Elk jaar maakt Vroege Vogels de winnaar van de Jan Wolkers Prijs bekend, de prijs voor het mooiste natuurboek van dat jaar. De laatste keer dat deze prijs werd uitgereikt was in 2022. In 2023 werd de prijs niet uitgereikt. En ook dit jaar niet. Maar er komt wel een nieuwe boekenprijs voor in de plaats: de Natuurboekenprijs 2024. Deze prijs is een initiatief van natuurorganisatie LandschappenNL, de Volkskrant en Vroege Vogels. Ik ben blij dat er hiermee toch weer een prijs voor natuurboeken is. Het natuurboek neemt in boekenland een geheel eigen plaats in en verdient het om – evenals bij de literatuur, reisboeken, filosofie en theologie (om maar eens een paar genres te noemen) – jaarlijks met een prijs in de schijnwerpers gezet te worden.
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
Winnaar van de Natuurboekenprijs 2024
Zondagmorgen 1 december 2024 werd de winnaar van de Natuurboekenprijs 2024 bekendgemaakt tijdens een live-uitzending van het NPO Radio 1-programma Vroege Vogels op landgoed de Horte in Dalfsen. De prijs ging naar Aard van het beestje van Caspar Janssen en Margot Holtman (illustraties). Een flard uit mijn recensie op 12 december 2023: ‘Zo subtiel geschreven dat de schoonheid van de natuur haast zichtbaar wordt.’
Aard van het beestje is inderdaad een schitterend boek. Ik blijf er in lezen, sommige verhalen heb ik inmiddels meerdere keren gelezen. En toch vind ik het een verrassende winnaar. Ik gaf als commentaar op de shortlist aan dat ik twee favorieten had die ik nu wel kan bekendmaken, en dat waren Natuuramnesie en de Canon van de Nederlandse natuur. Deze boeken hadden in mijn ogen iets meer urgentie in zich dan de andere genomineerde boeken. Ik heb hier vandaag over nagedacht en ik kwam tot de slotsom dat het winnende boek deze urgentie ook in zich heeft. Ook in Aard van het beestje komt het shifting baseline syndroom aan de orde, zij het op een andere manier. En daarnaast is Aard van het beestje ook een soort van canon, sterker nog, in mijn recensie heb ik dit boek aangemerkt als ‘een literaire canon van de Nederlandse natuur.’ Een welverdiende felicitatie dus aan de auteurs van de Aard van het beestje!
Shortlist Natuurboekenprijs 2024
Op de shortlist voor de Natuurboekenprijs 2024 staan zes titels van de in totaal 273 die zijn ingezonden en de 27 titels die op de longlist stonden. Dit zijn de zes boeken die kans maken op de Natuurboekenprijs:
- Marc Argeloo – Natuuramnesie (Uitgeverij Atlas Contact)
- Anne Broeksma – Een verhaal met schubben (Uitgeverij Atlas Contact)
- Esther van Gelder & Norbert Peeters et al – Flora Batava (Uitgeverij Lannoo)
- Caspar Janssen & Margot Holtman – Aard van het beestje (Uitgeverij Atlas Contact)
- Dick de Vos – Canon van de Nederlandse natuur (KNNV Uitgeverij)
- Miek Zwamborn – Onderling (Uitgeverij van Oorschot)
Drie van deze boeken recenseerde ik op mijn website. Je kunt deze recensies lezen door de link te openen. Voor de overige uitgaven verwijs ik voor meer informatie naar Bol.com. De boeken op de shortlist verschillen onderling enorm. Ze laten zich dan ook nauwelijks vergelijken. Toch heb ik mijn twee persoonlijke favorieten vastgesteld. Die hou ik nu nog voor me. Het is immers aan de jury om tot een beslissing te komen. Zondag 1 december maakt zij de uitslag bekend. Ik kijk er naar uit!
Longlist Natuurboekenprijs 2024
Zoals bij zoveel boekenprijzen is ook voor de Natuurboekenprijs 2024 een longlist samengesteld waaruit vervolgens deze shortlist worden samengesteld. Een aantal boeken recenseerde ik eerder op mijn website. Door te klikken op de link kun je de recensie openen.
