Dit keer bespreek ik een wat controversieel boek. Dat mag je gerust beweren op een natuurblog als deze. Pauline de Bok houdt ook erg veel van de natuur. Maar haar liefde voor de natuur gaat ook door de maag. En aangezien ze een tweede huis in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren bewoont, kijkt ze niet alleen naar dieren als de kraanvogel, das en steenmarter, maar legt ze nu en dan ook een wild zwijn, ree of damhert om. Eigenhandig geschoten, met haar Mauser. Ze schrijft er over in haar boek Buit. Een jachtjaar.
Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? |  |
Pauline de Bok is dus een jager. En jagen is voor velen tegenwoordig een gruwelijke bezigheid. Ik heb op internet eens wat rondgestruind en gezocht naar reacties op Buit. Een jachtjaar. Veel recensies kwam ik niet tegen. Wel een interview in het AD en de reacties onder het artikel zijn niet mals. Veel mensen wijzen het doden van een dier in sterke bewoordingen af. Waarbij ik vermoed dat het lang niet allemaal veganisten zullen zijn die op de website van het AD reageren.
Als je mij vraagt wat ik van Buit. Een jachtjaar vind, dan luidt mijn antwoord: met veel plezier gelezen. Het klinkt misschien vreemd voor iemand die dagelijks een korte blog schrijft over de natuur, maar wie mij beter kent, vind het zo gek niet meer. Tot een schouderblessure mij dwong ermee te stoppen, was ik een fanatiek zeevisser. Een zeebaars of zeetong, mits ‘aan de maat’ belandde toch echt in de pan. Nog altijd geef ik de voorkeur aan zeevis boven vlees. Een oester mag ook trouwens, liefst een Zeeuwse platte of een Gillardeau uit Frankrijk. Maar eerlijk gezegd heb ik aan het fenomeen jagen nooit echt kunnen wennen. Een vis villen of een ree slachten, dat is me nogal een verschil. Hoewel, dat verschil zou wel eens kleiner kunnen zijn dan ik intuïtief denk. Wie deze dieren in het in hun element heeft gezien, die zal zich over beide dieren verwonderen. Hoe kunnen we ze dan opeten?
Dat is nou precies de rode draad in Buit. Een jachtjaar. Natuurlijk, Pauline de Bok heeft de keuze gemaakt om jager te worden. Maar geef haar eens ongelijk als je een tweede huis, en dan ook nog eens een oude boerderij, in Mecklenburg-Voor-Pommeren bezit. Daar wemelt het van het wild en vormt de jacht onderdeel van een eeuwenoude cultuur. Wat ik boeiend vind aan Buit. Een jachtjaar is dat Pauline de Bok de kritische vragen aan zichzelf niet uit de weg gaat. En ze plaatst ook kritische kanttekeningen bij het gedrag van medejagers die argumenten voor hun gedrag aandragen die haar niet bekoren. Een aangeschoten zwijn bijvoorbeeld, mag een jager niet laten lopen. Die spoor je op en verlos je uit zijn lijden. Maar sommige jagers doen er onverschillig over en laten deze dieren desondanks toch lopen. Onweidelijk gedrag, om maar eens in jagerstermen te spreken. Wat drijft Pauline de Bok dan?
‘Er moet een ander doel zijn dan mijmeren, van de natuur genieten, tot mezelf komen. Het is me niet genoeg in een decor te zitten, met een wildfoto naar huis terug te keren of met een gelouterd gevoel. Ik wil het landschap aanraken, er iets veranderen, er thuishoren. Pas dan verdwijn ik in het moment en vergeet de tijd. Ja, dat is het, als ik jaag hóór ik er, is het mijn biotoop. Dát is de loutering die ik zoek. Ik, een dier dicht bij de andere dieren, net als de anderen dieren, eentje met bloed aan mijn handen en zin in vlees.’
Onderdeel worden van de natuur, een dier met de dieren, een vleeseter met de vleesetende dieren. Daar komt het op neer. Deze drijfveer stijgt voor Pauline de Bok ver uit boven drijfveren als ‘plagen bestrijden’, ‘het natuurlijk evenwicht herstellen’ of: ‘louter voor het plezier jagen’. En dat vind ik eerlijk gezegd wel mooi. De meeste andere argumenten zijn namelijk vaak behoorlijk hypocriet. Wie is de mens om als ‘buitenstaander’ te beoordelen of een dier een plaag is? En waarbij komt: is de veroorzaker van een plaag in de meeste gevallen niet uiteindelijk de mens zelf? Neem de Amerikaanse rivierkreeft die de Europese verdrijft. Of de muskusrat die dijken en slootkanten ondermijnt. De damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen. De Aziatische lieveheersbeestjes die onze inheemse soorten verdrijven? De zwartbekgrondels in de Nieuwe Waterweg en de Japanse oester in de Oosterschelde? In al die gevallen speelt de mens een valse noot en er zijn talloze voorbeelden aan dit rijtje toe te voegen.
Pauline de Bok beschrijft in Buit. Een jachtjaar een jaar lang rond struinen in de natuur. Met jachtgeweer én zonder jachtgeweer. Maar altijd met de jagerspet op. Een wandeling rond haar boerderij is niet meer hetzelfde als voorheen. Altijd spieden de ogen, op zoek naar wild. En urenlang en vaak vruchteloos op een kansel (een verhoogde jachthut) zitten doe je niet zonder dat ene ultieme doel: het schieten van wild.
Voor mensen met een zwakke maag zijn sommige passages denk ik wat confronterend. Het slachten van een wild zwijn, damhert of ree wordt tot in detail beschreven. Maar zou het niet zo moeten zijn dat wie regelmatig van een stuk vlees of vis geniet, ook moet weten hoe dat voedsel wordt verworven? Want een stuk biefstuk bij de Albert Hein is toch echt ooit onderdeel geweest van een levend wezen.
De jacht, voor velen een controversiële activiteit. Die controverses gaat Pauline de Bok in Buit. Een jachtjaar niet uit de weg. Ze mijmert over de relatie tussen mens en dier, over de sterfelijkheid waarmee ook wij behept zijn en over de rol van mensen in de natuur. Uit alles blijkt dat De Bok natuurliefhebber is. Iemand die geniet van ontluikend leven, van baltsende kraanvogels, van de das die over haar erf scharrelt, van de boerenzwaluwen die onder haar dak nestelen. En ja, ook van een hertenlever op haar bord, zelf geschoten, zelf geslacht en zelf gebakken met bijpassende groenten en jus. Iemand die verlangt naar een simpeler en natuurlijker bestaan. Ongenuanceerd of grof reageren op een boek als dit voldoet in mijn ogen niet. Lees het eerst alvorens te oordelen. Voor of tegen de jacht, een boek als Buit. Een jachtjaar zet je aan tot denken en dat maakt een boek tot een geslaagd boek. En wat erbij komt: het is geschreven in een prachtige stijl.
Buit. Een jachtjaar / Pauline de Bok / Ambo Anthos / als paperback en e-boek