Spechten in Nederland

Voordat ik inga op de vraag ‘hoe lok ik spechten in de tuin?’ eerst even een voorstelronde. Welke spechten leven er in Nederland? Allereerst hebben we de grote bonte specht. Dat is de meest voorkomende specht. Je kunt hem overal tegenkomen waar bomen staan. Het is een vogel met een zwart-wit verendek en een rood petje. Zijn neven de middelste bonte specht en de kleine bonte specht zijn veel minder talrijk. Deze soorten leven vooral in oude loofbossen. De zwarte specht is behoorlijk zeldzaam. Deze broedt in beukenbossen en zoekt naar voedsel in naaldbossen. Dan tenslotte de groene specht. Die komt overal in Nederland voor waar loofbomen groeien. De groene specht eet mieren, vandaar dat je hem vaak in het gras naar voedsel ziet zoeken. Een bijzondere spechtensoort is de draaihals. Die broedt in heel kleine aantallen in Nederland. De meeste kans om hem te zien heb je tijdens de trekperioden. Dan trekt namelijk een groot aantal draaihalzen van noord naar zuid en andersom.

Hoe lok ik spechten in de tuin?

1. Plant bomen in je tuin aan (of laat ze staan)

Spechten zijn gebonden aan bomen. Een van de beste manieren om spechten in je tuin te lokken is dus het aanplanten van bomen. Helaas hebben spechten voorkeur voor oudere bomen. Oude bomen hebben vaak al wat dooie takken, of zijn in de loop der jaren licht beschadigd. Die wonden zijn het leefgebied van insecten. In een oude stam is het bovendien makkelijk hakken, omdat het hout zachter is. Het aanplanten van jonge boompjes zal je daarom niet snel aan spechten in je tuin helpen. Maar misschien heb je al een oude boom in de tuin? Haal die dan zeker niet weg (zolang hij geen gevaar voor jouzelf en gasten vorm uiteraard).

2. Hang een spechtenkast op

Heb je een hoge boom in de tuin staan (of in de straat) dan kun je een speciale nestkast voor spechten ophangen. Beter is een nestkast die lijkt op een uitgeholde boom. In zo’n nestklast blijven de eieren goed blijven liggen. En het invlieggat is zo gemaakt dat de spechten er zelf ook nog iets aan de hakken hebben. Met een spechtenkast richt je je vooral op de grote bonte specht.

3. Leg een insectenrijk gazon aan

Een specht als de groene specht leeft van mieren. Je ziet hem dan ook vaak in het gras zoeken naar zijn geliefde insecten. Niet alleen eet hij mieren, hij gebruikt ze ook om zijn veren te ontdoen van ongedierte! Dan ligt hij op een mierennest en spreidt hij zijn vleugels. De mieren lopen over hem heen en vreten luizen en vlooien op. Heb je een gazon in de tuin, maai dan niet te vaak. Dan kunnen mieren zich uitleven (heel gezond voor de tuin trouwens, want mieren jagen op schadelijke insecten). Op een dag strijkt er een groene specht neer en zie je hem naar mieren zoeken.

4. Hang een pot vogelpindakaas op

Zeker doen als het vriest, maar het mag het hele jaar: een pot vogelpindakaas ophangen. Of wat dacht je van deze variant: vogelpindakaas met meelwormen? Spechten zijn er dol op, evenals allerlei andere tuinvogels. Succes gegarandeerd dus. Vanaf het moment dat je de pot vogelpindakaas hebt opgehangen, is het een stuk drukker in je tuin. Let op dat je geen gewone pindakaas ophangt, want die bevat zout en dat is schadelijk voor vogels.

5. Koop een huis in een bosgebied

Dit is natuurlijk de meest moeilijke van alle aanwijzingen. Koop een huis bij of in een bos. Aan de rand van een bos, of midden in het bos. Bij een park mag ook. Als je dan een pot vogelpindakaas of een nestkast ophangt, is de kans wel héél groot dat je vroeg of laat een specht in je tuin kunt bewonderen.

6. Zorg voor een rijke laag humus

Alweer een aantal jaar geleden filmde ik een grote bonte specht in het Alblasserbos. Hij zat voor de verandering niet in een boom, maar op de grond. Tussen de dooie bladeren en takken zocht hij naar voedsel. Juist in die humuslaag leven ontzettend veel insecten. En op insecten zijn spechten dol. Heb je bomen en struiken in de tuin, zorg er dan voor dat op de bodem bladeren en takken blijven liggen. Ideaal voor een specht om eens lekker doorheen te rauzen. En niet alleen spechten trouwens. Ook tuinvogels als merel, roodborst, winterkoning en heggenmus kunnen die rijkdom wel waarderen.

7. Leer de spechten te herkennen

Ja, en dan heb je een specht in de tuin. En dan vraag je je af: welke soort is het? Meestal zal het de grote bonte specht zijn, want die is het meest algemeen. Tot mijn verrassing hoor ik in mijn omgeving toch ook nog best vaak dat iemand plots een groene specht op het gazon had zitten. Spechten herkennen doe je natuurlijk met een goede vogelgids. De slimste vogelgids van Jan Rodts is een heel geschikte vogelgids voor wie tuinvogels wil herkennen. Alle soorten spechten die bij ons voorkomen, vind je er duidelijk in afgebeeld en beschreven. En wil je meer vogelsoorten in je tuin lokken, blader dan door mijn hele serie Hoe lok ik …