Marijke van Eijkeren, landschapsfotograaf, overwoog een protestserie te maken waarin ze wilde laten zien wat er met het landschap gebeurt als je de natuur niet beschermt: groen tegenover asfalt. Maar het werd iets anders. Ze besloot dat ze beter kon laten zien hoe mooi het landschap dicht bij huis is om zo op een positieve manier bij te dragen aan natuurbehoud. Als je ziet hoe mooi je omgeving is, wil je niet dat die verloren gaat. Dat resulteerde in twee boeken over de natuur in en rond Utrecht en Houten: Kromme Rijn: het landschap en Houten: het landschap. Precies in de week waarin ik door RTV Utrecht werd gebeld met de vraag welke bijzondere vogel er in Park de Koppel in Utrecht te zien was (een witkopstaartmees), kwam ik in contact met haar. Ik legde haar een viertal vragen voor. Ik dank Marijke voor haar mooie reactie. Wil je mooie plekjes ontdekken rond Utrecht en Houten, dan dit interview lezen!
1. De Kromme Rijn, gelegen tussen bedrijventerreinen, snelwegen en bebouwde kom, wat valt daar nu toch te beleven?
Veel, het heet niet voor niets Het Buiten van Utrecht. Het is verrassend hoe dicht bij de drukke randstad je prachtige wandel- en fietstochten kunt maken in de natuur. Dat begint al in Utrecht als je langs de Kromme Rijn loopt. Al heel snel krijgt de Kromme Rijn daar de ruimte; midden in een flatwijk. Er zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd. Je komt er vogels tegen die je niet in de stad zou verwachten. In het voorjaar als alles groen wordt en het fluitekruid bloeit, is het een feest om over het jaagpad langs het water te lopen. Het geluid van het stadsverkeer en de snelwegen raakt daardoor op de achtergrond. En hoe verder je richting Wijk bij Duurstede loopt, hoe stiller het wordt. Bij kasteel Beverweerd hoor je alleen de vogels en het geluid dat bij het platteland hoort. Het is niet voor niets een officieel Stiltegebied. Dankzij de vele forten aan de oostkant van Utrecht is veel van het oude landschap bewaard gebleven. Rond de forten mocht binnen een schootsveld van 300 meter tot in de jaren zestig niet gebouwd worden. Daardoor kon Utrecht heel lang aan de Oostkant niet uitbreiden. Door de ligging tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Lek is het een heel afwisselend, kleinschalig landschap met een rijke historie. Aan de zuidkant van de kromme Rijn fiets je op de stroomrug over kronkelwegen langs de vele boomgaarden. Aan de noordkant ligt het strakke middeleeuwse ontginningslandschap afgewisseld met kastelen en landhuizen omgeven door parkachtig bos dat vaak vrij toegankelijk is.
2. Waarom heb je de boeken over het landschap van de Kromme Rijn en Houten geschreven?
Het was een vervolg op mijn afstudeeropdracht voor de opleiding voor vakfotograaf die ik een aantal jaren geleden volgde. Het was het jaar waarin staatssecretaris Bleker natuur en cultuur wegzette als linkse hobby. Ik overwoog in eerste instantie een protestserie te maken waarin ik wilde laten zien wat er met het landschap gebeurt als je de natuur niet beschermt: groen tegenover asfalt. Maar daar werd ik somber van. Uiteindelijk besloot ik dat ik beter kon laten zien hoe mooi het landschap dicht bij huis is en zo op een positieve manier bijdragen aan natuurbehoud. Als je ziet hoe mooi je omgeving is, wil je niet dat die verloren gaat. Dat werd een fotoserie over het landschap in en rond mijn woonplaats Houten. Dankzij het fietsvriendelijke slimme ontwerp van groeistad Houten met respect voor het oude landschap en de natuur kun je hier van je huis uit lange wandelingen en fietstochten maken langs water en groen. Een logisch vervolg hierop was een boek over Houten en omgeving en een paar jaar later de Kromme Rijnstreek.
