Vandaag filmde ik voor het eerst de parelduiker. Ik had gelezen dat hij gezien was in de vluchthaven van de Neeltje Jans en hoe kan ik een vrije dag beter besteden dan met een dag vogels filmen? Dus via de Brouwersdam (ook ik ook mooie opnamen heb gemaakt), door naar de Neeltje Jans. Waar de parelduiker zich al meteen liet zien. Eerst van ver weg. Toen ging hij foerageren en dook hij warempel vlak voor de kade op. Dat was dus een gelukje.
De parelduiker is een van de drie soorten duikers in Nederland. Althans, een van de meest waargenomen duikers in Nederland. Er is nog een vierde, maar die wordt hier bar zelden gezien. De drie meer algemene soorten zijn de parelduiker, roodkeelduiker en de ijsduiker. Voor alle drie geldt dat het magnifieke zeevogels zijn. Zie je een parelduiker of ijsduiker van dichtbij dan kun je niet anders dan concluderen: wat een slagschepen zijn dat zeg. De roodkeelduiker is de meest ranke van de drie.
Beste gebieden om duikers in Nederland te zien
Mocht je je afvragen waar je het beste duikers in Nederland kunt zien, dan luidt het antwoord: overal wat water is. Vooral voor de ijsduiker geldt dat hij tot diep in Nederland kan opduiken. De parelduiker en roodkeelduiker verblijven het liefst voor de kust.
De roodkeelduiker is het meest algemeen. Ik lees in het Handboek Vogels van Nederland en België dat er maximaal 10.000 exemplaren voor onze kust overwinteren. De meeste dobberen ver uit de kant op de Noordzee. Een aantal ‘drijft’ echter naar de kust en daar kun je ze soms van heel dichtbij bekijken. De beste plekken om roodkeelduikers te zien foerageren zijn de Brouwersdam en de Zuidpier bij IJmuiden.
De parelduiker is een stuk zeldzamer volgens het hierboven genoemde handboek. Er overwinteren hooguit enkele honderden exemplaren in het Nederlandse deel van de Noordzee. De parelduiker in de vluchthaven van de Neeltje Jans is dus werkelijk een buitenkansje. Zo vaak zie je dit magnifieke lid van de familie der duikers in Nederland niet.
Dan tenslotte de ijsduiker. Die is zo mogelijk nog zeldzamer dan de parelduiker. Enkele tientallen exemplaren overwinteren in Nederland en even zo veel in Vlaanderen. Als ik de parelduiker een slagschip noem, dan geldt dat nog meer voor de ijsduiker. Nog iets groter dan een aalscholver, schat ik in. En dan die imposante knobbel op zijn kop. Een robuuste zeevogel die onder de meest extreme omstandigheden op zee kan overleven.
Uiterlijk van de duikers
Van de drie duikers in Nederland oogt de roodkeelduiker het meest ‘aaibaar’. Hij houdt zijn snavel meestal schuin omhoog, is wat ranker en lichter. Maar bekijk het filmpje van de parelduiker hieronder eens. De stevige snavel buigt licht omlaag en dat geeft de parelduiker een grimmig uiterlijk. Met deze vogel valt niet te spotten. En dat geldt nog meer voor de ijsduiker. In het buitengewoon interessante boek Huiswaarts van de bekende bioloog Bernd Heinrich las ik dat ijsduikers elkaar in het voorjaar zeer fanatiek te lijf gaan in de strijd om territorium en vrouwtje. Er zouden soms zelfs dodelijke slachtoffers vallen, schrijft hij. Dat is wel heel extreem.
Fascinerend en mysterieus
Duikers in Nederland. Ik vind het fascinerende vogels. Mysterieus ook. Ver op zee, soms dicht onder de kust. Vaak maar even. Al foeragerend komen ze vlak onder de kant. En dan duiken ze onder en zijn ze opeens een honderd meter ver uit de kant. Neem een telescoop mee om ze aan de kust te bekijken. Duikt een duiker in het binnenland op, dan laten ze zich vaak van iets dichterbij bekijken. Zoals de befaamde ijsduiker in hartje Den Haag een paar jaar geleden. Zelf heb ik hem daar helaas niet gezien, maar de foto’s spraken boekdelen. Als een wilde eend, zo dichtbij zat hij.
Nog een vierde duiker in Nederland
Ik gaf hierboven al aan dat er vier soorten duikers in Nederland gezien kunnen worden. De vierde is waarlijk een zeldzaamheid. Een dwaalgast die daarom ook terecht opgenomen is in Het nieuwe vogels kijken van Kester Freriks (waarom dit bijzondere natuurboek niet genomineerd als voor de Jan Wolkers Prijs 2017 is mij een raadsel, het stond zelfs niet op de longlist). Het is de geelsnavelduiker. Hij broedt in het Hoge Noorden en overwintert in lage aantallen voor de kust van Noorwegen. Zelden dwaalt hij af naar onze kust. Zou een geelsnavelduiker worden gesignaleerd in Nederland, dan kun je er geheid van uitgaan dat gans vogelminnend Nederland erop uittrekt.
Nog even over mijn ontmoeting met de parelduiker
Duikers in Nederland: te zien in de maanden november tot en met maart. Ik rij er graag een paar kilometer voor om. Telescoop mee en lekker speuren over de zee. De komende weken zul je waarschijnlijk nog wel kunnen genieten van de parelduiker in de vluchthaven van de Neeltje Jans. Ik nam de afslag op de N57 en reed op de vluchthaven af. Naar links en meteen naar rechts, de kade op. En daar zat hij al op me te wachten, midden op het water. Ik had het geluk dat hij na een paar minuten begon te foerageren. Al jagend kwam hij steeds dichterbij, tot hij vlak onder de kant was. Een prachtige ontmoeting met een fantastische vogel!