In de Nederlandse natuur valt ontzettend veel te beleven en boswachter Arjan Postma blaast hierover graag de loftrompet. Dat doet hij in veel bekeken televisie-programma’s als RTL Late Night en Lang Leve de lente. Én in zijn boeken, waarvan zijn nieuwste deze vorige maand verscheen: Buiten gebeurt het. Een echt belevenisboek. Aan de hand van de vier seizoenen laat Postma zien waar je in ons land de mooiste avonturen in de natuur kunt beleven.
 |
Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: het enthousiasme waarmee Arjan Postma over de natuur vertelt, spat ook af van Buiten gebeurt het. De uitgever heeft alles uit de kast getrokken om van deze uitgave een feest te maken. Op de binnenkant van de voor- en achterzijde gloriëren de dieren en een enkele plant waarmee je in het boek kennis maakt. Deze plaatjes kom je verderop in het boek ook weer tegen. Wie je ook veelvuldig in het boek tegenkomt is Arjan Postma zelf. Sfeervolle foto’s van de markante boswachter verleiden je om zelf naar buiten te gaan (met schepnet, camouflagekleding, stoere hoed of trouwe viervoeter). Uit alles blijkt dat Postma behept is met het natuurvirus, en hij wil niets liever dan dit natuurvirus op je overdragen. Gevaarlijk is het niet, wel ontzettend avontuurlijk en leuk.
In zijn voorwoord spreekt Arjan Postma zijn grote spijt uit over het feit dat veel mensen nog echte holbewoners blijken te zijn. Dat geldt voor jong én oud. Tegenwoordig trekken we ons gelukkig niet meer terug in een of andere grot, maar in een comfortabel huis, maar binnen zitten is ook niet alles. Terecht schrijft hij dat je in de natuur nooit om een uitje verlegen zit. Als je eenmaal weet wat er per seizoen gebeurt en waar je dat kunt beleven, dan kun je vrijwel elke dag een avontuur beleven. En is het door drukte niet elke dag, dan wel elke week. Ieder seizoen valt er wel iets bijzonders te beleven en zonder dit expliciet te zeggen, roept Postma je in dit boek toe: MIS DIT ALLES NIET!
In Buiten gebeurt het volgt Arjan Postma de seizoenen. Hij staat stil bij wat elk seizoen zo bijzonder maakt. En welke dieren of planten je dan kunt zien. Of wat je zelf kunt doen. Want dat is ook een van de accenten in zijn nieuwe boek. Het gaat niet ‘slechts’ om zien, ruiken, proeven en voelen, nee, er valt ook zo ontzettend veel te doen in de natuur. En daarbij noemt Postma verrassende dingen, zoals bijvoorbeeld hoe je zelf touw kunt maken van brandnetels. Ik struin zelf zo ongeveer vanaf mijn vierde door de natuur, maar ik heb nooit geweten dat je van brandnetels zelf touw kunt maken. Mijn handen jeuken om het met mijn kinderen te gaan doen, maar ik zal even geduld moeten hebben. Het is tenslotte bijna winter, maar gelukkig komt na de winter altijd weer de lente:
‘Het fascinerende aan de lente is de snelheid waarmee het allemaal gaat. In een paar dagen tijd wordt die grauwe wintermantel afgeworpen en knalt het frisse lentegroen je van alle kanten tegemoet. Alles gaat groeien, alles gaat vliegen, alles gaat baren. Dat is de sprint van het voorjaar.’
En dan volgt in elk seizoen een keur aan verhalen over dieren en planten die in dat seizoen te voorschijn komen. De mannetjes buizerds sloven zich in de lente bijvoorbeeld hoog in de lucht uit om de vrouwtjes te imponeren. Boven de bossen zijn ware stuntvliegshows te zien. Postma vertelt je over dieren waarmee het goed gaat in Nederland. De bever bijvoorbeeld, waarvan men vroeger dacht dat hij een vis was. En die door de jacht was uitgestorven, maar nu weer helemaal terug is. Je kunt zelfs beverexcursies maken. Er zijn in ons land ook veel nieuwkomers. In de lente wordt er ook één wakker: het veelkleurig aziatisch lieveheersbeestje. Ook de natuur verandert namelijk:
‘Soms moet je gewoon aanvaarden dat dingen veranderen. Het bijzondere is: deze verandering gebeurt niet in een afgelegen natuurreservaat, maar gewoon in je achtertuin.’
En zo komen er in elk seizoen bijzondere dieren langs: dansende futen, acrobatische kieviten, jagende slechtvalken, levende kerstverlichting (erg leuk bedacht) en veel meer. Allemaal reuze interessante dieren om te zien. Er valt ondertussen ook heel veel te doen in de natuur, en Postma krijgt er geen genoeg van om je daarover te vertellen. Ga eens fossielen zoeken, op het strand of in Limburg. Of stook eens een vuurtje in de achtertuin met onze boswachter. Niet zomaar een vuurtje, nee, een intens vuur! Ik ga je niet vertellen hoe je dat precies moet doen, maar wel verklap ik dat je er een wasmachine bij nodig hebt. Liefst een oude wasmachine. Echt waar, dit vuur wordt véél heter dan in een vuurkorf en het is nog schoner ook. Heb je geen oude wasmachine voor het grijpen, dan legt Arjan Postma uit hoe je zelf een houtkacheltje kunt maken. Zoals hij ook uitlegt hoe je van brandnetels touw kunt maken, hoe je het beste sterren kunt kijken (compleet met apps voor op je smartphone) en voor stoere binken: welk type mes je het beste kunt meenemen op je avonturen in de natuur. Je moet tenslotte af en toe een tak afsnijden, nietwaar? Diezelfde stoere binken, of ze nu jong zijn of oud, scharrelen zelf hun eten bij elkaar en bereiden dit op een zelfgemaakt brandertje. Wil jij ook wel eens een keer op survivaltocht, neem dan twee lege drankblikjes, een muntje, een punaise, een zakmes en wat spiritus mee op je tocht. En lees eerst het hoofdstuk Survival in je achtertuin, want daarin legt Postma je uit hoe je een gasbrander maakt.