3. Welke vogelsoorten kun je tegenkomen langs de Kromme Rijn en rond Houten? waar/wanneer/persoonlijke waarnemingen?
Je kunt misschien beter zeggen: welke niet. Dat komt door de grote variëteit aan landschapstypen en biotopen. Een drieteenstrandlopertje zul je hier niet tegenkomen. Wel een stormmeeuw, gewoon binnen de bebouwde kom. Een vogelaar die er regelmatig op uittrekt komt aan 261 soorten. Daar zitten natuurlijk ook dwaalgasten bij. Met name de weidevogelstand is er in de loop der jaren wel hard op achteruit gegaan. Ze zijn er nog wel – de grutto, de kievit en de tureluur – maar niet meer in die aantallen van de jaren tachtig toen ik hier kwam wonen. Er zijn wel andere soorten voor in de plaats gekomen zoals de blauwborst en de sprinkhaanzanger. Die voelen zich thuis in de nieuwe natuur van bos Nieuw Wulven.
Mijn dag is altijd helemaal goed als ik de blauwe flits van het ijsvogeltje heb gezien: ’s morgens vroeg bij een wandeling langs de Kromme Rijn of in bos Nieuw Wulven, maar ook een keer over het water scherend langs het fietspad pal onder de snelwegen van knooppunt Lunetten. Elke winter hoop ik dat de pestvogels de bessen van de inheemse struiken komen plunderen. Een prachtig gezicht. Soms is er een invasie. In Nieuw Wulven hoorde ik vorig jaar jaar de wielewaal en de waterral. Op landgoed Oostbroek zie ik altijd dodaars en vanuit mijn huis aan de rand van Houten heb ik al heel wat bijzondere waarnemingen gezien. Een keer heb ik kraanvogels zien overvliegen, gewoon vanuit mijn tuin. Maar ik kan ook heel erg genieten van de ‘alledaagse’ zangvogeltjes die de lente aankondigen: de merel, de zanglijster, de heggemus en de tjiftjaf.
4. Wat vind jij de vijf mooiste plekjes langs de Kromme Rijn (en waarom)?
Amelisweerd is een heerlijke plek om ’s morgensvroeg een wandeling te maken. In het vroege voorjaar ligt er onder de nog kale bomen een tapijt van sneeuwklokjes, gevolgd door bosanemoon, boshyacint en eindigend met de gele bostulp.
Minder bekend is de Niënhof, een uithof van landgoed Oostbroek van waaruit in 1122 de ontginning van de Kromme Rijnstreek in gang werd gezet. De ringslangroute is een van mijn favoriete wandelingen. Hij is maar 2,5 km lang maar ik kan er uren over doen. Hij voert je langs alle interessante plekken van dit veelzijdige landgoed. Hier startte in 1995 de uitvoering van het plan natuurvriendelijke oevers. In de uitgegraven nevengeul van de Kromme Rijn liggen vijf eilandjes. Het is een rustgebied waar natuurlijke processen hun gang kunnen gaan. De beekjuffer komt hier weer in grote getale voor. Je komt ook langs een graanakker met een kleurrijke akkerflora en langs een essenhakhoutbosje. Als je geluk hebt zie je een ringslang. Elk jaar probeer ik in mei weer mee te varen met de vroege vogelvaart met de pont van het Utrechts Landschap die dan al voor zonsopkomst vanaf deze plek vertrekt.
Een heel mooi stukje is de Oude Kromme Rijn tussen Cothen en Werkhoven. Langs de afgesneden bocht van de Kromme Rijn loopt een wandelpad. Hier zie je hoe de Rijn in vroegere eeuwen het landschap heeft gevormd. In het voorjaar staan de fruitbomen in bloei waar deze streek om bekend staat.
Vanaf de Kromme Rijn kun je ook een doorsteek maken naar de landgoederen in de kom van Langbroek. Landgoed Leeuwenburg is vrij toegankelijk en laat goed de structuur zien van de landgoederen op de smalle langgerekte kavels langs de Langbroekerwetering. Via een lange zichtlaan met beukenbomen loop je verder langs de bosrand en weiland achter de kasteeltuin. In de herfst is niet alleen het bos prachtig gekleurd, er zijn ook heel veel paddenstoelen te vinden.
