Illustere wandelaars verkenden in de negentiende eeuw de bossen op de Veluwe. Toen hei en bos zo uitgestrekt waren dat de angst al snel toesloeg wanneer je eenmaal een flink eind in het bos was doorgedrongen. Zou dat nu nog zo zijn? En is het Veluwse woud nog altijd zo peilloos diep dat je er tot huiveren wordt gedwongen? Schrijver, socioloog en wandelaar Herman Vuijsje trok erop uit. Zijn wandelweek begon in het Gooi en eindigde aan de andere kant van de Veluwe. Hij doorkruiste bos, hei en menig landgoed. En doet in zijn boek Bosgevoel op vermakelijke wijze verslag van zijn wandelingen.

Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? Wat blijkt? Een goede verrekijker hoeft niet duur te zijn! Bekijk de Top 10 >> label

Kun je in Nederland nog de eenzaamheid vieren?

Een ontdekkingsreis door het diepe woud van Nederland. Zo luidt de ondertitel van het boek Bosgevoel van Herman Vuijsje. De eerste vraag die in mijn opkwam was: kennen wij in Nederland nog een diep woud? Is dat niet een beetje overdreven? Want overal waar ik kom, zijn boerderij, villa en andere soort bebouwing nergens ver weg. En mochten dit soort bebouwing toch ontbreken dan vervult het razen van het verkeer, het woeste brullen van wielrenners, het pruttelen van motor en brommer of het blaffen van honden de lucht. Kun je in Nederland nog de medemens ontvluchten en de eenzaamheid vieren? In het laatste hoofdstuk verzucht Vuijsje dat dit inderdaad nog kan! ‘Nederland vol? Stukjes bos, ter grootte van een krant? Dikke onzin. Anderhalve week lang heb ik praktisch onafgebroken door prachtige wouden gestiefeld. Meestentijds zonder veel mensen tegen te komen.’ En dat zelfs in coronatijd toen vrijwel heel Nederland de buitenlucht opzocht en natuurgebieden volstroomden met dagjesmensen.

Een pelgrimstocht

Twaalf etappes beschrijft Herman Vuijsje. Het startpunt is Crailo waar op zich niks mis mee was, maar waar in zijn herinneringen toch niet veel te beleven was. De onbeschrijfelijke saaiheid van de omgeving de Museumlaan in Crailo deed hem jaren na dato nog rillen. En toch, als zijn vader hem in zijn jeugd vroeg om naar het Groene Licht te gaan kijken, dan kon hij geen weerstand bieden en ging hij mee voor een ommetje. En nu keert hij terug en is hij milder gestemd over deze omgeving dan ooit tevoren.

Via Lage Vuursche, Driebergen, Doorn, Mossel, Lunteren, Hoog Buurlo, Elspeet, Vierhouten, Het Verscholen Dorp, Kroondomein Het Loo gaat Vuijsje op naar Hattem. Gelijk een pelgrimstocht. Soms gaat die tocht steil omhoog, zoals tussen Epe en Heerde waar hij opeens tegen een rij heuvels oploopt tot zo’n dertig meter hoog. Hij heeft er dan een flinke tocht over Utrechtse Heuvelrug en Veluwe op zitten.

Lokale geschiedenis

Herman Vuijsje is een belezen wandelaar. Hij citeert van illustere voorgangers als Nescio, Hendrik Blink en Craandijk. Wandelaars en schrijvers die in eerdere eeuwen de bossen verkenden. Hij is ook op de hoogte van de lokale geschiedenis en die is niet altijd even opbeurend. Het verhaal van Het Verscholen Dorp zal menigeen kennen. In het woud bij Vierhouten verschool zich in de Tweede Wereldoorlog een groep van een kleine honderd mensen in het diepe woud. Joden, gestrande geallieerde piloten, een ontsnapte Russische krijgsgevangene, deserteurs uit het Duitse leger en mensen die wilden ontkomen aan de Arbeitseinzatz. In de herfst van 1944 werden de ondergrondse huisjes ontdekt. Het merendeel van de onderduikers wist te ontkomen. Acht joodse onderduikers echter niet. Zij moesten het bekopen met hun leven. Ik heb zelf bij de hutten gestaan. Het maakte een diepe indruk op me.

Socialisten en nationaal-socialisten

Niet ver van Het Verscholen Dorp organiseerden socialisten en nationaal-socialisten hun toogdagen. De Muur van Mussert is inmiddels een rijksmonument, maar de Muur blijkt moeilijk te vinden. Nieuw voor mij was dat niet alleen de NSB-ers van Mussert op de Veluwe hun toogdagen hielden, ook de Socialisten deden dat! En die bedienden zich van vergelijkbare rituelen als die vermaledijde NSB-ers. Zelfs bedienden de socialisten zich van een ‘Heilsgroet’, zij het niet zo pedant als die volgelingen van Anton Mussert.

Natuurbegraafplaats bij Elspeet

Hard gelachen heb ik om het verslag van het bezoek aan de natuurbegraafplaats bij Elspeet. Een man ligt er voor proef in zijn graf, languit met de handen gevouwen voor de borst. Zo zalig was het dat hij niet kon wachten tot het zover zou zijn. ‘Het is zo’n unieke plek dat je eigenlijk wacht wanneer het mag gebeuren,’ fluisterde de proefligger nadat hij uit zijn graf was opgestaan. Daar ligt je dan voor de rest van je dood. Dit is één van de mooiste zinnen in het boek, vind ik.

Het gehavende gezicht van een woeste boef

Opvallend is het gebrek aan bankjes op de Veluwe. Maar daar maalt Vuijsje niet om. Ook op een ANWB-paddenstoel is het prima zitten. ‘Beetje luisteren naar de vogeltjes, wind en stilte. Zelfs de oude bosneuker wordt hier vanzelf tot geruste landman wiens leven genoeglijk voortrolt.’ Zolang Vuijsje op zijn paddenstoel zit, kan hem niets overkomen. Eenmaal aan de wandel ontkomt hij niet aan het risico om te struikelen. Het overkomt hem al vroeg op zijn tocht waarna hij zijn tocht met het gehavende gezicht van een woeste boef vervolgt.

Hij voelt zich bijzonder

Laat Herman Vuijsje maar lekker voortrollen door het Nederlandse woud. Dat woud dat uitgestrekter en eenzamer is dan vooraf gedacht. Vuijsje heeft ook niet alleen oog voor natuurschoon, maar dist ook allerlei historische feiten op. Hij laat wandelaars uit het verleden aan het woord, maar de lyriek waarmee zijn illustere voorgangers de natuur in het woud beschreven, krijgt hij niet uit zijn pen en verzucht met de Amsterdamse dichter Rudi ter Haar: ‘De zon gaat onder / Ik voel me bijzonder.’

Conclusie

Bosgevoel is geen wandelgids, wel een ontdekkingsreis door het meest uitgestrekte woud van Nederland. Wel een meesterlijk verslag van een wandeltocht door ons meest uitgestrekte woud. Je volgt Herman Vuijsje op zijn pad door de bossen, maakt kennis met lokale geschiedenis en ontdekt waarom we blij moeten zijn met de Oranjes en ander oud geldbezitters die de bossen voor verdwijnen hebben behoed.

Na het lezen van Bosgezicht wil je zelf het bos in. Zelf op ontdekkingstocht, de eenzaamheid in, jezelf onderdompelen in het bosgevoel. Eerst Bosgezicht lezen dus en daarna naar buiten.

Bosgevoel / Herman Vuijsje / Uitgeverij Elmar / als hardcover

Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. Bekijk het aanbod >> label