Het is weer kemphanentijd. Zo vlak voor de zomer keren de eerste groepen kemphanen weer terug vanuit het Hoge Noorden. En weet je wat zo aardig is? Het zijn allemaal mannetjes. De kraagveren wapperen vaak nog aan de nek. Wil je kemphaanmannetjes in zomerkleed zien, dan nu snel de slikgebieden opzoeken.
Weet je waarom je nu al die mannetjes ziet? Ik lees erover in het boek Vogels en de liefde van Elvira Werkman. Je hebt een slag volk dat meent aan de natuur en aan het vogelrijk in het bijzonder enige fatsoenlijke moraal te ontlenen. Misschien heb ik het al eerder geschreven: er was eens een dominee die in zijn preek de heggenmus als voorbeeld aanhaalde. Zo bescheiden als dit vogeltje was… Een rolmodel voor wie de Victoriaanse waarden hoog hield. Toen biologen het gedrag van de heggenmus gingen bestuderen, ontdekten ze dat zowel mannetje als vrouwtje behoorlijk promiscue zijn. Oftewel: beide geslachten houden er in één lente meerdere partners op na.
De kemphanen kun je niet verdenken van het gehoorzamen aan de Victoriaanse waarden. Als het testosteron door de mannenlijven giert, houden ze hun uitbundige toernooien. De uitbundig uitgedoste mannetjes zijn bezig om een vrouwtje te veroveren, wat heet, ik lees in Vogels en de liefde dat ze, ‘al dan niet tegelijk’, meerdere vrouwtjes proberen te versieren. Puriteinen moesten maar niet te te veel naar de kemphanen kijken, mochten ze hun waarden willen behouden. Erger nog: de mannetjes paren en maken zich daarna uit de voeten. Nestelen en broedzorg laten ze over aan de vrouw(tjes). De vrouw achter het aanrecht en de mannen genieten van hun vrijheid. Dat past dan misschien weer wel heel aardig bij onze puriteinse medemens.
Dan snap je nu dat je in deze tijd van het jaar veel mannetjes kunt zien. Ze hebben hun vrouwtjes bezwangerd en genieten nu van hun vrijheid! In het Lauwersmeer werden vandaag tweehonderd kemphanen gezien. In de Biesbosch honderdvijftig. Helemaal uit het Hoge Noorden naar ons land gevlogen. Waar is de tijd dat de kemphaan ook in ons land een gewone broedvogel was? Ik herinner me mijn eerste nummer van tijdschrift Grasduinen. Dat had een artikel over de weidevogels, waaronder de illustere kemphaan met zijn bijzondere baltsgedrag. Voor mij een iconisch nummer dat ik natuurlijk allang kwijt ben. Maar het maakte me wel begerig om eens een kemphaan te zien.
Dat lukte me afgelopen vrijdag dan toch maar mooi in de Crezéepolder bij Ridderkerk. Het rivierwater was aan het ebben en op de drooggevallen modderbanken banjerden tientallen kemphanen. Mij waren toen de kraagveren helemaal niet opgevallen, maar nu ik het filmpje bekijk zie ik ze wel. Over een paar weken zijn de restanten van de kraag afgevallen. Maar nu kun je ze nog zien. Ik zeg: eropuit. Voor de kemphaan. Een fraaie steltloper waarvoor we ook eens een reddingsplan moeten schrijven. Na de ooievaar en zeearend wil ik ook de kemphaan terug als broedvogel.
Leestip
Hoe zit dat eigenlijk met vogels en de liefde? Zijn vogels voor altijd bij elkaar of vervluchtigt de liefde al snel? Zoveel vogels, zoveel liefdes, ontdekte Elvira Werkman toen ze in de vogelliteratuur dook en met tientallen kenners sprak. In Vogels en de liefde deelt ze haar bevindingen op een lichte en nuchtere manier. Van zomerhuwelijk en vurige liefde tot jarenlange trouw en treuren na de dood van de partner; verleiding, vreemdgaan, latrelaties, homoseksualiteit… Het passeert allemaal de revue in Vogels en de liefde.
