Toen Vogelbescherming Nederland de campagne Beleef de Lente lanceerde, kon ze niet bevroeden dat dit initiatief zou uitgroeien tot het grootste vogelwebcamproject ter wereld. Via webcams kan iedereen dag en nacht meekijken in acht verschillende vogelnesten. In nesten van aansprekende vogels als de slechtvalk, oehoe, ijsvogel en ooievaar en in nesten van heel ‘gewone’ vogels als koolmees, boerenzwaluw en grote stern. Niet alleen een bijzonder project dus, maar ook uiterst succesvol. Over de hoogte- en dieptepunten verscheen een fraai vormgegeven boek met de niet geheel onverwachte titel: Beleef de Lente, geschreven door Hans Peeters.
Miljoenen mensen keken de afgelopen lentes mee hoe nesten werden gebouwd, eieren gelegd, jongen werden geboren en gevoed en soms in het nest dood gingen en veel vaker het nest verlieten met een langer of korter leven voor zich. Soms mislukten de plannen van de medewerkers op jammerlijke wijze! Je kunt een state-of-the-art kunstnest aanbieden aan ijsvogels, de vogels zullen toch zelf de gang naar het nest moeten graven. En dat verkozen ze nu juist niet te doen. Maar ondanks dat een ijsvogelpaar een nest groef naast het kunstnest, bestond in 2008 de hele top 10 uit clips met ijsvogels. Paren, vissen en voederen gebeurde immers wel op de aangeboden stok. En dat toont aan dat de ijsvogel een van de populairste vogels in ons land is.
Over de mensen die op welke manier dan ook betrokken zijn bij Beleef de Lente vallen ook bijzondere verhalen te vertellen. Kijken naar Beleef de Lente is soms verslavend. Klaske Nota zit elke dag voor de pc om het paartje boerenzwaluwen te volgen. In een jaar dat haar favoriete vogel niet meedoet, werkt Klaske mee aan het onderzoek naar de koolmees. ‘Met een aantal mensen telden we alles. Bijvoorbeeld elk takje en mosje dat binnen werd gebracht, elk rupsje en insect en ga zo maar door. Het was verschrikkelijk en ik ben daar echt overspannen van geraakt. Het was een obsessie en ik keek bijna 24 uur per dag.’ Er wordt door een aantal mensen ook geblogd, bijvoorbeeld door Amanda van Soest, in 2009 elf jaar oud en de jongste weblogger ooit in het kader van Beleef de Lente. Zij was er getuige van dat een ooievaarskuiken werd verstoten door haar moeder. Het kuiken had geen overlevingskansen en op advies van de Vogelbescherming is het jong uit haar lijden verlost. ‘Ik was daar heel verdrietig om,’ schrijft ze. Ik kan me het verdriet en de teleurstelling goed voorstellen, maar ja, zo gaat dat er aan toe in de natuur.
Er zijn ook webloggers die met een andere invalshoek meekijken. Erik Matthysen, professor aan de Universiteit van Antwerpen en verantwoordelijk voor de onderzoeksgroep Evolutionaire Ecologie, bestudeerde al twaalf jaar lang het gedrag van boomklevers. Hij volgde gedurende een seizoen een paartje boomklevers die zelfs hem toch mooi een aantal keer verrasten. ‘Bijvoorbeeld was ik verrast dat de eieren zo verspreid in tijd uitkomen. Ook het anti-predatorgedrag van de vader bij de nestkast – waarbij hij heen en weer zwaait met de kop naar beneden – kende ik enkel van een beschrijving.’ Zo verrijkt Beleef de Lente zelfs de kennis van wetenschappers!
Tweets, fragmenten van weblogs, interviews met direct betrokkenen en beschermers en nog veel meer maken van het boek Beleef de Lente een gevarieerd geheel. Door de variatie aan teksten heeft Beleef de Lente een wat fragmentarisch karakter. Je zou het kunnen omschrijven als één grote terugblik op een vogelfenomeen dat zijn weerga niet kent. De combinatie van webcam, internet, sociale media en vernuftig geprepareerde nestkasten resulteerde in een miljoenenpubliek. Niet eerder leefden zoveel mensen, kinderen en volwassenen, dagelijks en van zo dichtbij mee met vogels. Als marketeer vind ik dat een prestatie van formaat. Wat ik ook erg interessant vond om te lezen was de wijze waarop de nesten werden aangeboden aan vogels en hoe er ook nog in kon worden gefilmd! Hoewel menselijk vernuft en vogelinstinct niet altijd tot elkaar kwamen, ging het meestal wel goed en kon het wel en wee in de nesten op de voet worden gevolgd. De tijden dat vogels kijken vooral een bezigheid is in het veld, zijn voorbij. Met de keuze voor internet en sociale media kijkt de ‘nieuwe vogelaar’ achter pc of tablet naar vogels. Dat Vogelbescherming Nederland zo’n enorme nieuwe doelgroep weet aan te boren en zich al die jaren aan zich weet te binden, dat vind ik ronduit knap.
Beleef de Lente is een initiatief dat ook de komende jaren een groot publiek zal blijven boeien. Schaf het boek Beleef de Lente van Hans Peeters zeker aan wanneer je fan bent van dit prachtige project. Korte teksten, mooie foto’s, bijzondere tweets en ook nog eens een DVD met bijzondere momenten, je verveelt je geen moment.
Beleef de Lente / Hans Peeters / Kosmos Uitgevers / Paperback
