefenaar. Daniël Folmer, zo heet de jonge zoon. Hij bewondert zijn vader en houdt van zijn moeder. Altijd probeerde hij hen te verzoenen, weer bij elkaar te brengen. Altijd en immer het innerlijk conflict en nu zijn de ouders dood. Alleen op de wereld en vanwege de zware verliezen lijdend aan depressies. Zijn therapeut adviseert hem een leven zonder zorgen in Parijs en daar gaat de reis naar toe. Maar niet zonder tussenstop bij oom Ruben, behept met een even zwaar geloof als zijn vader. Maar na het bezoek aan zijn oom gaat het mis en komt hij toch weer in Nergena terecht, het dorp waar hij destijds met zijn vader belandde, op weg naar de oefenaar. Door een ‘toevallige’ ontmoeting treedt hij in dienst bij De Vallei, een oecumenisch-christelijke school voor voortgezet onderwijs. In mum van tijd verliest hij zijn hart aan het gebouw en strijdt hij voor het behoud ervan.

Daniël leeft voortdurend in twee werelden. De wereld van de geloofsvoorstellingen van zijn vader kan hij niet loslaten. Wordt hij bevraagd over Jezus, dan steekt hij een orthodox verhaal af. Een ogenblik later verkeert hij met zijn drie nieuwe vrienden in Café De Bospoort en proost hij op het leven. En brengt hij zijn gehandicapte kompaan naar het plaatselijke bordeel. Want in Nergena niet alleen maar oefenaars! Of hij geeft zich over aan erotische fantasieën met de werkster, de docent godsdienst (die niet gelooft in de lichamelijke opstanding) of zijn nichtje Julia, leerling op De Vallei. En ondertussen heeft Daniël scherp oog voor de natuur en gevoel voor klasse. Ook al zo’n kenmerk die de hoofdpersonen in het werk van Siebelink kenmerken: de goede smaak, oog voor details in kleding en huisinrichting. Kortom, ik beschouw ze een beetje als dandy’s.

Daniël leeft dus in twee werelden. Zonder dat het zo benoemd wordt haast manisch-depressief. Ook al zo’n tweezijdig karakter. Na de depressie volgt het manische. Het kan niet op, de energie bruist en je voelt al van ver aan: dat gaat mis. Daniël op weg naar Parijs? Kan niet anders of hij bereikt Parijs niet, althans, niet in dit verhaal. Daniël die zich inzet voor het behoudt van de school? Dat moet misgaan. Daniël die er in slaagt om razendsnel op goede voet te komen met rector en voorzitter van de school? Je voelt tegelijk de tegenstellingen geboren worden. Dat vind ik het knappe van Siebelink. Het tragische in elk verhaal, in elk hoofdstuk.

En dan moeten we nog die andere twee-éénheid noemen. Daniël die erotische gevoelens ontwikkeld voor een aantal vrouwen, ouder en jonger, maar die er tegelijkertijd niet voor terugdeinst mannen (oud en jong) op gevoelige, haast erotische wijze, aan te raken of te zien. Ook al zo tweeslachtig.

Hoe het verhaal van Daniël in de vallei afloopt? Dat vertel ik niet. Ik vond het een feest van herkenning en ook weer een genot om te lezen. Eens in de zoveel tijd lees ik een roman van Jan Siebelink. Waar ik vooral van geniet zijn de gevoelige en precieze beschrijvingen van de natuur. Van de religieuze noties in zijn romans en van de noodlottigheid die elke alinea doortrekt. Die religieuze noties vind ik boeiend (ik ben opgegroeid in een gereformeerd milieu), maar tegelijkertijd herken ik ze niet. Sterker nog: ik vind ze maar vreemd en bizar. De beschrijvingen van de tafelwachters die voorafgaand aan de viering van het avondmaal een paar vragen stellen aan degene die deel wil nemen aan het avondmaal, ik herken het niet. En ik ben eerlijk gezegd geneigd te denken dat dit soort van gebeurtenissen op fantasie moeten berusten. De meest loodzware gereformeerden vieren het avondmaal in opperste stilte. Zelfs een hoestje al verbreekt de heilige sfeer van de viering. Daar passen die vragen-stellende tafelwachters simpelweg niet bij. Hetzelfde geldt voor het aanzien dat de vader van Daniël verwerft vanwege zijn mystieke ervaring. Ik kan het eerlijk gezegd niet rijmen met de gereformeerde geloofsvoorstellingen waarbij het primaat altijd ligt bij ‘het Woord’. Jazeker, in de meest steile delen van het gereformeerde smaldeel moet je kunnen getuigen van je geloofservaringen, maar nooit heb ik gehoord dat dat voorin de kerk gebeurt, geknield en met de handen van een oefenaar of voorganger op het hoofd. Ik wil er maar mee zeggen: dat bizarre herken ik niet en tegelijkertijd vind ik het bijzonder fascinerend.

Tot slot nog even over de erotiek in Daniël in de vallei. Tjonge, wat kan het snel gaan. Zowel de mannen als de vrouwen gaan ontzettend recht op hun erotische doelen af en realiseren die doelen ook, ware het niet dat Siebelink de nodige porties noodlottigheid in de roman weeft. Laat ik het zo formuleren: het gaat soms wel erg snel, te snel. Dat maakt waarschijnlijk dat deze oerroman nog niet helemaal af is, zoals ik ergens las. Het gaat nog te snel, het is nog net niet het echte leven. Maar dat hoeft dan ook niet, want het is een roman. Literatuur. En in een verhaal kan alles.

Daniël in de vallei / Jan Siebelink / De Bezige Bij / als paperback en als e-book

 

 

De beste verrekijkers voor beginnende vogelaars:

Door Roots Magazine verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse.

Laag gewicht.

Haarscherp beeld.

Het meest populaire model van dit moment onder beginnende vogelaars. De kwaliteit is uitstekend, de prijs aantrekkelijk.

Compact ontwerp.

Relatief licht: nog geen 600 gram.

Lenzen zijn voorzien van meerdere coatings, dus een helder beeld.

Het goedkoopste model in dit overzicht. Het ultieme instapmodel voor de beginnende vogelaar.

Ligt heerlijk in de hand.

Helder beeld, ook bij weinig licht.

Volledig multi-coated lenzen.

Een verrekijker die ook in verschillende testen komt bovendrijven als beste in zijn prijsklasse. 

Heel gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Een van de goedkopere modellen in dit overzicht. Het ultieme instapmodel.

De lenzen zijn voorzien van meerdere coatings en leveren daarmee een helder beeld.

30 jaar fabrieksgarantie.

Een niveautje hoger door de nog betere coatings op de lenzen.

Waterdicht en stikstofgevuld (tegen condensvorming).

Eenvoudig en nauwkeurig scherpstellen.

Een hoogwaardig model van een gerespecteerd fabrikant. 

Relatief laag gezicht.

Waterdicht!

Haarscherp beeld.

Met een prijs van net boven de € 200 is dit een kwalitatief goede verrekijker tegen een heel aantrekkelijke prijs. 


Ligt heerlijk in de hand.

Helder beeld, ook bij weinig licht.

Door de high-definition een uitzonderlijk natuurgetrouwe en kleurrijke weergave tegen een redelijke prijs.

Dit model gaat een stapje verder dan het basismodel van de Vortex Diamondback (zie nummer 3 in dit overzicht).

Scherp en lichtsterk beeld.

Hoog gebruikscomfort.

Relatief lichte verrekijker.

Echt een klasse beter dan de modellen hierboven. En daarmee ook een paar honderd euro duurder. Ook een geweldig model van Bynolyt.

Zeer hoge beeldkwaliteit en scherp stellen op 2 meter.

Dit model kan tegen een stootje en een regenbui.

In dit overzicht van de beste verrekijkers voor beginnende vogelaars is dit ook een klasse-model. Valt in een hogere prijsklasse, maar daar krijg je een hoogwaardige verrekijker voor die een levenlang meegaat.