Recensie: Alleen hij, Andrew Gross

Niet alleen natuurboeken lees ik. Af en toe verslind ik ook een ‘gewoon boek’.  Een thriller bijvoorbeeld. De afgelopen week las ik Alleen hij van Andrew Gross. Een thriller die zich afspeelt op een wel heel sinistere locatie: Auschwitz. Een Joodse wetenschapper is in het concentratiekamp belandt, maar zijn kennis is van absoluut belang voor de ontwikkeling van een nieuw wapen. Wie dat wapen als eerste heeft, zal de oorlog winnen. De geallieerden versus nazi-Duitsland. En slechts één man kan de wetenschapper uit het verschrikkelijke oord halen. Gaat het hem lukken?

Alleen hij, een heerlijk dikke thriller waarin ik bleef lezen. Eerlijk gezegd heb ik bij dit soort thrillers soms de neiging om te snel te gaan. Snel lezen om de clou van een hoofdstuk te ontdekken. Snel lezen, omdat ik het verhaal zo meeslepend vind dat ik de uitkomst wil weten. Dat had ik ook nu weer. Wat is het geval?

De Amerikanen zijn eindelijk op de hoogte gebracht van de verschrikkingen die de nazi’s uithalen met de Joodse burgers. Twee mannen die uit Auschwitz ontsnapten hebben hun verhaal tot in de kleinste details met de geallieerden gedeeld. Overigens: die ontsnapping berust op waarheid. Rudolf Vrba legde zijn ontsnapping uit het concentratiekamp vast in het indrukwekkende boek Ik ontsnapte uit Auschwitz. Op dit soort van historische gebeurtenissen baseerde Andrew Gross zijn boek Alleen hij. Alleen verzon hij er een paar elementen bij.

recensie alleen hij andrew gross

Want: een Joodse wetenschapper, Alfred Mendl is in het bezit van de kennis over een bepaald onderdeel om een atoombom te maken. Jarenlang is hij met zijn vrouw en dochter de dans ontsprongen. Het gezin verblijft ergens in Frankrijk en wordt door vervalste paspoorten gevrijwaard van deportatie. Een historisch feit trouwens, dat van die vervalste paspoorten en een groep Joden in Frankrijk. Helaas, de vervalsing wordt opgemerkt en alle Joden uit het tehuis worden op transport gezet. Aangezien hij de enige is die beschikt over de kennis, is het van levensbelang voor de geallieerden om hem te bevrijden uit het concentratiekamp. Voor zover dat nog mogelijk is, want over zijn lot is niets bekend.

Nathan Blum, een jonge Pool van Joodse afkomst, heeft kunnen ontsnappen naar Amerika waar hij werkt als vertaler. Hij verkeert in de veronderstelling dat zijn familieleden zijn omgebracht door de Duitsers. Vader, moeder en zus. Allemaal geëxecuteerd als vergelding voor een moordaanslag op een hoge Duitse pief. President Roosevelt en zijn staf smeden een gewaagd plan om Alfred Mendl uit Auschwitz te laten ontsnappen. En Nathan Blum is daar de geknipte persoon voor. Hij krijgt een korte training en wordt dan in Europa, vlakbij het concentratiekamp, gedropt.

Wat volgt zijn levensechte beschrijvingen van het kampleven. Een aantal andere personen wordt geïntroduceerd. Waaronder ene Leo, een schaakwonder met een fotografisch geheugen. En de vrouw van de kampcommandant die walgt van de praktijken in het kamp. De twee krijgen een bijzondere verhouding. Of die is gebaseerd op historische feiten, betwijfel ik.

Het perspectief van waaruit het verhaal wordt verteld is dat van een oude man die ernstig ziek is. Hij heeft zijn leven lang gezwegen over de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Maar zijn dochter dringt aan op openheid en dus vertelt hij het verhaal, zijn verhaal. Wie hij is en welke rol hij speelde in het geheel, ontdek je pas helemaal aan het einde van Alleen hij.

Weer een boek over de Tweede Wereldoorlog. Een thriller dit keer. Eén waarin feit en fictie op een verdraaid goede manier in elkaar zijn verweven. Lukt het Nathan Blum om de wetenschapper uit Auschwitz te krijgen? Lukt het de Amerikanen om de gewenste kennis over de atoombom te bemachtigen? Wie overleeft en wie niet? Want dat er mensen dood gaan, dat is helder. Kan het anders, daar in de hel die de nazi’s hebben gecreëerd?

Alleen hij / Andrew Gross / De Fontein / als paperback en als e-book

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!