Dan hier mijn kemphanen die achter de rietkraag foerageren:
De beste verrekijkers voor beginnende vogelaars:
#1. Bynolyt Stork WPR 8×42 DCF
Met 650 gram niet heel zwaar, stikstofgasgevuld (waardoor de lenzen onder vochtige omstandigheden niet beslaan), slank, robuust en waterdicht. Door Roots verkozen tot de beste verrekijker in zijn aantrekkelijke prijsklasse. Een heerlijk instapmodel met verder de volgende kenmerken: - Close focus 2,5 meter. Deze verrekijker stelt dus op 2,5 meter scherp. - Gezichtsveld op 1.000 meter 129 meter. - Schemergetal 18,3. Een prima overdagkijker dus die ook in de beginnende schemering te gebruiken is. - Geschikt voor brildragers
#2. Nikon Prostaff 3S 8x42 verrekijker
In mijn ogen is de Nikon Prostaff 3S 8×42 een ‘lekkere’ verrekijker voor een beginnende vogelaar.
#3. Vortex Diamondback 8×42
De fabrikant heeft dit model helemaal gerestyled. Het werd lichter en ligt dus beter in de hand. Verder roemen testers dit model vanwege de lenzen die zeer helder zijn. Het gewicht is 692 gram en het gezichtsveld 120 meter. Ik vind het zelf wel een strak en stoer model. Ook heel aantrekkelijk geprijsd. En vanwege zijn uitstekende close focus (stelt heel dichtbij scherp) ook te gebruiken om insecten mee te kijken.
#4. Eden Verrekijker HD 8×42
Ben je op zoek naar een goedkope maar goede verrekijker voor bijvoorbeeld een kind of ben je een niet al te fanatieke vogelaar, dan kun je dit model overwegen. De verrekijkers van Eden zijn goedkoop en ze komen in tests als goed uit de bus.
#5. Bynolyt Sparrow WPR 8×42
Aanbevolen door een topvogelaar als Nico de Haan. Deze verrekijker is ook gevuld met stikstofgas en combineert een laag gewicht met een compacte uitvoering en hard rubber dat een goede grip en bescherming oplevert. Echt een instapmodel voor de beginnende vogelaar!
#6. Steiner Observer 8×42 verrekijker
Laatst kwam ik iemand tegen die een verrekijker van Steiner had. Ik vroeg hem of ik hem even vast mocht houden en het resultaat beviel me zeer. Een robuuste, stoere verrekijker met een helder een beeld. Mooi is ook dat hij op heel korte afstand scherp stelt en daarmee is hij ook heel geschikt om insecten mee te kijken. Ook een prima instapmodel.
#7. Nikon Prostaff 7S 8x42 verrekijker
Deze verrekijker is ook iets duurder, maar wel heel fijn. Ik kwam hem zelfs tegen in een vogelkijkgids voor beginnende vogelaars. Waarin hij wordt aanbevolen door Vogelbescherming Nederland. Het gewicht is met 650 gram heel redelijk. Het gezichtsveld is 119 meter en dat is goed.
#8. Bynolyt Yellowbird 8x42 ED
Ook deze verrekijker is iets duurder, maar ik kreeg een tip van een bevriende vogelaar. De Bynolyt Yellowbird is een hoogwaardige verrekijker. Een prima instapmodel waar je jarenlang plezier van zult hebben.
#9. Bynolyt Buzzard III 8x42 SHR verrekijker
Ben je bereid iets meer te betalen voor een echt goede verrekijker, overweeg dan dit hoogwaardige en compacte model van Bynolyt. Het gewicht is met 620 gram heel redelijk en dat verklaart waarom deze verrekijker zo prettig in de hand ligt. Verder is het gezichtsveld maar liefst 136 meter en daar kunnen veel verrekijkers niet aan tippen. Zonder meer een goede start van een vogelaarsleven. Je betaalt wel iets extra, maar hij gaat je hele leven lang mee.