Hoe kan ik de merel helpen?

De merel heeft het de laatste jaren best lastig. Je hebt misschien wel gehoord van het usutu-virus dat flink kan huishouden onder de merels. Ze gaan er massaal aan dood. Gelukkig lijkt het erop dat de merels de grootste klap te boven zijn. Als ik voor mezelf mag spreken: in onze tuin hadden we dit voorjaar sinds lange tijd weer eens een merelnest. De merel is nog altijd één van de meest algemene tuinvogels in ons land. Hoe kan ik de merel helpen? In dit artikel geef ik je een aantal tips.

Hoe kan ik de merel helpen?

Allereerst toch nog iets meer achtergrondinformatie over de merel. Dat het mannetje zwart is, en het vrouwtje bruin, dat weten we denk ik allemaal wel. Dat het gezang van de merel al in januari begint en duurt tot laat in het voorjaar, dat weten we ook vast. Ook in de bebouwde kom kun je genieten van zijn kalme lied. De merel is een standvogel, en dat wil zeggen dat hij in de winter niet wegtrekt hoewel sommige merels ons land wel degelijk verlaten en in de winter in Zuid-Engeland of Zuid-Europa verblijven. Wel komen er merels uit het hoge noorden naar ons land om hier te overwinteren. De merels die je in de winter in je tuin ziet, kunnen dus best wel eens heel andere merels zijn dan de merels die je in de zomer in jouw omgeving ziet.

Dan nu mijn tips om de merel te helpen.

1. Zorg voor een groene tuin

Waar de merel behoefte aan heeft is groen. Véél groen in je tuin. Een gazon is prettig om er naar wormen en insecten te zoeken. Maai niet te vaak en geef ook andere planten de kans om tussen het gras op te schieten. Ik weet het, het gaat misschien helemaal in tegen je gevoel, maar probeer het maar eens. Je zult ervan versteld staan hoe snel je jouw eentonige gazon om kunt toveren in een heuse bloemenweide. En geniet van de merels die dankbaar gebruik zullen maken van je gazon om er voedsel te zoeken.

De merel houdt ook van dichte struiken. Hierin kan hij nestelen en schuilen. Vuurdoorn, meidoorn, sleedoorn, klimop of een liguster zijn ideale struiken voor de merel. Raast er een sperwer door je tuin, dan schiet de merel in het struweel. En tussen de dichte takken is het prima nesten bouwen. Struiken met doorns zijn favoriet; struiken die in het najaar volhangen met bessen natuurlijk ook. Vuurdoorn, vlier, lijsterbes, meidoorn en sleedoorn zijn een paar soorten die het goed doen onder de merels. Bekijk ook het aanbod van geschikte struiken op de gespecialiseerde website Vivara.nl. Het leuke van Vivara is dat je met elke aanschaf ook een goed natuurdoel ondersteunt.

2. Bewerk de bodem niet te veel

Een bodem die vaak wordt gespit of geschoffeld, is minder rijk aan ongewervelde dieren dan een bodem die de tijd krijgt om tot rust te komen. Geen wonder dat merels voorkeur geven aan een bodem die zo min mogelijk wordt bewerkt! Hij vindt er simpelweg meer voedsel in. Dan zie je hem met één oog op de bodem gericht naar de grond staren en ziet hij een worm bewegen dan trekt hij die worm er met één elegante beweging uit.

3. Laat de bladeren liggen

Misschien ook een tip die tegen je gevoel ingaat, maar probeer hem toch. Laat in de herfst de bladeren in je tuin liggen. Natuurlijk niet op de paden (hoewel dat door merels ook op prijs wordt gesteld), maar wel op de plaatsen waar planten, struiken en bomen groeien. Tussen de bladeren leven talloze ongewervelde dieren en merels doen niets liever dan lekker met hun snavel tussen die bladeren woelen. De bladeren zijn overigens uitstekende mest voor de bomen, struiken en planten. En nog een leuke bijkomstigheid: de resten van de verteerde bladeren worden door de merels gebruikt om er hun nest mee te bouwen.

4. Voer de merels bij

Merels bijvoeren is een dankbare daad. Leg wat appels of peren, liefst een beetje rottend, in de tuin. Geheid dat de merels erop af komen om ervan te snoepen. Ook met meelwormen en – bij strenge vorst en sneeuw – zaden kun je de merels helpen. Bekijk in onderstaand filmpje hoe je merels naar je tuin kunt lokken door ze bij te voeren:

5. Laat je kat binnen tijdens de broedperiode

Jonge vogels en katten, en zelfs vogelnesten en katten, dat gaat zelden tot ieders tevredenheid samen. Een kat klimt op soepele wijze de boom of struik in en rooft het nest leeg. Of de pas uitgevlogen kuikens, hulpeloos als ze nog zijn, zijn een makkelijke prooi voor de poes. Laat daarom tijdens de broedperiode liever de kat maar binnen. Zorg daar voor wat afleiding en spanning en help de merelkuikens de zomer in.

PS.
Al deze tips zijn natuurlijk ook vrijwel één op één toe te passen op de zanglijster. Die lijkt qua gedrag en voorkeuren sprekend op de merel.

Mijn tips voor natuurbeleving en vogels kijken

Met deze tips beleef je de natuur nog intenser en komen de vogels letterlijk dichterbij:

(voor elk budget de drie beste opties)

(héél véél keuze, en zelfs met geheel contactloos verblijf en dus veilig!)

(voor elk budget een paar opties)

(per provincie gesorteerd)

(aantrekkelijke planten voor vogels, vlinders en andere insecten)

(lees hier mijn tips om spechten, mezen en roofvogels naar je tuin te lokken)

(mijn persoonlijke top tien)