De rotgans broedt in het Hoge Noorden van Europa, Azië en Noord-Amerika. En overwintert een stuk zuidelijker. Een van de drie ondersoorten overwintert in ons land: de zwartbuikrotgans. De zwartbuikrotgans is ‘onze’ rotgans. Hij broedt op het Taimyrschiereiland in het uiterste noorden van Rusland. In dit onherbergzame gebied verrichte Barwolt Ebbinge onderzoek naar de relatie van de rotgans tussen sneeuwuil, poolvos en lemmingen. Wat bleek: in een lemmingenarm jaar, vingen sneeuwuil en poolvos meer rotganskuikens dan in lemmingenrijke jaren. En toch broedt de rotgans dichtbij sneeuwuilen. Want: de fanatieke wijze waarop de sneeuwuil zijn nest verdedigt, vergroot de veiligheid van het rotganzennest. Dat de sneeuwuil ook af en toe een rotganskuiken rooft wordt op de koop toegenomen.
Veelgeziene wintervogel
De zwartbuikrotgans is in de Waddenzee en Oosterschelde een veel geziene wintervogel. Maar nu filmde ik dit weekend in de Prunje op Schouwen-Duiveland een witbuikrotgans. Dat is de andere ondersoort. De witbuikrotgans broedt op Spitsbergen en op Noordoost-Groenland. Twee andere populaties van de witbuikrotgans broeden in Oost-Canada. De Groenlandse witbuikrotganzen overwinteren in Denemarken en Engeland. De Canadese populaties overwinteren in Ierland dan wel langs de Oostkust van de Verenigde Staten.
De witbuikrotgans in Nederland
Nu dwaalt elk jaar wel een aantal witbuikrotganzen af. Ze sluiten zich aan bij zwartbuikrotganzen en duiken plots in een heel andere regio op. Zo kwam waarschijnlijk ook deze witbuikrotgans in Nederland terecht. Of deze witbuikrotgans na de winter zijn soortgenoten op Groenland of in Canada terug weet te vinden, is een vraag die ik niet kan beantwoorden. Dit is mijn tweede waarneming van een witbuikrotgans. Een jaar geleden kwam ik er ook een tegen op de Brouwersdam.
Taaie beesten
Rotganzen zijn taaie beesten. Dat bewijst ook de witbuikrotgans. De Amerikaanse populatie witbuikrotganzen stond er in de jaren zeventig van de vorige eeuw maar slecht voor. Waren er in 1971 nog 150.000 Amerikaanse witbuikrotganzen, twee jaar later waren er nog slechts 42.000 van over. Ongunstige omstandigheden kwamen samen en eisten hun tol: extreme overbejaging, een strenge winter en een mislukt broedseizoen. Gelukkig zijn de Amerikanen niet altijd zo onverantwoordelijk als dat ze op mij overkomen. De jacht werd onmiddellijk gesloten en een sterk herstel trad op. Nu zijn er weer zo’n 140.000. Gelukkig maar, want de rotgans vind ik een van de meest boeiende vogels. Sorry hoor, dat schrijf ik zo ongeveer in elk stukje over de rotgans.
De witbuikrotgans in Nederland: een zeldzame gast
Ondertussen is een witbuikrotgans in Nederland nog altijd een zeldzame gast. Meld je er één, dan sta je kortstondig op de homepage van waarneming.nl. Mits je je waarneming op dezelfde dag invoert natuurlijk.
De derde ondersoort
Hierboven meldde ik dat je drie ondersoorten van de rotgans in ons land kunt tegenkomen. De derde ondersoort is de zwarte rotgans. Die broedt in de gebieden rond de Beringzee. Een enkele keer raakt ook een zwarte rotgans de weg kwijt en belandt hij in ons land.
De Prunje
‘Mijn’ witbuikrotgans van dit weekend kun je hier bewonderen. Wil je hem zien, dan op naar de Prunje. Hij liet zich uitgebreid bekijken en van redelijk dichtbij. Een zwermpje spreeuwen landde vlak voor hem en dat zorgt voor extra sfeer. Voor zover er sprake is van sfeer in dat verdorde karrenveld. Al dat roodbruine spul is verdroogde zeekraal. En daartussen groeit het gras waar de witbuikrotgans van eet. En de foto bovenaan dit artikel? Die is van Sjaak Huijer, waarmee ik een rondje Zeeland maakte. Ik met mijn videocamera in de aanslag en hij met een of andere spiegelreflexcamera.
Beste verrekijkers voor kinderen:
 | Voor de allerjongste kinderen licht ik er toch een verrekijker van een paar tientjes uit: de Bushnell Powerview 8×21. Heel veel licht komt er niet door, maar voor overdag is het voldoende. Voor kinderen van een jaar of vier of vijf aan wie je nog geen verrekijker van tachtig euro of meer wilt uitgeven, is dit een leuk instapmodelletje. |
 | Dit vind ik nou echt een fraaie verrekijker voor kinderen. Vergroting van acht keer is perfect. De diameter van de lens is 42 millimeter, en dat betekent dat het met de lichtsterkte goed zit. Het gewicht is opmerkelijk laag: nog geen 300 gram en dat maakt dit model uitermate geschikt voor kinderen. |
 | Een heel compacte verrekijker met een gewicht van iets meer dan 400 gram. De vergroting van tien keer is wel iets gevoeliger voor trillingen, en daarom is dit model geschikt voor kinderen vanaf een jaar of tien. Maar die zullen er zeker veel plezier aan beleven! |
 | Een verrekijker met een gewicht van 575 gram. Een stoer model dus, voor sommige kinderen een aangenaam kenmerk. Een goed instapmodel voor wat oudere kinderen. De doorsnede van de lenzen is 42 millimeter en dat betekent dat deze verrekijker overdag goed presteert. |
 | Een leuke dakkantkijker voor relatief weinig geld. Een heel laag gewicht, namelijk iets meer dan 200 gram en dat verkleint de kans op trillingen doordat de verrekijker te zwaar is. Geschikt voor jongere kinderen vanaf een jaar of acht. |
 | Dit model is beduidend lichter dan de verrekijkers hierboven. En dat betekent een kleinere kans op vervelende trillingen. Geschikt voor kinderen vanaf acht jaar. |
 | Een verrekijker voor kinderen met veel kracht in de armen. Het gewicht is namelijk ruim 710 gram. Bovendien is de vergroting 10 keer en dat betekent dat deze verrekijker gevoelig is voor trillingen. Alleen geschikt voor kinderen vanaf een jaar of dertien, schat ik in. |