Spechten. Ik vind het fascinerende vogels. Hoewel mijn ouderlijk huis tegen een park stond, zag ik in mijn jeugd nooit een specht. En zo kwam het dat ik dolgraag wel eens een specht wilde zien. Een merel die zijn snavel aan een tak afveegde vond ik in die tijd al voldoende. Let wel, ik meende toen oprecht dat ik een specht had gezien! Nu weet ik beter en is een zwarte vogel ter grootte van een merel zeker geen specht meer. En toch. Iets van dat verlangen om een specht te zien, bleef. Want in de loop van de tijd zag ik genoeg grote bonte spechten, af en toe een groene specht, per gratie een zwarte specht en in de Morvan vermoedelijk een drieteenspecht. Middelste bonte specht en kleine bonte specht hielden zich voor me verborgen. Maar vandaag is mij een van die soorten tegemoet komen vliegen: de kleine bonte specht. Op de Hoorneboegse Heide. Wat een schitterende vogel. En geen wonder dat ik hem nooit zag, want hij is zo klein als een mus en houdt zich behoorlijk stil. Eén keer hoorde ik dat kenmerkende gehinnik door het bos.
Beste tijd om spechten te zien
De periode februari tot half april is voor de middelste bonte specht, kleine bonte specht en de zwarte specht de beste tijd van het jaar om ze te zien. Loofbomen zijn dan nog kaal en liefdeshormonen krijgen vat op de spechten. Ze worden dus iets rumoeriger. Nog geen bladeren aan de takken, dus ze kunnen zich niet verstoppen. Hoewel, zo’n kleine bonte specht, die verstopt zich achter het kleinste takje.
Voor de grote bonte specht ligt het denk ik een tikkeltje genuanceerder. Ook voor deze soort is de periode februari tot en met half april een van de beste perioden om hem te zien. In vrijwel elk bos hoor je het kenmerkende geroffel. Maar omdat de grote bonte specht ook op voedertafels afkomt en simpelweg behoorlijk algemeen is in Nederland, kun je hem gedurende het hele jaar goed tot heel goed zien.
Datzelfde geldt voor de groene specht. Die verraadt zichzelf door zijn roep die op een luide lach lijkt. De groene specht kan lange tijd doodstil tegen een tak of stam zitten. Je ziet hem dan niet. Maar voedsel zoeken, dat doet hij op de grond. Het liefst eet hij mieren, rode bosmieren. En daarvoor moet hij op de grond zijn. Andere insecten versmaadt hij ondertussen niet. En omdat hij op de grond zijn voedsel zoekt, is ook de groene specht het hele jaar door goed zichtbaar. Vrienden van ons zien de groene specht regelmatig op hun gazon. En laatst zag ik een groene specht midden in de Alblasserwaard op een gazon.
Met de meeste spechtensoorten gaat het goed in ons land. Alleen de zwarte specht lijkt iets in aantal af te nemen. Omdat het oppervlakte oud bos in ons land groeit, nemen de aantallen spechten ook toe. Zelfs de middelste bonte specht, de zeldzaamste van de vijf, is aan een opmars bezig.
De beste gebieden om spechten te zien
Ik heb eens wat verspreidingskaartjes bekeken. De groene specht tref je overal in Nederland aan, met uitzondering van grote delen van Noord-Holland, Friesland, Groningen en Flevoland.
De zwarte specht houdt zich op de zandgronden op. Dus in het oosten en zuiden van Noord-Brabant, in Limburg, Gelderland en Drente.
De grote bonte specht kun je overal in ons land tegenkomen.
De kleine bonte specht grofweg in dezelfde gebieden als waar de zwarte specht leeft.Op de zandgronden dus. De Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe zijn heel belangrijke regio’s voor de kleine bonte specht.
Voor de middelste bonte specht tenslotte kun je het beste afreizen naar Zuid-Limburg en het oosten van Overijssel. In Noord-Brabant en Gelderland liggen wat verspreide territoria. De middelste bonte specht leeft vooral in oude loofbossen.
