Moeder, ‘mam’, zoals het in 12 vogels die je leven redden is vertaald, is het cement in het gezin, maar wordt getroffen door een tumor in haar hoofd, een Dodelijke Diagnose, ‘onze Nep-Oorlog’. Vervuld met duistere gedachten wandelt Charlie Corbett de heuvels in. De heuvels van Pewsey Vale, die bezaaid zijn met grote, lege vlakten. Hij gaat zitten en kijkt omhoog naar de loodgrijze lucht. Niemand die hem ooit geleerd heeft om over je gevoelens te praten. Zijn hersenen raken bevroren. Hij beseft alleen op de wereld te zijn. Niemand die hem helpen kan.

Tot hij de leeuwerik hoort.

‘De opstijgende, rollende, vloeiende klanken die boven me door de lucht zweefden waren een injectie van hoop in mijn ziel. Het leek wel een extase die zich hoog boven mijn hoofd afspeelde.’

Dit lied voert hem terug naar zijn jeugd. Naar de tijd van vakantiewerk op het land, op de akker waar hij wildehaverhalmen verwijderde uit het gerst. Voor anderhalve pond per uur en onder begeleiding van wel honderd leeuweriken. De dieren van het veld werden zijn vrienden, maar op den duur toch een soort verwaarloosde vrienden. Het leven slokte hem op, om zo te zeggen.

Maar de ellende van mams nam bezit van hem en op een kwade dag wordt Charlie wakker met het gevoel dat een dikke vriend een concertvleugel op zijn borst had gezet en er zelf bovenop is gaan zitten. Een leven in een soort ‘carcinogene schemerzone’ is aangebroken: hard werken en gewoon doorstampen en buiten als een gek staan roken en altijd de telefoon opnemen zodra er een familielid belt. Langzaam maar zeker word je al lezend de depressie van de auteur ingezogen.

‘Als ze geluk heeft haalt ze Kerstmis nog, meneer Corbett.’ Het was 23 december en het einde naderde. Niemand die vader ooit had zien huilen, maar tot grote consternatie zag Charlie zijn vader, de grote bulktanker die het hart van hun gezinsleven vormde, lichamelijk en geestelijk instorten. Toch keerde mams terug naar huis, tot grote vreugde van de schrijver die zijn geluk niet op kon, maar al snel zijn geluk in ellende zag keren: om zes uur kwamen de ambulancebroeders haar weer ophalen. Weg was ze en al snel was haar leven voorbij.

Verdriet is een rare snuiter, bedenkt de schrijver. Hij droomt over zijn ouderlijk huis, over zijn moeder. Ze troost hem. Zijn broer neemt met dromen geen genoegen en bezoekt een medium die in eerste instantie een oudere man doorkrijgt en daarna begint over een sprankelende vrouw. Ook het medium is niet in staat het verlossende contact met mams te herstellen en aan de ellende komt geen eind.

Een collega, een Amerikaan en waarachtig niet de meest intieme collega, stelt hem de ontnuchterende vraag die anderen niet stelden: ‘Red jij je een beetje?’

Mary dan, zijn vrouw. Zij is de drukste persoon die hij kent. Toch is zij degene die hem van repliek durft te dienen, die de vragen stelt die andere niet stelden. Ook de Mary die regelmatig in het buitenland werkt. En terwijl zij ver weg is, drinkt Charlie zijn ellende weg, zakt hij nog dieper in de ellende die allang een depressie is.

Maar aldoor ontmoet hij de vogels. Vogels uit zijn jeugd. Vogels die hij met nieuwe ogen leert zien. De roodborst, de huismuis, de leeuweriken, de zwaluwen, de goudvink, de wulp en tjiftjaf. De kerkuil ook, maar die bezorgt het jonge gezin dat aan het eind van het boek gelukkig en wel in de auto naar vaders huis rijdt, bijna een vroegtijdige dood. Charlie slingert de auto over de weg om de kerkuil te ontwijken.

Het zijn de vogels die de auteur door het leven slepen. Wijzen hem de weg naar boven. Ze redden hem uit zijn depressie. Hij leert opnieuw naar de natuur te kijken, te luisteren, te observeren.

‘Sinds ik die eenzame leeuwerik op de heuvel in Wiltshire zag, leer ik elke dag, beetje bij beetje, over de helende kracht van de vogels en de dieren en het landschap waarin ze wonen.’

Maar wat de sleutel voor het geheim van een gelukkig en vervullend leven is, dat weet hij zelfs jaren na de depressie nog altijd niet. Maar nergens wil hij liever zijn dan in de natuur, met de dieren, de vogels. Jarenlang had hij de natuur genegeerd. Hij was zijn verwondering over de natuur verloren. En daarmee ook zijn eerbied voor de natuur. ‘En zonder eerbied hebben we niets.’

Hoe je gelukkig kunt worden van de natuur. Zo luidt de ondertitel van het boek 12 vogels die je leven redden. Misschien moet je zelf in een situatie van diepe ellende hebben verkeerd, om meegezogen te worden door het verhaal van de auteur en zijn depressie en zijn observaties van de lieflijke vogels om hem heen. Zo diep hoeft de ellende trouwens niet te zijn. Dat de natuur balsem voor de ziel kan zijn, daarin stem ik van harte met de auteur in. Je hart en zintuigen laven aan wat de natuur de toedient kan een louterende en op zijn minst rustgevende uitwerking hebben.

Daarom morgen de natuur maar weer in! Vogels kijken. Maar daar heerst dan wel een paradox. Want diezelfde vogels (en alle dieren en planten) leiden er hun eigen autonome leventje leiden en hebben mij daarbij volstrekt niet nodig. Mijn bestaan laat de vogels onverschillig, hooguit vliegen ze voor me uit, omdat ze zich door mij bedreigd voelen. Een potentieel gevaar. Dat wezen op twee poten waarvan sommigen troost ontlenen aan het leven van de vogels. Troost van buitenaf. De vogels als de goden die troosten.

Geen enkele vogel die ooit troost ontlenen zal uit het zien van een mens.

12 vogels die je leven redden / Charlie Corbett / Meulenhoff / als hardcover en als e-book