Recensie: ANWB Amfibieën- en reptielengids, Jeroen Speybroeck (red.)

Tjonge, alweer zo’n formidabele veldgids in de serie van ANWB: de ANWB Amfibieën- en reptielengids van Jeroen Speybroeck. De ondertitel geeft al aan wat je in deze veldgids zult aantreffen: alles over alle Europese soorten. Blader door de gids en je bent verkocht denk ik. Duidelijke foto’s en illustraties, uitgebreide beschrijvingen. Een gids voor iedere liefhebber van amfibieën en reptielen.

De uitgever omschrijft de ANWB Amfibieën- en reptielengids als een veldgids en als een handboek. Beide kwalificaties worden waargemaakt. In deze veldgids vind je immers alle 221 soorten amfibieën en reptielen die in Europa voorkomen. En daarbij hebben de auteurs oog voor de kleinste details. Zelf groeide ik op het eiland Tholen op en was ik al blij met een bruine kikker of een gewone pad. In Alblasserdam, onze huidige woonplaats, vind ik af en toe een kleine watersalamander. Maar echt blij werd ik tijdens onze vakanties in De Brenne in Frankrijk. Wat te denken van de marmersalamander, de Europese moerasschildpad en de geelgroene toornslang? En dan heb ik het nog niets eens gehad over de honderden boomkikkers die ik daar in koor hoorde kwaken zodra de schemering inviel.

Met de ANWB Amfibieën- en reptielengids in de rugzak kun je tot in alle uithoeken van Europa aan de slag. Waarbij de nieuwste inzichten worden gehanteerd. Dat wil zeggen, soorten die voorheen als één werden gerekend, worden nu apart vermeld. De poelkikker en de bastaardkikker bijvoorbeeld. Geen groene kikkers meer, maar zelfstandige soorten. Waarvan de leefgebieden trouwens flink overlappen. Dat maakt het determineren niet eenvoudiger, maar daar heb je nu juist een goede veldgids als deze voor.

Tja, ik moet toch een soort selecteren die als voorbeeld dient. Ik kies voor de marmersalamander, omdat ik die als bij verrassing vond daar in de Brenne. Of beter gezegd: mijn kinderen toverden het prachtige dier vanonder een steen vandaan. Je hebt in Europa de marmersalamander en de dwergmarmersalamander. Die laatste komt in het zuiden van Spanje en Portugal voor. De leefgebieden van beide soorten overlappen elkaar nauwelijks. De marmersalamander komt in het westen van Frankrijk voor, in het noorden van Spanje en Portugal. Van de marmersalamander vind je drie gedetailleerde illustraties: van mannetje en vrouwtje en van het onderaanzicht. Van de dwergmarmersalamander alleen het onderaanzicht. De twee soorten lijken sterk op elkaar, maar de onderkant wijkt aardig af: die van de dwergmarmersalamander heeft een lichtere onderzijde. De omschrijving en aanvullende informatie is uitgebreid en toegankelijk geformuleerd. Om het toch was moeilijker te maken: de marmersalamander brengt regelmatig hybriden voort met de kamsalamander. Kijk, dan krijg je kruisingen die je bij twee soorten kunt onderbrengen.

Op de andere pagina trouwens nog een foto van een vrouwtje marmersalamander die ik direct herken. Zo-een kwam er onder de steen in de Brenne vandaag.

Op dezelfde indrukwekkende manier gaan de auteurs van de ANWB Amfibieën- en reptielengids in op de kenmerken van kikkers, padden, slangen, hagedissen, schildpadden en wormhagedissen. Dit is echt een gids om je vingers bij af te likken. Neem ook eens de pagina met springkikker en Italiaanse springkikker. Gedegen informatie met oog voor de kleinste details. Bij de ene soort is het trommelvlies even groot als het oog en bij de andere kleiner dan het oog. Dat wordt nog flink puzzelen! Ik adviseer je om zoveel mogelijk foto’s te maken van de amfibieën en reptielen die je ziet. Dan kun je achteraf thuis altijd nog even puzzelen.

Ik bespreek de ANWB Amfibieën- en reptielengids halverwege februari. Nog geen koudbloedige amfibieën te zien. Reptielen al helemaal niet. Ik lees op waarneming.nl alleen waarnemingen van de roodwangschildpad (deze exoot staat ook uitgebreid beschreven in de ANWB Amfibieën- en reptielengids). Geen ringslangen dus, zelfs niet in de Zouweboezem. Hoewel. Een van mijn Vlaamse vrienden die ik vorige week over Goeree-Overflakkee leidde, vertelde me dat het in januari uitzonderlijk warm was met tien graden. Opeens zag hij de groene kikkers in zijn vijver omhoog komen. Daarna werd het weer wat kouder en zakten de kikkers weer terug de modder in. Ik zal de gids dan ook vermoedelijk pas over een paar weken gaan gebruiken.

Maar dat ik hem ga gebruiken is wel duidelijk. Ben je geïnteresseerd in amfibieën en reptielen, dan kun je niet om de ANWB Amfibieën- en reptielengids heen. Een dijk van een gids. Niet aarzelen dus.

ANWB Amfibieën- en reptielengids / Jeroen Speybroeck / Kosmos Uitgevers / paperback

Andere veldgidsen in deze serie:

anwb vogelgids van europa paperback
recensie anwb vlindergids heiko bellmann