Recensie: Basisboek Veldbiologie, Sander Turnhout

Zelf op onderzoek uit in de natuur, hoe pak je dat aan? Als ‘gewone’ natuurliefhebber, als zogenaamde amateur? Dat valt voor veel mensen niet mee. Onderzoek doen vergt veel kennis. Niet alleen van de flora en fauna in een gebied en de samenhang tussen soorten, maar ook kennis over de ecologie van het gebied. Veldbiologie dus, met een hoofdletter V. Het Basisboek Veldbiologie van Sander Turnhout leert je niet alleen planten en dieren te herkennen, maar leer je ook naar de samenhang in natuurgebieden te kijken. Het is een uitstekend hulpmiddel voor iedereen die op onderzoek uitgaat in een (natuur)gebied.

Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers

Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? Wat blijkt? Een goede verrekijker hoeft niet duur te zijn!

Het nieuwe Basisboek Veldbiologie is een omvangrijk boek. Het is feitelijk een herziene editie van het basisnatuurboek Zelf de Natuur in dat in 2002 verscheen. Maar die gids bleek bijna twintig jaar later behoorlijk achterhaald. Nieuwe soorten deden hun intrede en ook de mediawereld veranderde ingrijpend. Tal van natuurorganisaties introduceerden een jaarlijkse telling, een app of website. En daarbij komt dat de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie haar honderdjarig bestaan vierde. Alle reden dus om een nieuw basisboek uit te brengen. Auteur Sander Turnhout werd daarbij geholpen door tal van specialisten van organisaties als De Vlinderstichting, Vogelbescherming, RAVON en andere organisaties. Kwaliteit gegarandeerd dus.

Voordat het Basisboek Veldbiologie ingaat op het herkennen van planten en dieren, kom je eerst uitgebreide hoofdstukken tegen over de natuur en de onderlinge samenhang in natuurgebieden. Ik vind dit heel informatieve hoofdstukken. In het hoofdstuk Mens en natuur lees je bijvoorbeeld over de ontwikkeling in visies op de natuur. Hoe wij ons tot de natuur verhouden, is behoorlijk aan verandering onderhevig geweest in de loop der eeuwen. De natuur was in een vroeg verleden bron van voedsel, ontzag, inspiratie en vooral van: angst. Vanaf het moment dat we leerden schrijven, plaatsten we ons buiten de natuur. Filosofen van voor de jaartelling begonnen de natuur om hen heen te verklaren. En die verklaringen werden soms eeuwenlang als de allerhoogste kennis beschouwd. Denk aan Aristoteles wiens kennis tot laat in de Middeleeuwen als richtinggevend werd beschouwd. Het christendom maakte van de mens de heerser over de schepping. De Verlichting leidt tot opvattingen dat de natuur door de wetenschap begrepen kan worden en er ook door wordt gecontroleerd. Zolang de natuur nut heeft, mag ze er er zijn. Deze instrumentele benadering bepaalt helaas nog altijd voor een groot deel onze omgang met de natuur.

Dan moeten we maar eens de natuur in. Nederland kent verschillende soorten natuur. Maar wat verstaan we precies onder natuur? Het Basisboek Veldbiologie neemt aan aantal natuurtypen als uitgangspunt. Deze natuurtypen bepalen het landschap in ons land. Duinen, bos, heide, grasland, stad en dorp zijn natuurtypen die met het land verbonden zijn. Nederland ligt in een delta en dus vind je hier ook natuurtypen die verbonden zijn met water: de zee, het rivierengebied, hoogveen en laagveen. Helaas worden al deze natuurtypen bedreigd en ook daar lees je in een boeiend hoofdstuk over. Het zal niet verbazen dat verkleining en versnippering, vervuiling, vermesting en verdroging belangrijke oorzaken zijn voor de achteruitgang van de biodiversiteit in ons land.

recensie basisboek veldbiologie sander turnhout

Dan over naar ‘het echte werk’. Het herkennen van planten, dieren en andere organismen. Het Basisboek Veldbiologie is een veldgids die de meest voorkomende soorten behandelt. Paddenstoelen, mossen, planten, vogels, zoogdieren, insecten, reptielen, amfibieën en vissen worden in uitgebreide hoofdstukken besproken. Voor Dieren en wieren van strand en zee is een apart hoofdstuk ingelast, een hoofdstuk waar ik als kustbewoner zeer in ben geïnteresseerd. De zee is in tal van ontstaansmythologieën die het leven heeft voortgebracht. De zee is een natuurtype dat boordevol leven zit. Een heel boeiend biotoop dus. Zeer dynamisch ook, waar eb en vloed heersen onder invloed van wind, stroming en hemellichamen. Het strand is arm aan diersoorten, maar toch kun je ook hier onderzoek verrichten door schelpen te jutten of te zoeken naar fossielen (op plaatsen als de Kaloot bij Vlissingen en het strand bij Cadzand bijvoorbeeld). Het wad daarentegen is een zéér rijk biotoop. Informatieve hoofdstukken over de herkenning van schelpen, kwallen, schaaldieren, stekelhuidigen en zeezoogdieren wijden je in het leven langs onze kust in. Compleet met fraaie kleurenfoto’s en toegankelijke beschrijvingen.