Over overleven in de natuur gesproken. Ik heb vandaag zelf een vogeltocht gemaakt en heb kilometers lang over Zeeuwse polderdijken gereden op zoek naar bessen-etende zangvogels als merels, kramsvogels en koperwieken. Stiekem hoopte ik op de pestvogel. Overal stonden de meidoorns tjokvol rode bessen. Die bessen zijn eetbaar, schrijft Postma, maar ze smaken erg saai (en zuur). En toch, van de bessen van de meidoorn kun je heerlijke én voedzame fruitrepen maken die jarenlang houdbaar blijven. Niet voor niets overleefden onze verre voorouders de winter op de bessen van de meidoorn. Je hoeft er alleen maar een papje van te maken en vervolgens dit papje te drogen. Het resultaat schijnt verbluffend te zijn. Een ware vitaminebom om de winter mee door te komen.
Ik noem nog één ding om zelf te doen. Ook al zo leuk. Ik ga dat binnenkort eens doen met mijn kinderen: lijm maken. We hebben allemaal wel eens nagedacht over het leven van de oermens. Mocht je denken dat dit maar een primitief en dom stel mensen waren, dan heb je het mis. Zo wisten onze verre voorouders al hoe je de sterkste lijm kon maken.
‘Om authentieke steentijdlijm te maken, heb je drie ingrediënten nodig, alle drie in ongeveer dezelfde hoeveelheid: hars, houtskool en konijnenkeutels.’
Een van de leukste hoofdstukken is dat over kwallen. Typisch een hoofdstuk voor de zomer. Op zomerse dagen genieten heel veel mensen van de natuur, namelijk op het strand.
‘Kwallen zijn prachtige dieren. Met hun tentakels, vangarmen en hun pulserende manier van bewegen hebben ze iets onaards. Je ziet ze steeds vaker in aquaria, maar je komt ze natuurlijk ook op het strand tegen. Daar overleven ze maar een paar minuten, dus de kwallen die je daar ziet liggen, zijn altijd dood. Het voordeel van een dood dier is dat je het goed kun bekijken én kunt ontleden.’
Je snapt vast wat een van de avonturen in de zomer is: kwallen ontleden op het strand. Dat is weer eens wat anders dan zwemmen, graven en zonnen. Ondertussen kom je alles te weten over kwallen in Nederland en hun leefwijze.
Ondertussen is ook Arjan Postma maar een mens met sterke voorkeuren. Zo schrijft hij dat hij lange tijd met gemengde gevoelens naar ooievaars heeft gekeken. Hij dacht dat deze prachtige vogel een plaag was voor weidevogels. En op weidevogels als de grutto en tureluur was hij als boswachter ontzettend zuinig. Liever geen ooievaar in een weiland met broedende weidevogels dus. Totdat hij ontdekte dat de schade die ooievaars toebrengen aan weidevogels meeviel. Sinds die dag geniet hij weer van de ooievaar. En wie niet?
Ik zou het hele boek wel willen overschrijven, zo leuk vind ik het. Ik wil nog een ding aanhalen, en dat is het hoofdstuk over de berk. Postma schrijft namelijk niet alleen over dieren, maar ook over belangrijke bomen. En zo’n belangrijke boom is de berk. Deze boom is natuurlijk van belang vanwege zijn hout. De bast zit vol olie en dat brandt als een tierelier. Toen er nog geen centrale verwarming bestond, was hout een van de belangrijkste brandstoffen. Berkenhout was zeer geliefd. Diezelfde bast werd voor allerlei zaken gebruikt: om er dakpannen van te maken, kommen en zelfs tassen en kleding. Van jong hout kun je een kano maken en jonge blaadjes kun je eten. En het mooiste komt nog: van de bast kun je ook teer maken. Handig hé? Want teer was in de oudheid ontzettend belangrijk. Om boten waterdicht mee te maken bijvoorbeeld. Hoe je zelf teer maakt van berkenschors, lees je ook al in Buiten gebeurt het.
Ondertussen biedt Buiten gebeurt het niet alleen leesvoer. Onder tal van hoofdstukken staan webadressen vermeld waarop je een filmpje van Arjan Postma kunt bekijken. En je vindt suggesties voor apps voor je smartphone. Tegenwoordig zit immers in elke rugzak wel een smartphone en die kun je ook in de natuur goed benutten.
Wat ik hierboven al schreef, meen ik nog steeds: het enthousiasme voor de natuur spat werkelijk van Buiten gebeurt het af. Een boek dat tweehonderd twintig pagina’s lang avonturen in de natuur biedt. Ik denk dat dit wel eens hét gezinsboek voor natuurbeleving kan gaan worden. Want het is geschreven voor jong en oud. Wie vind het tenslotte niet leuk om een vuurtje te stoken, touw te maken, te vissen zonder haak of te speuren naar sporen? Het enthousiasme van Postma werkt heel aanstekelijk. En dus: de natuur in, want buiten gebeurt het.
Buiten gebeurt het / Arjan Postma / De Boekerij / als hardcover en als e-book
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |