Het is weer kemphanentijd. Zo vlak voor de zomer keren de eerste groepen kemphanen weer terug vanuit het Hoge Noorden. En weet je wat zo aardig is? Het zijn allemaal mannetjes. De kraagveren wapperen vaak nog aan de nek. Wil je kemphaanmannetjes in zomerkleed zien, dan nu snel de slikgebieden opzoeken. 

Weet je waarom je nu al die mannetjes ziet? Ik lees erover in het boek Vogels en de liefde van Elvira Werkman. Je hebt een slag volk dat meent aan de natuur en aan het vogelrijk in het bijzonder enige fatsoenlijke moraal te ontlenen. Misschien heb ik het al eerder geschreven: er was eens een dominee die in zijn preek de heggenmus als voorbeeld aanhaalde. Zo bescheiden als dit vogeltje was… Een rolmodel voor wie de Victoriaanse waarden hoog hield. Toen biologen het gedrag van de heggenmus gingen bestuderen, ontdekten ze dat zowel mannetje als vrouwtje behoorlijk promiscue zijn. Oftewel: beide geslachten houden er in één lente meerdere partners op na.

De kemphanen kun je niet verdenken van het gehoorzamen aan de Victoriaanse waarden. Als het testosteron door de mannenlijven giert, houden ze hun uitbundige toernooien. De uitbundig uitgedoste mannetjes zijn bezig om een vrouwtje te veroveren, wat heet, ik lees in Vogels en de liefde dat ze, ‘al dan niet tegelijk’, meerdere vrouwtjes proberen te versieren. Puriteinen moesten maar niet te te veel naar de kemphanen kijken, mochten ze hun waarden willen behouden. Erger nog: de mannetjes paren en maken zich daarna uit de voeten. Nestelen en broedzorg laten ze over aan de vrouw(tjes). De vrouw achter het aanrecht en de mannen genieten van hun vrijheid. Dat past dan misschien weer wel heel aardig bij onze puriteinse medemens.

Dan snap je nu dat je in deze tijd van het jaar veel mannetjes kunt zien. Ze hebben hun vrouwtjes bezwangerd en genieten nu van hun vrijheid! In het Lauwersmeer werden vandaag tweehonderd kemphanen gezien. In de Biesbosch honderdvijftig. Helemaal uit het Hoge Noorden naar ons land gevlogen. Waar is de tijd dat de kemphaan ook in ons land een gewone broedvogel was? Ik herinner me mijn eerste nummer van tijdschrift Grasduinen. Dat had een artikel over de weidevogels, waaronder de illustere kemphaan met zijn bijzondere baltsgedrag. Voor mij een iconisch nummer dat ik natuurlijk allang kwijt ben. Maar het maakte me wel begerig om eens een kemphaan te zien.

Dat lukte me afgelopen vrijdag dan toch maar mooi in de Crezéepolder bij Ridderkerk. Het rivierwater was aan het ebben en op de drooggevallen modderbanken banjerden tientallen kemphanen. Mij waren toen de kraagveren helemaal niet opgevallen, maar nu ik het filmpje bekijk zie ik ze wel. Over een paar weken zijn de restanten van de kraag afgevallen. Maar nu kun je ze nog zien. Ik zeg: eropuit. Voor de kemphaan. Een fraaie steltloper waarvoor we ook eens een reddingsplan moeten schrijven. Na de ooievaar en zeearend wil ik ook de kemphaan terug als broedvogel.

Leestip

Hoe zit dat eigenlijk met vogels en de liefde? Zijn vogels voor altijd bij elkaar of vervluchtigt de liefde al snel? Zoveel vogels, zoveel liefdes, ontdekte Elvira Werkman toen ze in de vogelliteratuur dook en met tientallen kenners sprak. In Vogels en de liefde deelt ze haar bevindingen op een lichte en nuchtere manier. Van zomerhuwelijk en vurige liefde tot jarenlange trouw en treuren na de dood van de partner; verleiding, vreemdgaan, latrelaties, homoseksualiteit… Het passeert allemaal de revue in Vogels en de liefde.

Dan hier mijn kemphanen die achter de rietkraag foerageren:

De beste verrekijkers voor beginnende vogelaars:

5/5	N° 1 Bynolyt Stork WPR 8×42 DCF Door Roots Magazine verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld. Het meest populaire model van dit moment onder beginnende vogelaars. De kwaliteit is uitstekend, de prijs aantrekkelijk. Meer informatie
5/5	N° 2 Nikon Prostaff 3S 8x42 Compact ontwerp. Relatief licht: nog geen 600 gram. Lenzen zijn voorzien van meerdere coatings, dus een helder beeld. Het goedkoopste model in dit overzicht. Het ultieme instapmodel voor de beginnende vogelaar. Meer informatie
5/5	N° 3 Vortex Diamondback 8×42  Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen. Een verrekijker die ook in verschillende testen komt bovendrijven als beste in zijn prijsklasse.  Meer informatie
5/5	N° 4 Bushnell Prime 8×42 Heel gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Een van de goedkopere modellen in dit overzicht. Het ultieme instapmodel. De lenzen zijn voorzien van meerdere coatings en leveren daarmee een helder beeld. 30 jaar fabrieksgarantie. Meer informatie
5/5	N° 5 Kowa SVII 8x42 Een niveautje hoger door de nog betere coatings op de lenzen. Waterdicht en stikstofgevuld (tegen condensvorming). Eenvoudig en nauwkeurig scherpstellen. Een hoogwaardig model van een gerespecteerd fabrikant.  Meer informatie
5/5	N°6 Nikon Prostaff 7S 8x42 Relatief laag gezicht. Waterdicht! Haarscherp beeld. Met een prijs van net boven de € 200 is dit een kwalitatief goede verrekijker tegen een heel aantrekkelijke prijs.  Meer informatie
5/5	N° 7 Steiner Observer 8×42 Heldere en scherpe beelden met een hoog contrast en een natuurlijke kleurdefinitie. Robuust model, kan tegen een stootje en geschikt voor gebruik onder extreme omstandigheden (hoge en lage temperaturen). Hoogwaardige coatings op de lenzen. Meer informatie
5/5	N° 8 Vortex Diamondback HD 8×42 Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Door de high-definition een uitzonderlijk natuurgetrouwe en kleurrijke weergave tegen een redelijke prijs. Dit model gaat een stapje verder dan het basismodel van de Vortex Diamondback (zie nummer 3 in dit overzicht). Meer informatie
5/5	N° 9 Bynolyt Buzzard III 8x42 SHR Scherp en lichtsterk beeld. Hoog gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. Echt een klasse beter dan de modellen hierboven. En daarmee ook een paar honderd euro duurder. Ook een geweldig model van Bynolyt. Meer informatie
5/5	N° 10 Bynolyt Yellowbird 8x42 II ED Zeer hoge beeldkwaliteit en scherp stellen op 2 meter. Dit model kan tegen een stootje en een regenbui. In dit overzicht van de beste verrekijkers voor beginnende vogelaars is dit ook een klasse-model. Valt in een hogere prijsklasse, maar daar krijg je een hoogwaardige verrekijker voor die een levenlang meegaat.  Meer informatie