De heggenmus is zo gewoon, dat hij je haast niet opvalt. Deze algemene broedvogel kom je in het hele land tegen, behalve dan in het noordoosten. Het Groninger land is kennelijk niet heel geschikt voor deze onopvallende zangvogel. En dat klopt, want ik lees in het Handboek Vogels van Nederland en België dat de heggenmus het niet zo heeft op agrarisch gebieden. Te weinig begroeiing waarschijnlijk. Maar ondanks dat is de heggenmus een van de meest algemene vogels van Nederland met 200.000 tot 250.000 broedpaartjes. En in Vlaanderen zo mogelijk nog meer: tot wel 500.000 broedpaartjes.

De heggenmus is in ons land een standvogel. Je kunt hem dus het hele jaar door zien. In het najaar passeren talloze heggenmussen ons land, op weg naar zuidelijker gebieden. In de tweede helft van september en eerste helft van oktober is de piek van de najaarstrek. Dan kun je ze langs de kust overal tegenkomen. En daar filmde ik deze heggenmus dan ook. In de Westplaat, onder de rook van de Europoort.

Legendarisch verhaal over de heggenmus

Een van de meest legendarische verhalen over vogels die ik ken, is een verhaal over de heggenmus. Een of andere dominee nam in het Victoriaanse tijdperk de heggenmus als voorbeeld. De gelovigen konden een voorbeeld nemen aan dit bescheiden vogeltje. Jaren later onderzocht een wetenschapper het gedrag van heggenmussen. En wat bleek? Overspel is eerder regel dan uitzondering bij de heggenmus. De vrouwtjes bieden zichzelf stiekem aan buurmannen aan. En ondergeschikte mannetjes nemen hun kans waar als de dominante man even niet aanwezig is. Promiscuïteit is de norm bij de heggenmus. Arme brave dominee, maar gelukkig voor hem heeft hij geen weet van het onderzoek. Ik kwam het verhaal tegen in het buitengewoon leuke boekje Vogels en de liefde. Later las ik hetzelfde in het onvergetelijke dagboek van Dirk Draulans, In de Putten.

Hoe dat komt trouwens? Het blijkt dat de mannetjes en vrouwtjes hun eigen territoria hebben. En die overlappen elkaar. En ja, dan kom je wel eens een goede buur tegen… Zou je goed kijken, dan heb je best kans dat je ziet dat een vrouwtje plots twee mannetjes heeft. Een extra kracht om haar jongen te voeden. Vrouwtjes met twee mannetjes brengen gemiddeld meer jongen groot. En dat is nu juist de bedoeling.

Er zijn overigens maar weinig vogels die monogaam leven. Zelfs bij het monogame leven van de knobbelzwaan valt een kanttekening te plaatsen. Er komen meer echtscheidingen voor dan je zou denken. Zo zie je maar, Victoriaans is de natuur nooit geworden. Dat was en is een door mensen bedacht frame.

Strooigoed met meelwormen

Welaan, terug naar de mijn onderwerp. Als een muis kruipt hij over de grond. En als hij wil imponeren, dan doet hij dat in een top van een boom, op een hek of een andere verhoging. Wil je de komende maanden een heggenmus in de tuin, strooi dan wat zaad uit. Zoals je aan zijn spitse snavel kunt zien, is de heggenmus een insecteneter. Maar in de winter vult hij zijn kostje aan met zaad. Overigens kun je ook mixen kopen die gedroogde meelwormen bevatten. Dat stelt de heggenmus ook zeer op prijs. Vooral als het heeft gesneeuwd of geijzeld. Dan is het dierlijke voedsel schaars.

Maar daar heeft mijn mus nog geen last van. Het is oktober en er is nog volop voedsel te vinden. Hoog in de top kijkt hij uit over de Westplaat: