Wie zich ook maar enigszins interesseert in filosofie heeft de klassieker van Hans Joachim Störig in de boekenkast staan: De geschiedenis van de filosofie, voor het eerst gepubliceerd in 1950 en voor het laatst gereviseerd in 1999. Störig beschrijft het leven en werk van de belangrijkste filosofen uit oude en nieuwe tijden, uit oost en west. ‘Dit boek is niet bedoeld voor vakfilosofen’, schrijft Störig. En dat blijkt, want dit inleidend boek is prettig toegankelijk geschreven.

Wie in 1950 is geboren is inmiddels een grijsaard van 65 jaar oud. Nu is De geschiedenis van de filosofie nog in 1999 gereviseerd, maar toch. Elke klassieker kent een opvolger en dat lot treft ook het overzichtswerk van Störig. Waarbij altijd moet blijken of de opvolger zijn belofte zal inlossen.

Voor me ligt het eerste deel van wat je als de opvolger van De geschiedenis van de filosofie van Hans Joachim Störig kunt noemen: de kloeke uitgave Kritische geschiedenis van de westerse wijsbegeerte, geschreven door filosoof en publicist Henri Oosthout. Dit eerste deel beperkt zich tot de Oudheid, Patristiek en de Vroege Middeleeuwen. Zeg maar van Thales van Milete, een van de zeven vaders van de filosofie tot Johannes Scotus die omstreeks 850 na Christus aan het hof van Karel de Kale, kleinzoon van Karel de Grote verschijnt. En ‘al wie tussen die twee in leefde en iets heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de filosofie.’

Nu ligt het boek voor me ter lezing, je kunt deze bespreking dus niet als een recensie beschouwen. Ik durf al wel te beweren dat de Kritische geschiedenis van de westerse wijsbegeerte bepaald geen geringe prestatie is van Henri Oosthout. Begin er maar aan om alle bekende en minder bekende filosofen uit de Oudheid te introduceren. Oosthout gaat verder dan Störig destijds, want beperkt zich niet tot slechts een beschrijving van leven en werk. Zoals de titel doet vermoeden gaat hij ook in op de filosofie van de bewuste filosoof en vraagt Oosthout zich af wat diens filosofie van blijvende waarde heeft opgeleverd.

Kritische geschiedenis van de westerse filosofie is een kloeke uitgave in een voorname groene kaft. Het tweede deel zal in 2016 verschijnen waarin Oosthout op soortgelijke wijze zal ingaan op leven, werk en blijvende betekenis van filosofen vanaf Johannes Scotus tot heden. Naar dit deel kijk ik erg uit, want de filosofie van de 20e eeuw is in mijn beleving zo ongeveer even rijk als alle filosofie uit de Oudheid bij elkaar. Nou ja, dat is wellicht iets te overdreven uitgedrukt, maar het zal duidelijk zijn.

Ik heb nu een paar keer een voorzichtige blik geslagen in het eerste deel van de Kritische geschiedenis van de westerse wijsbegeerte. Vergeleken met Störig (die zich beperkt tot de hoofdlijnen) gaat Oosthout uitvoerig in op het denken en de werken van filosofen als Aristoteles, Plato, Chrysippus, Sextus Empiricus, Plotinus, Augustinus en ontzettend veel andere bekende en minder bekende filosofen. Dit is een veelbelovende uitgave die je niet zomaar even uitleest. Hoewel ik er nog niet veel in gelezen heb, is dit mij wel duidelijk: elk hoofdstuk, hoe lang of kort ook, moet je de tijd gunnen om zich te ontsluiten.

Ik ga de uitdaging aan. Eens kijken hoe lang ik nodig heb om kennis te maken met de boeiende wereld van de oude filosofen. Als ik de Kritische geschiedenis van de westerse wijsbegeerte uit heb, plaats ik een recensie. Pin me evenwel niet vast op een datum. Reken er maar op dat de recensie nog even zich laat wachten. Ruim anderhalf millennium aan filosofie geeft zichzelf niet zomaar prijs. Hieronder vind je al wel een paar reacties uit de pers en die zijn allemaal lovend.

N.a.v. Kritische geschiedenis van de westerse wijsbegeerte / Henri Oosthout / Uitgeverij Klement