‘Wat is het toch mooi bij jullie in de Alblasserwaard,’ vond een collega van me die net een fietstocht door onze regio had gemaakt. ‘Alles zo mooi groen en al dat water.’ Mijn schoonvader, woonachtig in Zeeland, vind dat ook, en dus maakten we afgelopen vrijdag een ronde door de Waard. Met de auto dit keer, dan kom je wat verder. Eerst naar de Donkse Laagten waar we vanaf de Geerweg de nodige dieren zagen. Grutto, kievit, brandgans, wintertaling, spreeuw, een fuut en een haas. De knobbelzwanen vielen hem op. Die zie je niet zoveel op de akkers van Zuid-Beveland.
Maar verder? Verder waren de weilanden maar bar leeg, vond hij. Zo veel groen, en dan nergens een vogel. Zelfs geen scholeksters! Die zie je op de Zeeuwse akkers nog wel, vertelde hij. En mijn schoonvader kan het weten, want die is ongeveer elke dag in de polders te vinden. ‘Groene woestijnen, pa’ legde ik hem uit. ‘Het is hier mooi groen, maar daar is ook alles mee gezegd.’ Vroeg maaien en gifgebruik zorgen ervoor dat er nauwelijks meer vogels te zien zijn. En er vallen vast nog meer redenen te noemen.
Nu zijn niet alle weilanden egaal groen. Het valt me op dat in sommige weilanden complete plakkaten paarse dovenetel zijn opgeschoten. Daar zullen de boeren vast niet blij mee zijn en dat snap ik best. Dovenetel is geen gras. Ik hoewel ik er totaal geen verstand van heb, vermoed ik dat dovenetel lang niet zoveel voedingsstoffen bevat als Engels raaigras. En dat gaat ten koste van de melkproductie en dus van de inkomsten van de boer. Tja, die moet tenslotte ook zijn boterham kunnen verdienen. Dat snap ik dan weer wel.
Onkruidbestrijding in grasland
Maar hoe moet die paarse dovenetel nu worden bestreden? Ik ben bang dat de gifspuit daar voor zal moeten worden ingezet. DowChemical raadt boeren in de digitale brochure Onkruidbestrijding in grasland aan om voorjaarsonkruiden, waaronder de dovenetel, te bestrijden met Primstar of Trevistar. Twee herbiciden, oftewel bestrijdingsmiddelen die prima ingezet kunnen worden tegen allerlei soorten onkruiden. De boer moet wel zeven dagen wachten met begrazing of maaien, want het spul is niet best voor het vee (en voor de boer zelf ook vast niet). Probleem is dat weidevogels die instructies niet altijd goed lezen en vaak direct na het spuiten alweer in een weiland landen dat net is veranderd in een chemische woestenij. Voor zover er natuurlijk nog weidevogels zijn natuurlijk.
Deltaplan voor de biodiversiteit
Daar staat tegenover dat deze week een Deltaplan voor de biodiversiteit is gepresenteerd. David Kleijn, hoogleraar plantenecologie en natuurbehoud aan de Wageningen Universiteit, is optimistisch. Hij gelooft dat dit plan het verschil gaat maken. Ik help het hopen. Zolang het jaarlijks nog tonnen gif regent op weilanden, akkers en tuinen ben ik iets minder optimistisch. En weet je wat ik nu het gekke vind? We gaan elke zomer massaal naar landen als Oostenrijk en Zwitserland op vakantie. We genieten er van de bloemenweiden en van de frisse lucht. Van de heerlijke kazen en andere melkproducten uit die landen. De koeien daar grazen echter niet enkel Engels raaigras, maar krijgen een kruidenrijk mengsel voorgeschoteld. Waarom kan het daar wel, en hier niet? Ik bedoel, de economische wetten zullen ook in die landen voluit gelden. Een boer die daar te weinig melk produceert, zal ook het loodje leggen. Of heeft de Zwitserse boer meer en andere dienmodellen? Het toerisme bijvoorbeeld?
Nee, van optimisme is bij geen sprake. Ik ben bang dat ik één van de laatste grutto’s in de Alblasserwaard heb gefilmd. Jazeker, de komende jaren zullen hier en daar nog plekjes zijn waar je deze fraaie weidevogels kunt zien, maar het zullen er steeds minder worden. Tot het moment dat zelfs de oasen in het landschap toegevoegd zijn aan de groene woestijnen rondom.
Ondertussen hoop ik tegen de klippen op dat David Kleijn mij over een aantal jaar smalend uitlacht vanwege mijn misplaatste pessimisme.
Boeken over duurzaamheid:
Bedreigde vogels in NederlandVan veel vogelsoorten gaan de populaties achteruit, en soms heel hard. Daarom dit boek. Om de ogen te openen. Om verandering tot stand te brengen. Om van Nederland weer een vogelland te maken. 
Erfgenamen van de aardeEen tegendraads betoog, zo vat ik het boek Erfgenamen van de aarde van de vooraanstaande wetenschapper Chris. D. Thomas op. Waar de meeste biologen de invloed van de mens op de biodiversiteit als desastreus beoordelen, ziet deze ecoloog juist kansen voor de biodiversiteit. 
LandschapspijnVogelbescherming Nederland twitterde: ‘Verplicht leesvoer.’ Beter kan ik het niet schrijven. 
Dwalen in het antropoceenErgens in zijn boek voert René ten Bos een filosoof op die als oplossing heeft: stil blijven zitten en de catastrofes rustig over je heen laten komen. Dat geeft mij niet bepaald het rustige gevoel waar ik naar op zoek ben. Blijven dwalen dus in de wolk. 
Natuurlijk TuinierenEen uitgebreid handboek voor biologisch, ecologisch en organisch tuinieren. En gelukkig ook ontspannen tuinieren, voegt Bob Flowerdew er aan toe. 
Wilde apenHoog tijd om in actie te komen. En daarom komt deze wetenschapper met een serie van revolutionaire ideeën om de biodiversiteit in Nederland te behouden. 
Marketing 3.0Geef duurzaamheid een centrale plaats in de marketing. Een van de meest vooraanstaande marketinggoeroes over het belang van duurzaamheid. 
De halve aardeEen boek op leven en dood, dat is De halve aarde, geschreven door de vooraanstaande bioloog en hoogleraar Edward O. Wilson. De inzet is niet zijn eigen leven, maar dat van al het leven op Aarde. 
OntgroeiIs het mogelijk om de economie op een duurzame wijze te laten groeien? 
De ScheppingIn dit schrijven spoort Paus Franciscus ‘iedereen die verantwoordelijk is voor economische, politieke en sociale kwesties’ en ‘alle mensen van goede wil’ aan om ‘beschermers van de schepping’ te zijn. 
People, Planet, Profit, ProphecyMocht je jezelf willen laven aan een flinke portie zweverigheid en heb je geen bezwaar tegen gemeenplaatsen, dan levert People, Planet, Profit & Prophecy je vast een aantal inzichten op. |