De longlist ziet er als volgt uit:
- Rob Bijlsma – De geur van het bos (Uitgeverij Atlas Contact)
- Dick de Vos – Canon van de Nederlandse natuur (KNNV Uitgeverij)
- Sander Turnhout – Dan staat het gras als liefde (Uitgeverij Noordboek)
- Esther van Gelder & Norbert Peeters et al – Flora Batava (Uitgeverij Lannoo)
- Stefaan Wera & Koen Fraussen – Aangespoeld (Uitgeverij Sterck & De Vreese)
- Dore van Duivenbode – Oerbos (Uitgeverij de Geus)
- Octavie Wolters – Dit gaat nooit voorbij (Uitgeverij Ploegsma)
- Rogier Cornelisse – Dagvogels (Bureau Cornelisse)
- Miek Zwamborn – Onderling (Uitgeverij van Oorschot)
- Aglaia Bouma – Huisgenoten (Uitgeverij Atlas Contact)
- Anne Broeksma – Een verhaal met schubben (Uitgeverij Atlas Contact)
- Roel Binnendijk & Jeroen Siebelink – Onder de beesten (Uitgeverij Spectrum)
- Lisa Doeland – Apocalypsofie (Uitgeverij Ten Have)
- Jeroen Heindijk – Onder bomen (Uitgeverij Christofoor)
- Marc Argeloo – Natuuramnesie (Uitgeverij Atlas Contact)
- Caspar Janssen & Margot Holtman – Aard van het beestje (Uitgeverij Atlas Contact)
- Marieke ten Berge & Eva Moraal – Polder (Uitgeverij Lemniscaat)
- Marcel Haenen – Pinguïns en de mensen (Uitgeverij Querido)
- Renze Borkent – Kleine natuur (KNNV Uitgeverij)
- Donald Niedekker – Ochtenden (Uitgeverij Koppernik)
- Jaap Robben – Wantij (Uitgeverij van Oorschot)
- Jan Graafland – Aarde roeren (Uitgeverij Christofoor)
- Lotte Stegeman & Mark Janssen – Ik voel ik voel wat jij niet ziet (Uitgeverij Luitingh-Sijthoff)
- Geert-Jan Roebers – Soortenschat (Uitgeverij Gottmer)
- Arjan Dwarshuis – Ronnie de Roerdomp en het geheim van het moeras (Uitgeverij Luitingh-Sijthoff)
- Sholeh Rezazadeh – Ik ken een berg die op me wacht (Uitgeverij Ambo|Anthos)
- Pieter van Dooren – In de diepzee is geen licht (maar wel rijkdom) (Uitgeverij Sterck & De Vreese)
Over de longlist
Het eerste dat me opvalt bij het bekijken van de longlist is dat het (evenals bij de Jan Wolkers Prijs het geval) een heel gevarieerd titelaanbod is. Een groot aantal genres is vertegenwoordigd: filosofie, jeugd, literatuur, verhalende non-fictie, een canon en korte verhalen.
Wat me ook opvalt is hoe weinig natuurboeken op de longlist ik heb besproken. Ik hou het nieuwe aanbod via mijn werk (ik werk bij het grootste uitgeefhuis van Nederland) en via de bibliotheek nauwlettend in de gaten, maar toch kom ik niet alles op het spoor. Dat is jammer, maar eerlijk gezegd ook een opluchting. Het zou voor mij onmogelijk zijn om alle natuurboeken te lezen en te bespreken.
Voor alle boeken op de longlist geldt, en dat durf ik wel te stellen, dat de kwaliteit bij voorbaat vast staat. Wat mij telkens opvalt is dat de kwaliteit van natuurboeken over het algemeen hoog is, zeker wanneer het boek uitgegeven is door een gerenommeerde uitgeverij. Er zijn maar weinig boeken die ik negatief bespreek. Schrijvers van natuurboeken combineren over het algemeen passie met deskundigheid, en een groot aantal schrijvers heeft bovendien ook nog eens een vaardige pen.
Welke boeken komen op de shortlist? Het zal me benieuwen. De jury bestaat uit Jean-Pierre Geelen (de Volkskrant), Jocelyn de Kwant (Noord-Hollands Landschap) en Daniel Gulpers (Vroege Vogels). Het kan evenals bij de Jan Wolkers Prijs alle kanten uitgaan. Valt de keuze op een natuurboek met literaire aspiraties? Of juist op een filosofieboek? Of valt de eer weer eens te beurt aan een ‘echt’ natuurboek, verhalende non-fictie zoals ik dat met een technische term zou uitdrukken? We gaan het zien, ik ga het volgen!
Galerij van winnaars Jan Wolkers Prijs
In 2013 werd de Jan Wolkers Prijs voor het eerst uitgereikt aan Simon van der Geest. Valt er een lijn in de galerij te ontdekken? Ik denk dat de brede noemer verhalende non-fictie de meeste winnaars heeft voortgebracht. Foon van Marente de Moor (2019) is een literaire roman en Spinder van Simon van der Geest (2013) een jeugdboek. In 20217 werd de eerste en enige oeuvreprijs uitgereikt aan – hoe kan het ook anders – Koos van Zomeren.
- Tijs Goldschmidt – Wolven op het ruiterpad (2022)
- Hans Mulder – De ontdekking van de natuur (2021)
- Valerie Trouet – Wat bomen ons vertellen (2020)
- Marente de Moor – Foon (2019)
- Menno Schilthuizen – Darwin in de stad (2018)
- Dik van der Meulen – De kinderen van de nacht (2017)
- Albert Beintema – De grutto (2016)
- Louis Schoonhoven e.a. – Niet zonder elkaar (2015)
- Remco Daalder – De gierzwaluw (2014)
- Simon van der Geest – Spinder (2013).
- In 2017 kreeg Koos van Zomeren de Jan Wolkers Oeuvreprijs
Ik kijk uit naar de bekendmaking van de shortlist voor de Natuurboekenprijs 2024 later dit najaar. En tot die tijd blijf ik lezen, en ik hoop dat de longlist en het overzicht van de winnaar jou ook aanzetten tot het lezen van een aansprekend natuurboek.
Mijn recensies van natuurboeken
Ben je op zoek naar meer inspiratie over natuurboeken, bekijk dan ook mijn overzichten van recensies:
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42  | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |