Het lijkt wel een slakkenweek. Gisteren besprak ik een boek over cultuur-historische beschouwingen over de slak. Vandaag wacht het echte werk: de Basisgids Slakken. Met deze gids op zak moet het geen probleem zijn vrijwel alle landslakken in Nederland te herkennen. Duidelijke foto’s, uitgebreide beschrijvingen en hier en daar een tekening.

Dat boek van gisteren was Slakken van Florian Werner. Deze Duitse auteur maakte al duidelijk dat wij mensen een nogal dubbelhartige verhouding hebben met de slak. Staat de slak volgens de ene kerkvader voor ‘geil en onkuis’, daar staat de slak volgens de andere gelovige symbool voor de onbevlekte ontvangenis van de Moeder Gods. Zo zie je maar, het kan verkeren en de sporen van deze beschouwingen zijn te vinden in tal van kunst-historische schatten. Heel boeiend trouwens.

Laat je door al deze gekunstelde opvattingen niet in de luren leggen. Slakken zijn heel bijzondere dieren. Bijzonder, omdat ze al een half miljard jaar op de aarde rond kruipen. Iets langer dan ons mensen dus. En mocht er ooit een wereldwijde ramp plaats vinden, dan is de kans groot dat de overlevende een slak zal zijn. Want hoeveel rampen heeft de slak al niet overleefd?

Alle reden dus om ons in het veld ook te buigen over de slak. Of het nu een huisjesslak is of een naaktslak, dat maakt niet uit. Met de Basisgids Slakken wil auteur Bert Jansen de belangstelling voor de Nederlandse landslakken verder vergroten. Kennis baart immers interesse en die kennis wordt je geboden in deze fijne veldgids.

De Basisgids Slakken bevat vrijwel alle landslakken die op Nederlands grondgebied rond kruipen. Niet alle dus. Je hebt een paar soorten die zo zeldzaam zijn, dat de kans dat je ze ziet nihil is. En dan heb je nog een paar soorten waarvan Bert Jansen aangeeft dat je die zelf met hulp van een gids in het veld niet kunt onderscheiden. Deze soorten heeft hij samengevoegd met een andere, sterk gelijkende. Je zou deze slak anders mee naar huis moeten nemen om hem met microscoop te onderzoeken. In het ergste geval moet je het beest inspecteren en dat overleeft hij in de regel niet. Niet de meest diervriendelijke methode van onderzoek dus.

Honderd soorten landslakken tref je in de Basisgids Slakken. Of ik ooit zoveel slakkensoorten heb gezien, ik betwijfel het. In elk geval niet bewust, want omzien naar slakken is er vaak niet bij. Tot mijn grote schande, want elk dier is interessant om waar te nemen. Gelukkig filmde ik in Frankrijk een paar jaar geleden een wijngaardslak. Wie weet film ik komend voorjaar een paar extra soorten. De honderd soorten landslakken zijn onderverdeeld in zogenaamde Superfamilies. En die Superfamilies vormen de indeling van de gids. Zowel bij de huisjesslakken als bij de naaktslakken vind je eerst een soortenwijzer die is gerangschikt op de Superfamilies. Kom je een slak tegen, dan eerst even naar de soortenwijzer bladeren en het model slakkenhuisje of naaktslak opzoeken. En dan doorbladeren naar de betreffende pagina en op zoek naar de slakkensoort die je ziet. Heel eenvoudig dus.

Zo kun je vanuit de soortenwijzer doorbladeren naar de Superfamilie Littorinoidea. Waarom ik nu juist deze Superfamilie kies, leg ik uit: de leden van deze familie worden wel landalikruiken genoemd. Ze zijn namelijk verwant aan de alikruiken uit de zee. En alikruiken uit de zee, die heb ik in mijn jonge jaren maar wat geraapt voor de visboer. En af en toe eet ik ze nu ook nog. Ik heb dus wel iets met alikruiken. En tot mijn verrassing kan een zeeslak nauw verwant zijn aan een landslak. In Nederland leeft slechts één vertegenwoordiger van de familie der landalikruiken: de Geruite rondmondhoren. Niet lastig te herkennen vanwege zijn karakteristieke vorm. Je moet er wel voor naar Zuid-Limburg, want alleen daar kruipt hij rond.

Voor de naaktslakken kun je een zelfde soortenwijzer volgen die je op het spoor zet van de soort die je ziet.

Wel, ga nu dus met de Basisgids Slakken op zoek naar de Slanke dwergslak, het Mostonnetje, de Gekielde clausilia, het Boerenknoopje en de Kleine kartuizerslak. Allemaal huisjesslakken. Overigens: van het eerder genoemde boek Slakken van Florian Werner heb ik geleerd dat het huisje niet los verkrijgbaar is. Het is dus een onderdeel van de slak, zoals de knieschijf een onderdeel is van ons lichaam. Een slak kan zich niet losmaken uit zijn huisje zonder de geest te geven. Sterker nog: het huisje houdt bepaalde organen op hun plek. Heb je te maken met een naaktslak, dan kun je te maken hebben met een wezen met een illustere naam als de Tijgerslak, de Lichte aardslak, de Zwervende akkerslak, de Duistere wegslak en de Egel-wegslak. Die laatste vind ik wel heel erg mooi met die uitstulpingen op zijn lijf die in de gids ‘tuberkels’ worden genoemd.

Op zoek naar slakken dus. Om ze te bestuderen in hun leefomgeving. De Basisgids Slakken is een goudmijn voor wie de prachtige landslakken in ons land wil herkennen. Koop een exemplaar en je bent voorlopig niet klaar met de slakken in tuin, park, bos en ik weet-niet-waar. Een fraai nieuw deel in de serie basisgidsen van KNNV Uitgeverij waarin eerder delen verschenen over mossen, korstmossen, composieten, grassen en orchideeën.

Basisgids Slakken / Bert Jansen / KNNV Uitgeverij / paperback

De beste reisgidsen voor vogelaars:

Geweldige natuurreisgids voor de Provence en de Camargue! Engelstalig.	Ontdek de beste vogelgebieden in Extremadura (en veel meer). Engelstalig.
Een geweldige natuurgids om het Waddengebied te ontdekken!	Nog zo'n geweldige natuurgids, nu om de Veluwe te ontdekken.
Per provincie de beste vogelgebieden met beschrijving.	Een reisgids naar een bijzonder gebied.
Nederlandstalige natuurreisgids naar één van de beste vogelgebieden in Europa.	Nederlandstalige natuurreisgids voor wie vogels wil kijken in Noordoost-Duitsland.
Costa Rica behoort tot de beste landen ter wereld om vogels te kijken!	Nederlandstalige vogelreisgids naar Extremadura, één van de beste gebieden in Europa om vogels te kijken.
Weer zo'n fijne natuurreisgids voor wie vogels wil kijken op dit bijzondere Griekse eiland.	Wist je dat je uitstekend kunt vogels kijken op Mallorca? Deze gids beschrijft de beste vogelgebieden.
Ontdek de mooiste natuurgebieden in België.	Helaas uitverkocht, maar deze gids koester ik. Beschrijft de beste vogelgebieden in Zuid-Frankrijk. Kun je hem bestellen, dan zeker doen (mits tegen een redelijke prijs uiteraard).
Beschrijft de beste vogelgebieden in Noord-Frankrijk. Helaas ook uitverkocht. Kun je hem tegen een redelijke prijs bestellen, dan zeker doen.	Een (natuur)reisgids naar een bijzondere vakantiebestemming.
De 50 spectaculairste wandelroutes ter wereld!	Deze geliefde vakantiestemming heeft je ook op het gebied van vogels kijken heel veel te bieden. Inclusief een beschrijving van De Brenne. Engelstalig.
De meest complete natuurreisgids naar de Dordogne. Engelstalig.	De meest complete natuurreisgids naar de Cévennes. Engelstalig.
Zuid-Portugal heeft spectaculaire natuur te bieden. Ontdek het in deze Engelstalige natuurreisgids.	Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Centraal-Europa.
Voor wie een rustige (natuur)camping zoekt in Italië.	Bevat een overzicht van de beste vogelgebieden in Nederland en België.
Een leuk reisgidsje om de onderwaternatuur in de Middellandse Zee te ontdekken.	Wat mij betreft is Zeeland de mooiste provincie van Nederland.
Voor wie een rustige camping zoekt in Polen, Tsjechië en Slowakije.	Piemonte in het noorden van Italië heeft alles wat een vakantieganger met liefde voor de natuur verlangt.
Ontdek de natuur in Drenthe te voet.	Orta San Guilio, een bijzonder stadje gelegen aan de voet van de Alpen.
Voor wie wandelen wil op IJsland.	Is er een betere manier om Schotland te verkennen dan te voet?
De mooiste wandelingen over de Utrechtse Heuvelrug.	Ontdek de mooiste plekjes in Italië.
De mooiste wandelroutes in Midden-Zweden.	Wandelingen voor beginners en gevorderden door één van de mooiste regio's in Frankrijk.
De mooiste wandeltochten door Bretagne.	De beste plaatsen om walvissen te kijken. Dat wordt een bijzondere vakantie!
Het langste natuurpad van Nederland is tevens het beste pad om vogels te kijken!	Uit in eigen land: maar liefst 80 natuurtochten in Nederland.