In mijn directe omgeving, feitelijk mijn achtertuin, is bos Nieuw Wulven een plek waar ik heel graag kom. Zo vanuit mijn bed het bos inlopen dat hier begin deze eeuw is aangeplant in het kader van Recreatie om de Stad (RodS). De Kromme Rijn stroomt hier niet, maar in de Romeinse tijd vormde de Rijn hier de noordgrens van het Romeinse Rijk. Ten noorden van het bos hadden de Romeinen op de plaats waar nu Fort bij Vechten ligt hun Fort Fectio.
5. Doet de overheid in jouw ogen voldoende om de natuur langs de Kromme Rijn en rond Houten te beschermen?
Het Utrechts Landschap verzet veel werk om de natuur te beschermen in haar gebieden in de Kromme Rijnstreek. De overheid begint het belang van natuur weer in te zien. Maar de bezuiniging van het gedoogkabinet uit 2011 dat er maar kort heeft gezeten, maakt nog steeds veel kapot. Op Staatsbosbeheer die met name rond Houten veel gebieden beheert is zwaar bezuinigd. De overheid droeg de verantwoordelijkheid en de kosten voor natuurprojecten over aan de provincie die daar maar beperkt geld voor kreeg. Dat is ten koste gegaan van de Ecologische Hoofdstructuur die nog niet af was en van de RodSgebieden die met overheidsgeld waren aangelegd. De provincie trekt geen geld uit voor het beheer van RodSgebieden. Marktpartijen moeten met commerciële activiteiten het benodigde geld in het laadje brengen en dat gaat ten koste van de natuur, het milieu en het klimaat. Heel jammer.
De beste verrekijker van dit moment
 | De Vortex Diamandback HD 10x42 is vernieuwd. Wat mij bij het testen opviel was het stoere uiterlijk, de heerlijke handligging en het heldere beeld. De vormgeving vind ik uitgekiend. Ik ben heel enthousiast over deze verrekijker en dus is dit voor mij hét instapmodel voor beginnende vogelaars en 'gewone' natuurliefhebbers. |
 | Door Roots Magazine verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. |
 | Nikon is voor mij een merk waar ik niet direct aan denk als ik aan verrekijkers denk. Maar test ik een Nikon verrekijker dan valt me altijd op hoe contrastrijk en helder de beelden zijn. En dat geldt ook voor het vernieuwde model Nikon Prostaff P7 8x42. |
 | GPO is één van de meest populaire merken van dit moment. De makers hebben hun sporen verdiend in de wereld van de verrekijkers. In het middensegment is dit een heel gunstig geprijsde verrekijker die en rustig en haarscherp beeld levert. |
 | Nikon is voor mij een merk waar ik niet direct aan denk als ik aan verrekijkers denk. Maar test ik een Nikon verrekijker dan valt me altijd op hoe contrastrijk en helder de beelden zijn. Door het relatief lage gewicht biedt deze verrekijker ook nog eens een hoog gebruikscomfort. |
 | De verrekijkers van Zeiss staan garant voor kwaliteit. In het middensegment tot € 600 is dit één van de topkijkers. Deze verrekijker levert een hoog gebruikscomfort. |
 | GPO is één van de meest populaire merken van dit moment. De makers hebben hun sporen verdiend in de wereld van de verrekijkers. De GPO Passion HD 10x42 is in deze prijsklasse het meest betaalbare model. Het beeld is natuurgetrouw, contrastrijk en superhelder. Een aantrekkelijke prijs-kwaliteitverhouding in deze prijsklasse. |
 | De verrekijkers van Leica staan heel hoog aangeschreven onder vogelaars. De modellen zijn robuust en stoer. Deze verrekijker is voorzien van hoogwaardige technologie en biedt een haarscherp beeld. |
 | Scherp en helder beeld van rand tot rand. Dit is een echte topkijker van het gerenommeerde Amerikaanse merk Vortex. Deze kijker heet een extreem breed beeld en ligt heerlijk in de hand. |
 | Dé nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nóg meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 159 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
 | Na de NL Pure hét topmodel van Swarovski. Nog altijd een revolutionair model dat garant staat voor levenslang fabuleuze kijkervaringen. En nu ook nog eens behoorlijk in prijs verlaagd! |
 | Hét topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |
Alles voor een diervriendelijke tuin Het hele jaar rond de dieren in je tuin welkom heten. Met de juiste nestkast, een voederplank, waterschaal of schuilmogelijkheden. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |