Wat heeft de slachting onder aanvoering van gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen onder Bandanezen in de zeventiende eeuw te maken met de huidige klimaatcrisis? Zo op het eerste oog helemaal niets. Toch laat de Indiase schrijver Amitav Ghosh in zijn indringende boek De vloek van de nootmuskaat zien dat er wel degelijk een verband is. Het is de westerse blik op de aarde, op de medemens en de natuur die zich een paar eeuwen geleden in al haar verschrikkingen openbaarde. En die blik, die mechanistische kijk op de aarde, houdt de wereld nog altijd in haar greep, in een wurggreep, zoals deze boeiende schrijver duidelijk maakt.

Pas kreeg ik een op het eerste gezicht curieus boek in handen gedrukt. Een boek dat mij ervan bewust maakte dat ook ik een lichaamsdeel heb dat ikzelf als behoorlijk geprononceerd beschouw. Het boek noopte me om in mijn omgeving op voorzichtige wijze navraag te doen of ik inderdaad gezegend ben met een grote neus – want dat is de hoofdpersoon in het boek – maar dat blijkt mee te vallen. Lees je het boek, dan ontdek je dat dat niet in elk tijdsgewricht als heel positief werd opgevat. Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus geschreven door Caro Verbeek, een internationaal gerenommeerde kunsthistoricus én ook nog eens geurwetenschapper, is een boeiende lofzang op één van de meest gezichtsbepalende elementen die we allemaal bezitten.

Vogels en cultuur, al tienduizenden jaren een interessant verbond. Ongeveer 40.000 jaar geleden krasten en schilderden onze voorouders de vroegst bekende afbeeldingen van vogels in en op de rotsen. De tijd schreef voort en onze kijk op de natuur en op vogels ontwikkelde zich. Ornitholoog en emeritus professor of biological sciences Roger J. Lederer stelde het imposante kunstboek Vogels samen waarin hij de werken van veertig kunstenaars die door vogels gefascineerd waren bespreekt. Het centrale thema: welke effecten heeft ornithologische kennis en onze veranderende houding ten opzichte van vogels op de ontwikkeling van de kunst.