Dan zijn we overigens al heel wat interessante hoofdstukken voorbij. Denk aan Vissen en andere zoetwaterdieren. En Bomen en struiken. De zwarte strepen aan de buitenkant van het boekblok maken het navigeren in het basisboek heel eenvoudig. Zo weet je in een mum van tijd waar je de vogels, amfibieën, zeezoogdieren en al die andere verschijningsvormen kunt vinden. En leer je hoe je al dat leven op het spoor kunt komen. Let je bij de vogels op het geluid dat ze maken, daar let je bij zoogdieren op de sporen die ze achterlaten. Wil je onderzoek doen naar de muizen die in een gebied voorkomen, dan biedt de Zoekkaart muizenschedels uitkomst. Je moet daarvoor wel eerst een aantal braakballen van uilen verzamelen… Uitgebreide registers helpen je het navigeren in het basisboek te vergemakkelijken of brengen je op het spoor van digitale informatie.

Ik blijf bladeren in het Basisboek Veldbiologie. Als vogelaar ben ik natuurlijk ook bijzonder geïnteresseerd in de vogels die worden beschreven. De meest voorkomende soorten die typisch zijn voor ons land worden beschreven, compleet met foto. Bij lange na dus niet alle vogelsoorten die je in ons land kunt zien, maar wel vogels die in het kader van natuurbescherming relevant zijn. Geen enkele natuurbeheerder zal vooralsnog het beleid afstemmen op de hop of steenarend. Maar de grutto en andere weidevogels zijn juist heel typisch voor ons land. En dat exoten als halsbandparkiet en nijlgans ons land veroverden, is ook relevant als je veldonderzoek gaat doen.

Een kloeke veldgids waarmee je op onderzoek uit kunt in het veld. Voor wie onderzoek wil (gaan) doen in een (natuur)gebied een uitstekend hulpmiddel. Niet alleen om soorten te leren herkennen, maar ook om te ontdekken wat hun onderlinge samenhang is en welke factoren een bepalende rol spelen in dat gebied. Wie als amateur onderzoek gaat doen in een gebied, die heeft met deze gids goud in handen. Evenals studenten biologie en beginnende onderzoekers en iedereen die de natuur in ons land nog beter wil begrijpen.

Basisboek Veldbiologie / Sander Turnhout / KNNV Uitgeverij / als paperback

De beste verrekijkers van dit moment

De Vortex Diamandback HD 10x42 is vernieuwd. Wat mij bij het testen opviel was het stoere uiterlijk, de heerlijke handligging en het heldere beeld. De vormgeving vind ik uitgekiend. Ik ben heel enthousiast over deze verrekijker en dus is dit voor mij hét instapmodel voor beginnende vogelaars en 'gewone' natuurliefhebbers.

Door Roots Magazine verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse.

Een comfortabel laag gewicht en biedt een haarscherp beeld. Dit is met de Vortex Diamondback  en de Nikon Prostaff P7 dé verrekijker voor beginnende vogelaars en 'gewone' natuurliefhebbers.

Nikon is voor mij een merk waar ik niet direct aan denk als ik aan verrekijkers denk. Maar test ik een Nikon verrekijker dan valt me altijd op hoe contrastrijk en helder de beelden zijn. En dat geldt ook voor het vernieuwde model Nikon Prostaff P7 8x42.

GPO is één van de meest populaire merken van dit moment. De makers hebben hun sporen verdiend in de wereld van de verrekijkers. In het middensegment is dit een heel gunstig geprijsde verrekijker die en rustig en haarscherp beeld levert. 

Nikon is voor mij een merk waar ik niet direct aan denk als ik aan verrekijkers denk. Maar test ik een Nikon verrekijker dan valt me altijd op hoe contrastrijk en helder de beelden zijn. Door het relatief lage gewicht biedt deze verrekijker ook nog eens een hoog gebruikscomfort.

De verrekijkers van Zeiss staan garant voor kwaliteit. In het middensegment tot € 600 is dit één van de topkijkers. Deze verrekijker levert een hoog gebruikscomfort.


GPO is één van de meest populaire merken van dit moment. De makers hebben hun sporen verdiend in de wereld van de verrekijkers. De GPO Passion HD 10x42 is in deze prijsklasse het meest betaalbare model. Het beeld is natuurgetrouw, contrastrijk en superhelder. 


Een aantrekkelijke prijs-kwaliteitverhouding in deze prijsklasse.

De verrekijkers van Leica staan heel hoog aangeschreven onder vogelaars. De modellen zijn robuust en stoer. Deze verrekijker is voorzien van hoogwaardige technologie en biedt een haarscherp beeld.

Scherp en helder beeld van rand tot rand. Dit is een echte topkijker van het gerenommeerde Amerikaanse merk Vortex. Deze kijker heet een extreem breed beeld en ligt heerlijk in de hand.

Dé nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nóg meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 159 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment!

Na de NL Pure hét topmodel van Swarovski. Nog altijd een revolutionair model dat garant staat voor levenslang fabuleuze kijkervaringen. En nu ook nog eens behoorlijk in prijs verlaagd!

Hét topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker!

Duurzame producten voor de vogels in je tuin

Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin.