In de tuin van ons vakantiehuis aan het Comomeer stond een Chinese roos die vergeven was van de bladluizen. Op elke bloem enige tientallen en misschien wel honderden bladluizen. De mieren zijn verzot op de honingdauw die de bladluizen produceren. In ruil voor dit ‘suikerwater’ beschermen de mieren de bladluizen zelfs. Je zou de mieren kunnen beschouwen als de herders van de mieren. Als je goed kijkt, houden de mieren contact met de luizen door met hun voelsprieten te zwaaien en te aaien.
In het gloednieuwe boek van Monica Wesseling, Van hommel tot hooiwagen, lees ik dat werksters en mierenkoningin snel opneembare energie nodig hebben. En dat honingdauw, oftewel: luizenpoep, hen deze energie verschaft. De luizen zuigen plantensappen op, maar gebruiken alleen de eiwitten en mineralen. De meeste suiker en water worden uitgepoept als honingdauw. ‘Door met de poten op het achterlijf van de luis te trommelen, zet de mier de luis aan tot poepen. Mieren eten zoetigheid. Om zeker te zijn van een constante levering, houden de mieren er luizenkolonies op na. Ze beschermen de luizen tegen vijanden, waaronder het lieveheersbeestje.’
De mieren en bladluizen op de Chinese roos intrigeerden me bijzonder. Maar ze met mijn gewone camera kon natuurlijk wel, maar heel groot zou ik ze niet in beeld krijgen. Dat was anders met de clip-on macrolens voor mijn smartphone. Een heel goedkope oplossing om close-up opnames te maken van piepkleine beestjes. Wat dan wel een uitdaging is om de beelden niet te veel te laten trillen en schokken. Want macrofilmen betekent dat zelfs de kleinste beweging met je hand (of van het blad) vreselijk hard ‘doorslaat’. Niet om aan te gluren.
Oplossing: knip de bloem compleet met luizen en mieren af en leg ze op het tafelzeil. De smartphone kon ik nu op zijn kant op de tafel laten rusten. En dat levert een veel stabieler beeld op. Voordat je me gaat betichten van dierenmishandeling: na afloop heb ik de bloem weer terug gehangen in de Chinese roos. De bloem zal weliswaar verleppen, maar de mieren zijn niet achterlijk. In het nieuwe boek van Monica Wesseling lees ik zelfs dat de mieren in hun kaken luis voor luis naar een andere tak of verse groeitop overbrengen. Zo ver gaat de liefde van de mieren voor de bladluizen. Een mooi voorbeeld van een bijzondere relatie tussen twee diersoorten. Een symbiose wordt dat genoemd waarbij de één bescherming krijgt en de ander voedsel.
Maar ja. Waarom moeilijk doen wanneer het makkelijk kan? Zo werkt het (ook) in de dierenwereld. Ik dacht: laat ik eens een druppel jam op de bloem deponeren. Ik verzeker je: dan zijn de bladluizen snel vergeten. Zie hoe een mier verlekkerd zijn snoet in de druppel jam steekt om niet meer los te laten. Na een tijdje kwamen een paar andere mieren aan drentelen die zich ook niet bedenken. Lekker smikkelen van de jam.
Leestip
Fotograferen en filmen met de smartphone vraagt een heel andere aanpak dan met een ‘gewone’ camera. De meeste mensen weten niet eens welke mogelijkheden de smartphone biedt. Het boek Smartphonefotografie helpt je om te ontdekken wat je met je smartphone kunt doen. De auteur pretendeert zelfs dat je voortaan je gewone camera thuis kunt laten. Nu ja, zover wil ik niet gaan, maar ik ben wel onder de indruk van de mogelijkheden die mijn smartphone ook op het gebied van fotografie en filmen te bieden heeft.
Dan nu mijn filmpje over de mieren, bladluizen en de druppel jam:
De beste verrekijkers om insecten te bekijken:
#1. Pentax Papilio II 8.5×21
Let je uitsluitend op de close focus en het gewicht, dan heb ik hier een heel betaalbare verrekijker voor je gevonden met een extreem goede close focus. Niet voor niets de Papilio geheten, wat zoiets betekent als ‘vlinder’. Deze verrekijker stelt scherp op de ongelooflijke afstand van 0,5 meter. Ga languit in het gras liggen en bekijk de insecten van ontzettend dichtbij. En de prijs? Met iets van € 129 niet heel duur. Het beeld is echter niet te vergelijken met andere modellen in de categorie ‘Beter’. Maar ja, om insecten te kijken is dit een best model. En ga je naar een zonnige bestemming, dan kun je met dit model ook redelijk uit de voeten als je vogels wilt kijken. Zolang er maar veel zonlicht is!
#2. Vortex Diamondback 8×42
Een verrekijker van nog geen € 200 met een close focus van 1,5 meter. De meeste volwassenen zijn iets langer dan 1,5 meter en dus kun je met deze verrekijker je tenen bekijken mits je staat. En doordat je diagonaal kijkt, is de afstand vrijwel altijd meer dan 1,5 meter. Een betaalbare verrekijker van een gerespecteerd merk om insecten mee te kijken. Met een gewicht van bijna 700 gram wel aan de zware kant. Staat tegenover dat je er ook aardig mee kunt vogels kijken. Een leuk instapmodel dus.
#3. Kowa BD42-8 XD verrekijker
Een goede outsider in de prijsklasse tot € 500. Dit model van Kowa wordt hogelijk gewaardeerd vanwege zijn uitmuntende beeldkwaliteit. Ook de close-focus mag er zijn: 1,5 meter. Daarmee is deze verrekijker heel goed om insecten te kijken.
#4. Carl Zeiss Terra ED 10×25
Dit model is wat je noemt een pocketverrekijker. Ben je vrijwel uitsluitend op insecten gericht, dan wil je liever een zo klein en licht mogelijke verrekijker. Je steekt het in je jaszak en wandelen maar. Elke gram extra is er één te veel. En insecten kijk je meestal overdag en ook nog eens op zonnige momenten. Licht genoeg dus, zelfs voor een verrekijker met lenzen met een kleinere diameter. Zeiss is een van die befaamde merken die een pocketmodel aanbiedt dat net iets duurder is dan € 300. De close focus ligt op 1,9 meter. Het gewicht is aangenaam: 310 gram. Een leuk sportief model. Ook verkrijgbaar als 8×25. In verhouding wel wat duur.
#5. Meopta MeoStar B1 8×32
Ook weer een topmodel dat je zowel voor vogels- als voor insectenkijken kunt gebruiken (en voor andere dieren natuurlijk). De close focus ligt op 1 meter. Echt beregoed, want één meter is niets. Voor deze Meopta geldt hetzelfde als voor de Leica: het heeft een prijs. Ruim € 800. Dat is niet mals, maar daar krijg je wel iets voor terug. Een zeer goede verrekijker met een flink later gewicht dan grotere modellen. Ook deze Meopta is verkrijgbaar met een vergroting van 10.
#6. Leica Trinovid HD 8×32
Dit is een model om je vingers bij af te likken, als je op zoek bent naar de beste verrekijker om insecten of amfibieën te kijken. Leica is niet zomaar een merk, het is een merk in de categorie ‘Swarovski’. Je begrijpt wel, daar hangt een prijskaartje aan. De prijs van dit model ligt op ongeveer € 950. Maar je kunt er dan ook uitstekend mee vogels kijken (waarbij deze kijker in de schemering al snel te kort schiet). De close focus ligt op 1 meter. Het model van Pentax hierboven ‘doet het’ op een halve meter, maar één meter is ook buitengewoon goed hoor. Dit model is wel iets zwaarder dan de Pentax. Ook verkrijgbaar met een vergroting van 10x.
#7. Leica Ultravid 8×20 BR
Licht en compact en een close-focus van 1,8 meter. Leica is een topmerk en de serie Ultravid staat hoog aangeschreven. Deze verrekijker heeft lenzen met een diameter van 20 millimeter. Dat betekent dat hij bij weinig licht al snel te kort schiet. Maar ja, insecten vliegen op zomerse dagen en dan heb je eerder licht te veel dan te weinig. En amfibieën en reptielen worden ook pas wakker bij veel zonlicht. Wel een model in een duurdere prijsklasse, namelijk bijna € 700.
#8. Swarovski EL 8.5×42 W B Swarovision
Zo ongeveer de duurste verrekijker die er is. De Swarovski EL, alom beschouwd als de beste verrekijker van dit moment. Allereerst om vogels te kijken, maar met een close-focus van 1,5 meter kun je er natuurlijk ook uitstekend mee insecten en amfibieën kijken. Van het beeld kun je alleen maar dromen, zo fantastisch mooi. Ben je op zoek naar het beste van het beste, dan is dit een van de uitgelezen modellen. Maar ja, de prijs hé. Ga je puur om insecten te kijken nou een verrekijker van meer dan € 2.000 aanschaffen? Laat ik het zo formuleren: dat zou ik dan weer niet doen. Maar ik ben dan ook een Zeeuw. Natuurlijk, deze topkijker moet in dit overzicht, maar het is met enige schroom. Let bovendien op het gewicht: dat is met 800 gram in dit overzicht aan de hoge kant.