Van de harkwesp had ik nog nooit gehoord, tot ik ze tegenkwam in het waterwingebied bij Goedereede. Ik wandelde via de Kwade Hoek het waterwingebied in (is tenslotte ook een stiltegebied) en zag plotseling tientallen bijen of wespen boven het warme zand vliegen. Een andere natuurliefhebber sprak mij aan en vertelde me dat het harkwespen waren. En zo had ik ook weer wat geleerd. En ik had wat te bekijken, want harkwespen zijn boeiende insecten om te volgen. Later ontdekte ik zelfs dat de harkwesp door de luisteraars van Vroege Vogels is uitgeroepen tot het insect van het jaar 2025.
Hoe herken je de harkwesp
Hoe herken je de harkwesp? De harkwesp is een forse wesp. Hij heeft een geelzwart lijf en lange poten. De poten zijn bezet met harde haren en daar heeft hij zijn naam aan te danken. Met zijn voorpoten graaft hij een holletje in het zand en de harde haren op de poten fungeren daarbij als een soort hark. De harkwesp heet een fors lijf en heeft grote geelbruine ogen.
Mannetjes en vrouwtjes lijken sterk op elkaar. In het filmpje hieronder zie je alleen mannetjes voorbij komen. Die herken je vooral aan de kleur van de antennen. De bovenkant van de antennen is zwart, terwijl de onderkant over de hele lengte geel-oranje is. Bij de vrouwtjes is slechts het uiteinde van de antennen geel gekleurd. Verder hebben mannetjes zeven achterlijfsegmenten en vrouwtjes zes, maar ik vind de kleur van de antennen duidelijker.
De harkwesp is een levendige wesp. Ze rusten in het zonnetje uit en warmen zich daar ook op. Ze zitten zelden lang stil. Als ze zijn opgewarmd dan gaan ze er weer op uit. Ik zag dus vooral of misschien wel uitsluitend mannetjes. Die zijn helemaal rusteloos, want ze willen zich voortplanten.
Harkwespen hebben geen angel, dus je hoeft niet bang te zijn om gestoken te worden.
Wil je meer lezen over de harkwesp, raadpleeg dan de ANWB Insectengids van Heiko Bellman.
Zorg voor het broed
De harkwesp heeft een bijzonder voortplantingsgedrag waarbij vooral de zorgzaamheid van de vrouwtjes opvalt. De mannetjes sluipen begin juni uit hun holletje in het zand uit. De vrouwtjes komen een paar weken later tevoorschijn. De mannetjes hebben dat feilloos in de gaten en graven de vrouwtjes soms zelfs uit. Ze ruiken de vrouwtjes al terwijl die nog onder het zand verkeren. Er volgt een paring en dan gaan de vrouwtjes graven. Ze graven verschillende holletjes om de kwaliteit van de nestlocatie te testen. Ze kiest vervolgens het beste holletje, legt er een larve in, brengt een vlieg in het holletje om de larve te voeden, en voert de volgende dagen steeds meer prooien aan. Als na 7 tot 12 dagen de larve volgroeit is, spint het zich in een cocon in en gaat in winterslaap. Het volgende jaar juni kruipt de larve als volwassen harkwesp uit zijn of haar cocon en begint het hele verhaal weer opnieuw. Een vrouwtje maakt gedurende de zomer 5 tot 6 holletjes, allemaal na elkaar, dus niet tegelijkertijd.
Leefgebied
Harkwespen graven hun nesten in rul zand. Geen wonder dat de duin en heide favoriete leefgebieden zijn. Op kale stukken zand die snel opwarmen, kunnen ze rond zwermen, hoewel het geen koloniedieren zijn. Ik vond de harkwespen in het filmpje dus in het waterwingebied voor de Kwade Hoek op Goeree-Overflakkee. Soms rusten ze uit op de lage vegetatie, maar ik zag ze meest op het kale en al warme zand zitten. Kijk op de Nederlandse kaart dan valt op dat de duinen langs de kust favoriet zijn, gevolgd door Noord-Brabant en de Utrechtse Heuvelrug. Vreemd genoeg zie ik geen stippen op de Veluwe en wat ik wel verwachtte. Ik kom nergens informatie tegen over de status van de harkwesp. Ik ben bang dat de harkwesp geen beschermde status heeft en dat is merkwaardig, want het insect is beslist niet heel algemeen.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |